Lộ lí do bí mật Qatar khiến các nước Ả Rập nổi giận

Thỏa thuận bí mật được kí kết với sự tham gia của những người đứng đầu quốc gia, hé lộ phần nào sự thật về cuộc khủng hoảng ngoại giao lớn nhất khu vực Trung Đông.

Lộ lí do bí mật Qatar khiến các nước Ả Rập nổi giận - 1

Vua Ả Rập Saudi và thái tử UAE.

Theo đài CNN của Mỹ, từ năm 2013 tới 2014, Qatar đã bí mật kí kết một thỏa thuận với các quốc gia Vùng Vịnh, trong đó tuyên bố không giúp đỡ các phiến quân nổi dậy tại các quốc gia này. Thỏa thuận có hiệu lực tại cả Ai Cập và Yemen.

Thỏa thuận bí mật được đài CNN thu thập từ một người có quyền tiếp xúc các nguồn tin tuyệt mật. Nội dung chi tiết không được công bố vì nó chứa nhiều vấn đề nhạy cảm được những người đứng đầu quốc gia kí kết.

Các nước Vùng Vịnh đã chỉ trích Qatar vì không tuân thủ hai bản thỏa thuận kí kết năm 2013 và 2014 và đây là nguyên nhân nổ ra cuộc xung đột ngoại giao lớn nhất Trung Đông trong hàng thập kỷ. Tuân thủ thỏa thuận là một trong 6 nguyên tắc mà các nước kí kết với nhau nhằm thông qua quyết định năm 2014.

Đài CNN cho biết thỏa thuận đầu tiên được viết tay và ghi ngày 23.11.2013, được vua Ả Rập Saudi, Qatar và Kuwait kí kết. Thỏa thuận khẳng định cam kết không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, ngăn chặn hỗ trợ tài chính và chính trị với các tổ chức “ma quỷ”.

Thỏa thuận này được gọi tên là “Bản ghi nhớ Riyadh”, nhấn mạnh tới việc không hỗ trợ tổ chức “Anh em Hồi giáo”. Khi xung đột ngoại giao nổ ra, các quốc gia Vùng Vịnh cáo buộc chính quyền Doha thường xuyên hỗ trợ tổ chức này, cũng như các nhóm đối lập tại Yemen để gây bất ổn khu vực.

Thỏa thuận thứ hai có gắn dòng chữ “Tuyệt mật” phía trên và đề ngày 16.11.2014, với sự tham gia của vua Bahrain, Hoàng tử UAE và Thủ tướng UAE. Thỏa thuận khẳng định cam kết hỗ trợ ổn định, hòa bình tại Ai Cập, bao gồm chặn sử dụng các nền tảng truyền thông như kênh Al-Jazeera của Qatar để không “thách thức chính quyền Cairo đương nhiệm”.

Thỏa thuận được kí không loại trừ Qatar và có hiệu lực với mọi quốc gia kí kết. Tuy nhiên, Qatar cũng cáo buộc UAE và Ả Rập Saudi xâm phạm tinh thần của thỏa thuận khi “khiêu khích và gây hấn chủ quyền Qatar”.

Sau khi thông tin chấn động được đài CNN công bố, Ả Rập Saudi, UAE, Bahrain và Ai Cập đưa ra tuyên bố chung ngày 10.7, khẳng định “thất bại của Qatar khi thực thi các quy tắc và sự vi phạm tinh thần thỏa thuận”.

“Chúng tôi nhấn mạnh rằng bản yêu sách 13 điểm từng đưa ra trước đây là nhằm buộc chính quyền Doha tuân thủ thực thi kí kết trong Thỏa thuận Riyadh. Cơ chế và các quy định khác đã được các quốc gia thông qua dựa trên tinh thần đồng thuận”.