Nguồn phóng xạ ở Bắc Kạn: Ai chịu trách nhiệm?

Theo ông Vương Hữu Tấn, Cục trưởng Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân, Bộ Khoa học và Công nghệ, nguồn phóng xạ bị thất lạc tại Bắc Cạn có thể bị ăn trộm, khả năng tìm thấy rất thấp.

Ông Tấn cho biết, sau khi nhận được tin báo ngày 15/12/2015, Công an Bắc Kạn và Sở KH&CN tỉnh đã xuống hiện trường làm việc. Tại buổi làm việc, bảo vệ của Ngân hàng Cổ phần BIDV – đơn vị chịu trách nhiệm quản lý nguồn phóng xạ này từ ngày 31/3/2015 cho biết, cách đây khoảng 2 tháng phát hiện cửa kho bị cưa nên đã vận chuyển đồ đạc, thiết bị ở kho lưu giữ nguồn phóng xạ sang phòng bên cạnh nhưng phát hiện không còn nguồn phóng xạ.

Tuy  nhiên, vẫn chưa xác định rõ được thời điểm mất nguồn phóng xạ là khi nào, đang chờ kết quả xác minh của cơ quan công an.

Nguồn phóng xạ bị mất là Cs-137 có hoạt độ 4,5m mCi, được dùng điều khiển tự động xả Clinker trong nhà máy xi măng của Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn. Mức độ nguy hiểm thuộc nhóm V- hầu như không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi tiếp xúc gần. Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân đã cử hai chuyên gia cùng các máy móc hiện đại để dò tìm.

Theo ông Lý Thái Hải, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn, tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo truy tìm bằng việc xác định vị trí nguồn phóng xạ và tính toán các phương án tìm kiếm khác. Lực lượng tìm kiếm đã đo phóng xạ môi trường ở quanh khu vực Nhà máy xi măng Bắc Kạn, một số tuyến đường giao thông, khu vực khả nghi ở TP Bắc Kạn nhưng chưa phát hiện gì bất thường. Công tác tìm kiếm đang tiếp tục.

 Thiết bị chứa nguồn phóng xạ Cs-137. Ảnh: Sở KHCN Bắc Kạn.

Ai chịu trách nhiệm?

Theo Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân, nguồn phóng xạ Cs-137 của Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn được cấp phép hoạt động từ tháng 8/2010, hết hạn từ 13/8/2013. Sau khi hết hạn, Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn đã không làm giấy phép gia hạn sử dụng hay giấy phép lưu giữ nguồn phóng xạ. Do làm ăn thua lỗ, công ty không còn sản xuất, toàn bộ tài sản của công ty do ngân hàng BIDV Bắc Kạn tiếp quản từ 31/3/2015.

Ngày 15/5/2015, Sở KHCN Bắc Kạn tiến hành kiểm tra an toàn tại cơ sở lưu giữ nguồn phóng xạ của công ty hiện do BIDV quản lý. Sở cũng kiến nghị ngân hàng quản lý, bảo vệ nguồn phóng xạ được lưu giữ trong kho, không di chuyển nguồn phóng xạ ra khỏi cho đến khi cơ quan chức năng xử lý.

Tuy nhiên, theo Chi cục thi hành án dân sự thành phố Bắc Kạn, Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn đã không cung cấp và thông báo cho chi cục về nơi bảo quản nguồn phóng xạ. Sau nhiều lần hối thúc, ông Đinh Văn Bằng, đại diện pháp lý của công ty thông báo bằng điện thoại với Sở KHCN Bắc Kạn là nguồn phóng xạ đã bị thất lạc.

Theo ông Vương Hữu Tấn, sau khi UNBD tỉnh làm rõ vụ việc, xác định thời gian thất lạc sẽ thực hiện truy cứu trách nhiệm với các đơn vị liên quan. Nếu thất lạc trước thời gian phát mãi tài sản 31/3/2015 thì trách nhiệm thuộc về Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn. Sau thời điểm này trách nhiệm thuộc về BIDV Bắc Kạn.

Trước tình trạng liên tiếp thất lạc nguồn phóng xạ thời gian gần đây, Bộ KH&CN kiến nghị lên Chính phủ, sẽ thu hồi các nguồn phóng xạ đã qua sử dụng, nguồn phóng xạ tại các cơ sở không đủ điều kiện lưu giữ an toàn về kho lưu giữ an toàn trong 2016.

Theo ông Vương Hữu Tấn, từ ngày 1/4/2016 sẽ thực hiện  gắn chip định vị nguồn phóng xạ phục vụ công tác quản lý.