Toàn cảnh khủng hoảng ở Sudan dẫn tới vụ thảm sát kinh hoàng 460 người

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Các đoạn video của Al Jazeera cho thấy các tay súng RSF nã đạn vào dân thường đang tháo chạy và “đi từng phòng” của bệnh viện, bắn chết tất cả những người trong đó. Vụ việc gây chấn động đến mức Tổng giám đốc WHO phải thốt lên hai từ: “kinh hoàng”.

Bức ảnh chụp ngày 1/9/2023 cho thấy cảnh tàn phá tại khu chợ gia súc ở thành phố El Fasher, thủ phủ của bang Bắc Darfur, Sudan. Ảnh: AFP

Thành phố bị vây hãm và tiếng súng không dứt

Trong nhiều tháng, El Fasher - thủ phủ bang Bắc Darfur (Sudan) - bị biến thành một pháo đài chết chóc. Thành phố này gần như bị bao vây hoàn toàn, không điện, không nước sạch, không thuốc men.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hơn 260.000 người vẫn đang bị mắc kẹt trong đó, giữa giao tranh, đói khát và dịch bệnh.

Các tuyến đường viện trợ đã bị phong tỏa từ tháng 2/2025. Nạn đói và tình trạng suy dinh dưỡng tăng vọt, đặc biệt ở trẻ em và phụ nữ mang thai. Dịch tả bùng phát dữ dội với 272 ca nghi nhiễm và 32 ca tử vong – tỷ lệ tử vong gần 12% tính từ đầu năm đến nay.

El Fasher từng là nơi trú ẩn cuối cùng của người dân Darfur trong cuộc nội chiến kéo dài hai năm. Nhưng từ tháng 10/2025, khi lực lượng bán quân sự Rapid Support Forces (RSF) - đối đầu với quân đội Sudan - siết chặt vòng vây, El Fasher sụp đổ hoàn toàn và thảm kịch kinh hoàng nhất bắt đầu.

Thảm kịch tại bệnh viện duy nhất còn hoạt động

Ngày 28/10, theo WHO, lực lượng RSF xông vào Bệnh viện phụ sản Saudi, cơ sở y tế duy nhất còn hoạt động một phần ở El Fasher.

Trong vài giờ, hơn 460 bệnh nhân và người nhà bị sát hại, 6 nhân viên y tế gồm 4 bác sĩ, một y tá và một dược sĩ bị bắt cóc.

Phóng viên của đài Al Jazeera dẫn các đoạn video cho thấy binh lính RSF bắn vào dân thường đang tháo chạy và hành quyết bệnh nhân ngay trong bệnh viện. Một số đoạn quay lại cảnh các tay súng “đi từng phòng” và bắn chết bất kỳ ai còn sống sót.

Các nhân chứng kể lại: Khoảng 500 người đang trú ẩn trong bệnh viện khi RSF tràn vào. Nhiều người bị bắn tại chỗ, một số khác bị lôi ra ngoài.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói trong tuyên bố: “Chúng tôi vô cùng kinh hoàng trước thảm kịch này. Những người đang cứu sống người khác lại bị giết một cách tàn nhẫn”.

Ảnh vệ tinh lộ dấu vết thảm sát

Ảnh vệ tinh của nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Yale (Mỹ). Ảnh: HRL

Sau vụ thảm sát, nhóm nghiên cứu của Đại học Yale (Humanitarian Research Lab – HRL, Mỹ) đã công bố ảnh vệ tinh chụp thành phố El Fasher. Họ phát hiện hàng loạt vật thể có kích thước tương đương thi thể người và vệt màu đỏ loang rộng trên mặt đất.

Giám đốc HRL Nathaniel Raymond nói với Al Jazeera: “Chúng tôi đang chứng kiến một mức độ tàn bạo chưa từng thấy. Thành phố phủ đầy thi thể, giống như những gì xảy ra trong 24 giờ đầu tiên của thảm sát Rwanda năm 1994”.

Ông Raymond cảnh báo, những gì diễn ra tại El Fasher có thể chỉ là khởi đầu của một làn sóng diệt chủng mới khi RSF tiếp tục mở rộng về phía đông Sudan.

Tổ chức phi chính phủ Sudan Doctors Network, thường xuyên theo dõi chiến sự trong nước, cho biết, RSF đã sát hại ít nhất 1.500 người chỉ trong 3 ngày đầu chiếm thành phố El Fasher.

“Những vụ thảm sát mà thế giới đang chứng kiến là một cuộc diệt chủng thực sự”, nhóm này viết trong thông cáo gửi Al Jazeera, cho rằng RSF đang thực hiện một “chiến dịch có hệ thống và chủ đích nhằm tiêu diệt dân thường”.

Theo The Guardian, các vụ giết người hàng loạt mang dấu hiệu thanh trừng sắc tộc, nhắm vào các cộng đồng Fur, Zaghawa và Berti – những nhóm người bản địa phi Ả Rập.

Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Türk cảnh báo: “Chúng tôi nhận được nhiều báo cáo đáng lo ngại về hành quyết tập thể có động cơ sắc tộc”.

RSF – bóng ma quá khứ trở lại

Lãnh đạo RSF. Ảnh: Getty

RSF không phải cái tên mới. Đây là hậu thân của lực lượng dân quân Janjaweed, từng gây ra nạn diệt chủng ở vùng Darfur (Sudan) trong thập niên 2000, khiến hàng trăm nghìn người chết.

Từ năm 2023, RSF và quân đội chính phủ Sudan rơi vào cuộc nội chiến quyền lực. Hai bên tranh giành kiểm soát tài nguyên, đặc biệt là khoáng sản đất hiếm và tuyến hàng hải Biển Đỏ.

Tháng 10/2025, khi RSF chiếm được El Fasher – thành trì cuối cùng của quân đội ở vùng Darfur – cán cân quyền lực đã nghiêng hẳn về phía lực lượng bán quân sự này.

Lời cảnh báo cuối cùng

Người dân bỏ chạy khỏi thành phố El Fasher. Ảnh: Reuters

Sau khi thành phố El Fasher thất thủ, hàng chục nghìn người liều mạng bỏ trốn khỏi đây.

Theo WHO, chỉ trong vài ngày, 28.000 người đã rời đi, phần lớn hướng về Tawila, nơi hiện đã có hơn 575.000 người tị nạn từ khắp Darfur.

Tổ chức Bác sĩ Không Biên giới (trụ sở ở Pháp) cho biết 130 người bị thương nặng đã được đưa đến bệnh viện Tawila – nhưng cơ sở này đang “bên bờ sụp đổ” vì quá tải.

Ông Arjan Hehenkamp thuộc Ủy ban Cứu trợ Quốc tế (IRC) nói: “Nếu không được tăng viện trợ khẩn cấp, thảm họa nhân đạo sẽ vượt ngoài tầm kiểm soát”.

Các quốc gia như Ả Rập Saudi, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và Jordan đã ra tuyên bố lên án RSF, kêu gọi ngừng bắn và mở đường cho viện trợ nhân đạo.

Trong khi đó, RSF cắt toàn bộ thông tin liên lạc tại El Fasher, khiến tin tức từ bên trong thành phố gần như bị phong tỏa.

WHO kêu gọi chấm dứt ngay lập tức giao tranh trên toàn Sudan, bảo vệ dân thường và nhân viên y tế, và mở hành lang nhân đạo khẩn cấp.

“Cộng đồng quốc tế không thể đứng ngoài. El Fasher là lời nhắc đau đớn rằng im lặng cũng là một tội lỗi”, WHO nhấn mạnh.