Liên tiếp xảy ra thảm kịch do mưa lớn, sạt lở ở miền Trung: Cần làm gì để tránh mất mát?

Khi mưa lũ lớn xảy ra, các tuyến đường khu vực miền núi có nguy cơ xảy ra sạt lở đất đá rất cao, sạt lở quy mô lớn, nhiều vị trí, xảy ra bất ngờ và sẽ nguy hiểm hơn khi xảy ra vào ban đêm.

Miền Trung đang tiếp diễn mưa lớn diện rộng. Khu vực này đã mưa lớn, thậm chí mưa kỷ lục, liên tục từ cuối tháng 10 đến nay. Sạt lở đang diễn ra ở nhiều nơi.

Hàng loạt vụ sạt lở như ở khu vực đường đèo Khánh Sơn (thuộc xã Cam An, Khánh Hòa) vào tối 16-11, cuốn đi ba người; sạt lở trên đèo Khánh Lê (Khánh Hòa) trúng ô tô khách, làm sáu người tử vong vào đêm 16-11.

5 giờ sáng nay, Quốc lộ 27 đoạn đèo Ngoạn Mục (đèo Sông Pha, giáp ranh hai tỉnh Khánh Hòa - Lâm Đồng) cũng xảy ra sạt lở. Ngày 14-11, sạt lở ở xã Hùng Sơn, TP Đà Nẵng khiến đôi vợ chồng công an viên mất tích...

PLO đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ NN&MT) về diễn biến mưa lũ ở miền Trung và công tác ứng phó, khắc phục hậu quả tại khu vực này.

Hơn 2 tháng, thiên tai làm 101 người chết, mất tích

. Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về tình hình mưa lũ, ngập lụt và sạt lở đất ở miền Trung trong thời gian vừa qua, đặc biệt là từ cuối tháng 10 đến nay?

+ Ông Phạm Đức Luận: Từ tháng 9 đến nửa đầu tháng 11, trên khu vực Biển Đông đã xuất hiện tám cơn bão và một áp thấp nhiệt đới. Trong đó, khu vực miền Trung đã chịu ảnh hưởng ba cơn bão là số 10 (Bualoi), bão số 12 (Fengshen) và bão số 13 (Kalmaegi) cùng các đợt mưa lớn diện rộng do ảnh hưởng của bão và không khí lạnh.

Ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ NN&MT). Ảnh: PCTT

Nhiều khu vực tại Trung Bộ (đặc biệt tại Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi) trong thời gian ngắn phải hứng chịu tất cả các đợt thiên tai dẫn đến hình thái 'thiên tai kép' bão chồng bão, lũ chồng lũ, lũ quét, sạt lở đất gây lũ, ngập lụt lịch sử, thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, cơ sở hạ tầng và các hoạt động kinh tế - xã hội, nhiều công trình giao thông, đê điều, hồ đập bị sự cố, hư hỏng.

Thiên tai tại khu vực từ Hà Tĩnh đến Đắk Lắk làm 101 người chết, mất tích; 292 người bị thương; 1.900 nhà bị sập, đổ, trôi, 227.000 ngôi nhà bị hư hỏng, tốc mái; nhiều công trình cơ sở hạ tầng bị thiệt hại. Tổng thiệt hại ước tính trên 27.289 tỉ đồng.

. Trước diễn biến mưa lũ, sạt lở phức tạp, Cục đã tham mưu và triển khai những biện pháp nào để hỗ trợ các địa phương ứng phó và khắc phục hậu quả, thưa ông?

+ Trước mỗi đợt thiên tai, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai đều tham mưu cho Bộ NN&MT, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, Thủ tướng ban hành công điện, văn bản chỉ đạo các địa phương, Bộ ngành triển khai các biện pháp chủ động ứng phó với bão, mưa lớn, lũ, ngập lụt, sạt lở đất, lũ quét từ sớm, từ xa.

Trong đó, chúng tôi đã tham mưu chỉ đạo thông tin kịp thời, đầy đủ về tình hình thiên tai, hướng dẫn kỹ năng ứng phó để chính quyền cơ sở và người dân chủ động phòng tránh bằng nhiều hình thức như văn bản, thông tin trên các trang mạng xã hội, tin nhắn, truyền thông…

Triển khai lực lượng xung kích kiểm tra, rà soát các khu dân cư ven sông, suối, khu vực thấp trũng, có nguy cơ xảy ra lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất để chủ động khơi thông dòng chảy những nơi bị tắc, nghẽn; chủ động tổ chức di dời, sơ tán người dân đến nơi an toàn và có phương án hỗ trợ lương thực, nhu yếu phẩm cho người dân tại nơi sơ tán.

Bố trí lực lượng canh gác, kiểm soát người và phương tiện tại các khu vực nguy cơ ngập sâu, sạt lở; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính khi xảy ra mưa lớn.

Các bộ, ngành và địa phương theo chức năng nhiệm vụ được giao, chủ động triển khai các biện pháp, phương án ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương, hiệu quả với tinh thần bảo đảm an toàn tính mạng, hạn chế thiệt hại về tài sản của Nhân dân và Nhà nước.

. Với vụ sạt lở ở xã Hùng Sơn (Đà Nẵng) khiến ba người chết và mất tích ngày 14-11, báo chí phản ánh trước thời điểm sạt lở ba ngày, trời nắng ráo, không có mưa. Tuy nhiên, hiện trường vụ sạt lở cho thấy hàng trăm nghìn mét khối bùn đất nhão chảy xuống, cảnh tượng rất kinh hoàng. Ông lý giải thế nào về hiện tượng này?

+ Việc sạt lở đất có thể xảy ra trong khi đang mưa, lũ nhưng vẫn có thể xảy ra sau khi đã hết mưa như ở xã Hùng Sơn, cũng như đã xảy ra ở một số khu vực miền núi phía Bắc.

Hiện trường vụ sạt lở tại xã Hùng Sơn (Đà Nẵng), bùn đất nhão nhoẹt chảy như suối tại vị trí sạt lở. Ảnh: Xã Hùng Sơn

Nguyên nhân chính là do mưa lớn kéo dài nhiều ngày làm cho đất bão hòa nước, mất kết dính và trượt xuống dù bề mặt đã khô.

Để phòng tránh sạt lở đất, ưu tiên hàng đầu là di dời dân đến khu vực an toàn. Do vậy, chính quyền, người dân và đặc biệt là lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai cơ sở cần phải thường xuyên kiểm tra, theo dõi sát diễn biến chuyển dịch tại những khu vực tích thủy, khe suối, khu vực đã xuất hiện vết nứt, khu vực tắc nghẽn dòng chảy… để có cảnh báo kịp thời cả trước, trong và sau mưa, lũ.

. Vụ sạt lở trên đèo Khánh Lê (tỉnh Khánh Hòa) trúng ô tô khách, làm sáu người tử vong vào đêm 16-11 rất nghiêm trọng. Theo ông, nguyên nhân là gì? Việc rủi ro sạt lở tại các tuyến đường miền núi cần được nhìn nhận ra sao và cần có giải pháp nào để tránh những sự cố thương tâm tương tự?

+ Khi mưa lũ lớn xảy ra, các tuyến đường khu vực miền núi có nguy cơ rất cao xảy ra sạt lở đất đá ở bất kỳ khu vực nào. Thực tế có thể khẳng định đây không phải những sự cố đơn lẻ, mà là sạt lở quy mô lớn, nhiều vị trí, xảy ra bất ngờ và sẽ nguy hiểm hơn khi xảy ra vào ban đêm.

Do vậy, giải pháp chính là phải phòng ngừa từ sớm, từ xa, người dân hạn chế ra đường khi mưa, lũ lớn. Trường hợp cần thiết phải cấm đường đối với những khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất đá.

Hiện trường vụ sạt lở trên đèo Khánh Lê trúng ô tô khách làm sáu người tử vong vào đêm 16-11. Ảnh: XUÂN HOÁT

Bộ Xây dựng theo chức năng nhiệm vụ được giao cần khẩn trương phối với với các địa phương chỉ đạo rà soát, kiểm tra, kịp thời phát hiện, cảnh báo các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở trên các tuyến giao thông. Đồng thời, chỉ đạo triển khai các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn giao thông, nhất là tại các khu vực đang xảy ra mưa lũ nhằm hạn chế xảy ra các sự cố, tai nạn.

. Trước nguy cơ sạt lở, lũ quét còn rất lớn, Cục có khuyến nghị gì để người dân miền Trung đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản?

+ Đây là đợt mưa lũ lớn kéo dài, phạm vi rộng ngay sau những đợt mưa, lũ lớn đã xảy ra liên tiếp vào cuối tháng 10 và đầu tháng 11 tại khu vực miền Trung nên nguy cơ rất cao xảy ra sạt lở đất, đá, lũ quét ở nhiều khu vực.

Vì vậy, người dân cần chủ động kiểm tra khu vực đang sinh sống, điều chỉnh các hoạt động sản xuất, hạn chế ra đường khi mưa lũ lớn, không đi vào những khu vực đã có cảnh báo nguy hiểm; tuân thủ nghiêm túc chỉ đạo, chỉ huy của chính quyền địa phương, các lực lượng thực hiện nhiệm vụ liên quan đến phòng, chống thiên tai.

Đặc biệt, cần theo dõi thường xuyên thông tin về dự báo, cảnh báo diễn biến mưa lũ, nguy cơ ngập lụt, sạt lở đất để chủ động phòng, tránh, ứng phó kịp thời, hiệu quả.

. Trong dài hạn, miền Trung cần chuẩn bị và triển khai những giải pháp gì để thích ứng tốt hơn với các dạng thiên tai chồng lấn như thế này, thưa ông?

+ Trong dài hạn, miền Trung cần phải triển khai thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện, vật tư tại chỗ và hậu cần tại chỗ).

Các địa phương cần xác định công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong đó, cần quán triệt sâu sắc quan điểm chủ động phòng ngừa là chính, kết hợp với các biện pháp thích ứng phù hợp, quản lý rủi ro tổng hợp, tôn trọng quy luật tự nhiên, thay đổi tư duy phát triển, bảo đảm phát triển bền vững.

Chúng ta cũng cần tăng cường năng lực và nâng cao hiệu quả công tác dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiên tai; nâng cao khả năng ứng phó, chống chịu trước thiên tai của hệ thống đê điều, cơ sở hạ tầng đảm bảo an toàn với các tình huống lũ đặc biệt lớn, vượt giá trị lịch sử...

. Xin cảm ơn ông.

Toàn cảnh vụ sạt lở kinh hoàng trên đèo Khánh Lê khiến 6 người tử vong

Mưa lớn kéo dài đã gây ra vụ sạt lở kinh hoàng trên đèo Khánh Lê khiến một xe khách bị đất đá vùi lấp, nhiều người tử vong và bị thương. Công tác khắc...

Bấm xem >>