Đề xuất vụ Nguyễn Hữu Linh là án lệ, Chánh án TAND Tối cao nói gì?

Sáng nay (27/5), bên hành lang Quốc hội, báo chí đã đặt câu hỏi với Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình có nên đưa vụ án ông Nguyễn Hữu Linh (Đà Năng) thành án lệ.

Đề xuất vụ Nguyễn Hữu Linh là án lệ, Chánh án TAND Tối cao nói gì? - 1

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình (ảnh: V.H)

Liên quan đến xử lý tội dâm ô, có ý kiến cho rằng cần đưa vụ án Nguyễn Hữu Linh (Đà Nẵng) để làm án lệ, ông nghĩ sao?

Vụ án ông Nguyễn Hữu Linh chưa xử, đang trong quá trình tố tụng chưa thể nói án lệ hay không án lệ. Vụ án đang trong quá trình tố tụng cần phải tôn trọng quá trình này. Chánh án TAND Tối cao mà nói gì về vụ án đang điều tra, chưa xét xử thì sẽ vô tình can thiệp vào quá trình tố tụng, nên tôi không thể nói. Phải tuân thủ sự độc lập từ khi xét xử sơ thẩm.

Mới đây TAND Tối cao có dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số tội danh về hiếp dâm, cưỡng dâm và dâm ô trong Bộ luật hình sự, có những quy định khiến người đọc cảm thấy lo ngại khi những hành vi như sờ đầu, vùng mặt, ngực của trẻ em cũng có thể trở thành hành vi dâm ô, ông giải thích gì?

Đây đang là dự thảo, chưa phải là quy định cuối cùng, quá trình ban hành Nghị quyết hướng dẫn này phải tuân thủ quy định Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đây là vấn đề dư luận xã hội quan tâm, Quốc hội đã thảo luận nhiều lần và yêu cầu TAND Tối cao phải có hướng dẫn. Lẽ ra khi xây dựng Bộ Luật Hình sự vấn đề trên được thảo luận kỹ hơn tại diễn đàn Quốc hội thì tốt. Theo kinh nghiệm của nhiều nước, ví dụ như Mỹ, các nước châu Âu thì tất cả các hành vi liên quan đến dâm ô đều quy định ở ngay trong Luật hình sự chứ không phải hướng dẫn.

Như tôi đã nói, Nghị quyết hướng dẫn trên hiện đang là dự thảo, dự thảo xong phải có hội thảo khoa học với những chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ hoạt động thực tiễn trong hoạt động tư pháp. Hiện dự thảo Nghị quyết đang đăng tải trên cổng thông tin của TAND Tối cao để lấy ý kiến toàn dân.

Yêu cầu trong việc hướng dẫn phải chính xác, tạo ra hành lang pháp lý cho cuộc đấu tranh chống hành vi lạm dụng tình dục với trẻ em nhưng cũng không tạo ra rào cản cho quan hệ xã hội thông thường.

Khi đưa ra những quy định ví dụ như sờ, bóp, hôn vào nhũng bộ phận, vùng nhạy cảm (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...) trên cơ thể người dưới 16 tuổi là hành vi dâm ô, Tòa án có tham khảo ở đâu không thưa ông?

Có một thực tế, hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán của TAND Tối cao thông thường được thực hiện trên cơ sở tổng kết thực tiễn xét xử. Tuy nhiên Bộ Luật Hình sự mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, thời gian đến nay mới hơn một năm, thực tiễn xét xử về những tội phạm trên chưa đủ để tổng kết những vướng mắc để từ đó ban hành Nghị quyết hướng dẫn. Chúng tôi đã có tổng kết những vụ án đã xét xử, có tham khảo kinh nghiệm quốc tế, chủ yếu là kinh nghiệm quốc tế khi đưa ra các quy định trong dự thảo Nghị quyết hướng dẫn.

Có những việc phải phù hợp với truyền thống pháp lý, thuần phong mỹ tục của chúng ta, chứ không phải chỉ là kinh nghiệm quốc tế. Đối với dự thảo Nghị quyết, chúng tôi đánh giá là cơ bản anh em làm trách nhiệm, đưa ra được nhiều gợi mở . Tuy nhiên có những cái chưa được thuyết phục lắm, hoặc có khoảng trống còn phải bàn thêm.

Án lệ được hiểu là: Đường lối giải thích và áp dụng luật pháp của các tòa án về một điểm pháp lý, đường lối này đã được coi như một tiền lệ, khiến các thẩm phán sau đó có thể noi theo trong các trường hợp tương tự.