Rét đậm nhất nửa thế kỷ qua

Trong nửa thế kỷ qua, miền Bắc mới chứng kiến đợt rét đậm rét hại đầu tiên trong mùa đông lại kéo dài như hiện nay.

Trong khi đó, Nam Bộ cũng chứng kiện hiện tượng thời tiết dị thường với cơn bão vào Biển Đông sớm nhất trong 30 năm qua. Ông Lưu Minh Hải, Giám đốc Trung tâm Khí tượng Thủy văn Trung ương cho biết.

Thưa ông, là người làm trong ngành khí tượng thủy văn hàng chục năm nay, ông nhận định thế nào về đợt rét ở miền Bắc và trận bão đang hoạt động ở vùng biển phía nam Nam Bộ?

Khảo sát chuỗi số liệu của ngành khí tượng thủy văn nước ta kể từ đầu thế kỷ XX đến nay thì thấy hiện thời tiết hai miền hiện nay không những trái ngược nhau mà còn cực đoan hiếm thấy. Miền Bắc trời rét căm căm, mưa nhỏ, mưa phùn rả rích.

Vùng núi có rét hại nặng đến rất nặng. Trong khi đó, Nam Bộ tiết trời khá mát mẻ, có mưa rào và dông rải rác; tuy nhiên, các tỉnh cực nam Nam Bộ lại chịu ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 1 bất thường nên có mưa trên diện rộng, có nơi xuất hiện mưa vừa, mưa to.

Hà Nội trong giá rét dưới 10^oC sáng 7/1 Ảnh: Hồng Vĩnh.

Đợt rét năm 2008 kéo dài tới 38 ngày, nếu so sánh, đợt rét này liệu có kỷ lục bằng?

Nếu so về độ dài, đúng là đợt rét này chưa phải là kỷ lục dù nó chưa chấm dứt.

Tuy nhiên, đợt rét hiện tại có hai điều bất thường. Thứ nhất, nó là đợt rét đậm, rét hại đầu tiên ở miền Bắc mùa đông 2012-2013 xuất hiện muộn so với nhiều năm gần đây. Mọi năm, đợt rét đậm rét hại đầu tiên thường xuất hiện trước hoặc sau Giáng sinh, một đôi ngày.

Thứ hai, không những thế, nó lại rét kéo dài, xô đổ các kỷ lục cũ trong vòng nửa thế kỷ qua. Rét đậm bắt đầu từ ngày 30/12/2012 đến nay chưa có dấu hiệu chấm dứt.

Nhiệt độ vùng đồng bằng và ven biển hạ thấp nhanh, đạt mức rét hại. Biên độ nhiệt giữa ngày và đêm nhỏ, chỉ dao động trong khoảng 4-5 độ C. Trời rét liên tục, có ngày quá rét, buộc học sinh tiểu học nhiều tỉnh thành miền Bắc phải nghỉ học.

Nhiệt độ thấp nhất ghi nhận được trong đợt rét này tại vùng đồng bằng Bắc Bộ là ở thị xã Hà Nam 8,9 độ C; thủ đô Hà Nội xuống tới 8,7 độ C. Thành phố Nam Định thấp 8,5 độ C. Tất cả đều xảy ra ngày 6/1.

Các khu vực núi cao nhiệt độ xuống rất thấp. Núi Mẫu Sơn (Lạng Sơn) giảm còn 0,1 độ C vào ngày 31/12/2012 và 6/1/2013. Trùng Khánh (Cao Bằng) 2 độ C vào ngày 31/12, Sa Pa (Lào Cai) thấp nhất, 0 độ C vào ngày 31/12. Đây là mức giảm nhiệt thấp nhất tính từ tiết đông chí đến nay ở miền Bắc nước ta.

Đặc biệt, một số địa phương vùng núi cao huyện Nguyên Bình (Cao Bằng), Sa Pa, Bát Xát (Lào Cai), Lộc Bình (Lạng Sơn) đã xuất hiện băng giá với cường độ từ nhẹ đến trung bình. Sa Pa có băng giá cường độ nặng nhất, kéo dài ba ngày liền, từ 30/12/2012 đến mùng 1/1/2013.

Như vậy, sau đúng 52 năm, Bắc Bộ mới lại xảy ra đợt rét đậm đầu tiên khốc liệt và kéo dài như đợt rét hiện đang diễn ra. Trước đó, mùa đông 1961-1962 miền Bắc đón đợt rét đậm, rét hại đầu tiên kéo dài đúng 13 ngày. Bắt đầu vào ngày 29/12/1961, chấm dứt ngày 11/2/1962.

Rét thế này sẽ ảnh hưởng tới việc đi lại của các tỉnh miền núi phía Bắc thế nào, thưa ông?

Tại vùng núi các tỉnh như Cao Bằng, Lạng Sơn và Lào Cai trời rét sâu, kèm theo sương mù dày đặc. Có buổi sương mù mờ mịt giăng kín trời, đứng cách nhau 5m không nhìn rõ mặt người. Các phương tiện khi tham gia giao thông phải bật đèn vàng để nhận biết nhau.

Bão dị thường sau 30 năm

Du khách dưới xuôi "thưởng thức" rét ở Ô Quý Hồ (Lào Cai). Ảnh: Lưu Minh Hải.

Cũng ngay từ những ngày đầu năm 2013, Biển Đông đã đón cơn bão đầu tiên trong năm. Vì sao ông nhận định cơn bão số 1 (bão Sonamu) này cũng bất thường?

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, do ảnh hưởng của cơn bão này, trong hai ngày tới, vùng biển phía nam khu vực Bình Thuận – Cà Mau vẫn có gió mạnh cấp 6, cấp 7, vùng gần tâm bão đi qua cấp 8, giật cấp 9, cấp 10.

Hình thành từ một vùng áp thấp ở vùng biển ngoài khơi miền nam Philippines, ngày 2/1, khi đổ bộ vào Philippines, vùng thấp trên đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.

Sau khi quét qua khu vực đảo miền nam Philippines, đi vào Biển Đông, áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão. Với quỹ đạo hướng về quần đảo Trường Sa (Việt Nam) và vùng biển các tỉnh cực nam Nam Bộ, lâu lắm bão mới gây mưa to và gió mạnh cho khu vực quần đảo Trường Sa, vùng biển cực nam Nam Bộ vào khoảng thời gian này.

Đây là một cơn bão xuất hiện bất thường về thời gian trong ít nhất ba chục năm gần đây. Thông thường, tại Nam Bộ, nếu bão xuất hiện sớm là vào tháng 2; những năm sớm hơn là vào cuối tháng 1. Nhưng bão Sonamu lại xuất hiện quá sớm. Đây thực sự là một sự dị thường của thời tiết trên Biển Đông đầu năm 2013.

Cám ơn ông!