Syria và canh bạc của ông Obama

Quốc hội Mỹ sẽ bắt đầu thảo luận về vấn đề tấn công Syria từ ngày 9/9 và sự phê chuẩn, nếu có, sẽ chỉ được đưa ra sau đó ít nhất 10 ngày.

Tổng thống Barack Obama hôm 31/8 thông báo Mỹ cần phải tấn công Syria để trừng phạt hành vi “sử dụng vũ khí hóa học” của chế độ Tổng thống Bashar al-Assad. Tuy nhiên, trong một động thái gây không ít ngạc nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ đã chuyền “quả bóng Syria” sang các nghị sĩ khi cho biết sẽ tìm kiếm sự phê chuẩn của quốc hội đối với hành động quân sự này.

Kêu gọi quốc hội hành động

Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Obama cảnh báo các nghị sĩ phải cân nhắc hậu quả của việc ngồi im không hành động. Ông cho biết: “Câu hỏi mà tôi dành cho mỗi nghị sĩ cũng như mỗi thành viên của cộng đồng quốc tế là: Chúng ta sẽ gửi thông điệp gì cho kẻ độc tài có thể giết chết hàng trăm trẻ em bằng khí độc mà không phải trả giá gì?”. Ông nhấn mạnh hành động quân sự “có giới hạn” và Washington sẽ không đưa bộ binh tham chiến.

Sau bài phát biểu của ông Obama, Nhà Trắng đã trình một dự thảo nghị quyết lên Quốc hội Mỹ với nội dung cho phép hành động quân sự chống Syria nhưng không nêu thời gian biểu cụ thể. Theo hãng tin AP, dự thảo đã đưa ra cáo buộc chế độ Assad sát hại hơn 1.000 người trong vụ tấn công bằng vũ khí hóa học hôm 21/8, đồng thời nhấn mạnh mục đích tấn công quân sự là “răn đe, ngăn chặn và làm giảm bớt khả năng” sử dụng vũ khí hóa học hoặc các loại vũ khí hủy diệt khác của Damascus trong tương lai.

Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu về vấn đề Syria tại Nhà Trắng hôm 31/8. Ảnh: REUTERS

Theo đài CBS (Mỹ), tại cuộc họp với các cố vấn đêm 30/8 (giờ Washington), Tổng thống Obama cho biết việc Quốc hội Anh bỏ phiếu ngăn nước này tham gia hành động quân sự là một trong những lý do thúc đẩy ông tìm kiếm sự ủng hộ rộng rãi hơn bằng cách đưa vấn đề ra quốc hội. Ngoài ra, với động thái này, ông Obama còn muốn quốc hội can dự trực tiếp vào vấn đề Syria thay vì chỉ đứng bên ngoài chỉ trích bất kỳ quyết định nào mà ông đưa ra.  Bước đi trên được xem là một “canh bạc” của ông Obama trong bối cảnh nhiều nghị sĩ của cả 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ từng tỏ ý không muốn nước Mỹ can dự vào một cuộc chiến cách xa quê nhà. Theo hãng tin Reuters, có vẻ như ông Obama muốn quốc hội gánh một phần trách nhiệm trong trường hợp hành động quân sự được họ phê chuẩn dẫn đến kết cục xấu.

Chưa thể tấn công ngay

Hầu hết nghị sĩ dù hoan nghênh quyết định trên của ông Obama nhưng tỏ ra không mấy sốt sắng với việc bàn chuyện tấn công Sryia. Các nhà lãnh đạo lưỡng viện quốc hội cho biết họ sẽ chỉ bắt đầu thảo luận về dự thảo nghị quyết trên từ ngày 9-9. Một sự phê chuẩn, nếu có, sẽ chỉ được đưa ra sau đó ít nhất 10 ngày.  Các quan chức Nhà Trắng tin rằng quốc hội sẽ cho phép một chiến dịch quân sự có giới hạn bởi mối đe dọa mà vũ khí hóa học Syria gây ra đối với an ninh của các đồng minh, bạn bè của Mỹ ở khu vực.  Tuy nhiên, ông Obama cũng nhấn mạnh trong phát biểu của mình rằng ông có quyền đơn phương hành động ngay cả khi không có sự đồng ý của quốc hội.

Thủ tướng Anh David Cameron và Tổng thống Pháp Francois Hollande đều ủng hộ quyết định hỏi ý kiến quốc hội của ông Obama. Tuy nhiên, lực lượng đối lập Syria cho rằng sự trì hoãn hành động quân sự của ông Obama cho thấy “sự thất bại về lãnh đạo” của Mỹ và có thể khiến ông Assad có thêm nhiều hành động thách thức nữa.

Trong lúc này, các thanh sát viên Liên Hiệp Quốc đã đến Hà Lan sau khi kết thúc cuộc điều tra cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học ở Syria. Tổ chức cấm vũ khí hóa học (OPCW) ngày 31/8 cho biết việc phân tích các mẫu phẩm được mang về từ Syria có thể mất đến 3 tuần. Trong khi đó, người phát ngôn của Liên Hiệp Quốc bác bỏ những ý kiến cho rằng việc các thanh sát viên rút khỏi Syria là nhằm tạo điều kiện cho cuộc tấn công của Mỹ.