Cơ quan khí tượng có cảnh báo sai mưa lớn ngày 30/9?

Sáng 30/9, thành phố Hà Nội liên tục hứng chịu các đợt mưa lớn không ngừng trút nước, đã nhanh chóng gây ngập lụt khắp các ngả đường, khu phố. Nhiều người 'trở tay không kịp', đứng tại chỗ dưới mưa ngập nhiều giờ liền. Vậy cơ quan khí tượng có cảnh báo sai đợt mưa lớn này?

Các yếu tố ngẫu nhiên hội tụ khiến Hà Nội mưa xối xả cả ngày

Sáng 30/9, thành phố Hà Nội liên tục hứng chịu các đợt mưa lớn không ngừng trút nước, đã nhanh chóng gây ngập lụt khắp các ngả đường, khu phố. Trong khoảng thời gian gần trưa và đầu chiều cùng ngày, sấm sét liên tiếp dội xuống khiến người dân (đặc biệt với những người đang di chuyển ngoài đường) nơm nớp trong nỗi bất an. Cảnh tượng trong ngày mưa gió chưa bao giờ đáng lo đến thế.

Một số trường mầm non, học sinh hoảng sợ vì sấm sét; phụ huynh ở nhà, ở cơ quan như ngồi trên đống lửa mong ngớt mưa để đón con về nhà. Vào buổi chiều, những đợt mưa vẫn liên tiếp trút xuống, nhất là vào thời điểm đúng giờ tan tầm. Do lượng nước mưa quá lớn cùng với nguồn nước từ nhiều nơi đổ về, nhiều ngả đường, khu phố ngập sâu trong biển nước.

Hà Nội mưa lớn, ngập úng nghiêm trọng nhiều khu vực. Ảnh: Tuấn Anh

Giao thông tại nhiều khu vực trong thành phố bị tê liệt cục bộ; nhiều người đứng ngoài trời nhiều tiếng đồng hồ, thậm chí có những người không thể di chuyển về nhà, phải tìm chỗ trú nghỉ qua đêm…

Lý giải về nguyên nhân gây ra hiện tượng mưa lớn, ông Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng Khí hậu (Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu), cho biết sáng sớm 30/9, khu vực thành phố Hà Nội và các vùng lân cận (như Bắc Giang, Thái Nguyên) đã hình thành một vùng hội tụ gió mạnh từ thấp đến cao.

Vùng hội tụ trên được hình thành bởi các yếu tố như gió Đông Đông Nam mạnh xuất hiện mang hơi ẩm từ biển vào tương tác với gió Nam Tây Nam di chuyển tới, kết hợp khí quyển khu vực này đang nhiều ẩm và bất ổn định do ảnh hưởng từ hoàn lưu áp thấp suy yếu từ bão số 10.

Mưa lớn khiến giao thông tê liệt ở nhiều tuyến phố. Ảnh: Tuấn Anh

Từ diễn biến khí tượng đó, ông Kiên nhấn mạnh có ba nguyên nhân dẫn tới mưa lớn liên tục ở Hà Nội trong ngày 30/9. Đó là do hoàn lưu còn sót lại của hai cơn bão số 9 (bão Ragasa) và gần nhất là bão số 10 (Bualoi), đã làm cho đồng bằng Bắc Bộ, trong đó có Hà Nội rất giàu ẩm, không khí bất ổn định.

Tiếp đó là do sự mở rộng và lấn sâu về phía Đông và Nam của áp cao cận nhiệt đới (vùng khí áp cao, khô, ổn định ở vĩ độ 23-25 độ) đã gia tăng tác động đến thời tiết khu vực. Dưới ảnh hưởng đó đã hình thành một dải gió Đông đến Đông Nam, thổi từ ngoài biển (vịnh Bắc Bộ) vào đất liền, mang theo hơi ẩm và tác động trực tiếp đến điều kiện khí tượng tại nhiều vùng.

Một nguyên nhân khác là ở độ cao 5.000m có sự hội tụ mạnh của đới gió Tây Nam từ phía Nam lên kết hợp với gió Đông thành một dải thẳng từ Hưng Yên - Hà Nội - Thái Nguyên tới Cao Bằng, với độ rộng khoảng 200-300 km.

Điều đáng nói là lần này ngẫu nhiên những yếu tố trên lại tạo hội tụ đúng khu vực Hà Nội, cùng một thời điểm, dẫn đến mưa cả ngày không ngớt.

Cảnh báo mưa lớn ngày 30/9 thế nào?

Về công tác dự báo cảnh báo mưa lớn, theo ông Hoàng Đức Cường - Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã truyền thông liên tục trên các kênh chính thức và thông tin đại chúng về mức độ tác động rất mạnh của hoàn lưu bão số 10 Bualoi.

"Chúng tôi đã ban hành đầy đủ các bản tin theo quy định để kịp thời cảnh báo đến người dân tình hình mưa lớn phức tạp do hoàn lưu bão số 10 ở đồng bằng Bắc Bộ trong đó có thủ đô Hà Nội. Đợt thiên tai này đã được chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó" - ông Cường cho hay.

Cụ thể, trong sáng ngày 29/9, trong bản tin bão số 10 Bualoi khi bão đã đổ bộ, cảnh báo nêu rõ mưa lớn tiếp tục kéo dài từ ngày 29/9 đến 30/9, khu vực đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội), Phú Thọ, phía nam các tỉnh Sơn La, Lào Cai và các tỉnh từ Thanh Hóa đến phía Hà Tĩnh có mưa to đến rất to với tổng lượng mưa phổ biến 150-250 mm, cục bộ có nơi trên 400 mm, cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn trên 200 mm/3h. Các nơi khác ở Bắc Bộ và bắc Quảng Trị có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to với tổng lượng mưa phổ biến 100-200 mm, cục bộ có nơi trên 300 mm.

Bản tin cảnh báo mưa lớn từ sáng sớm ngày 30/9 của Đài Khí tượng thủy văn Bắc Bộ.

Đến 14 giờ ngày 29/9, trong tin cuối cùng về bão số 10 Bualoi ban hành, cơ quan khí tượng cũng tiếp tục cảnh báo dù bão đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới nhưng tình hình mưa lớn ở các tỉnh Bắc Bộ và Thanh Hóa; gió mạnh và sóng lớn ở Vịnh Bắc Bộ còn kéo dài. Mưa lớn có khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp, khu đô thị, khu công nghiệp; lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc.

Không chỉ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia mà Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ cũng đã cung cấp những bản tin riêng về dự báo mưa lớn ở Hà Nội.

Ngày 28/9, trong bản tin cảnh báo tác động của bão số 10 đến thời tiết Hà Nội, Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ dự báo, từ chiều tối ngày 28/9 đến chiều tối ngày 30/9, thành phố Hà Nội có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông.

Khu vực phía bắc thành phố có lượng mưa phổ biến 100 - 200mm, có nơi trên 300mm. Trong khi đó, trung tâm thành phố, khu vực phía tây và phía nam thành phố có lượng mưa phổ biến 150 - 250mm, có nơi trên 350mm.

Ngày 29/9, Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ tiếp tục dự báo từ chiều 29.9 đến chiều 30.9, Hà Nội có mưa vừa, mưa to đến rất to và dông.

Khu vực phía bắc thành phố có lượng mưa phổ biến 40 - 70mm, có nơi trên 300mm. Trong khi đó, trung tâm thành phố, khu vực phía tây và phía nam thành phố có lượng mưa phổ biến 60 - 120mm, có nơi trên 150mm.

Vào lúc 5 giờ 50 phút ngày 30/9, Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ phát hành bản tin cảnh báo ngập lụt thành phố Hà Nội do mưa to đến rất to. Trong đó có cảnh báo chi tiết các tuyến đường phố ở các phường/xã có nguy cơ ngập cao.

Theo ông Hoàng Đức Cường, hiện chưa có thống kê cụ thể lượng mưa tại tất cả trạm quan trắc. Tuy nhiên, theo dõi trong ngày hôm qua 30/9, mưa ở Hà Nội khoảng 100 - 200mm, một số nơi cao hơn gần 300mm. "Mưa ở Hà Nội ngày 30/9 kém xa so với đợt mưa năm 2008 kể cả về lượng mưa, cường độ mưa và thời gian mưa kéo dài" - ông Cường nhận định.