Lãnh tụ Cuba Fidel Castro từng bật khóc bên bờ Bến Hải

Fidel Castro là nguyên thủ quốc gia đầu tiên trên thế giới đến thăm miền đất lửa đạn Quảng Trị, sau khi Hiệp định Paris về Việt Nam được ký kết tháng 1.1973.

Lãnh tụ Cuba Fidel Castro phất cao lá cờ Bách chiến, bách thắng lấp lánh Huân chương của Đoàn Khe Sanh, Quân Giải phóng Trị Thiên – Huế. Ảnh: TTXVN.

Theo TTXVN, lãnh tụ Cuba Fidel Castro đã có chuyến thăm đến Ba Lan vào tháng 6.1972. Tại đây, lãnh tụ Fidel Castro đã dành phần lớn bài diễn văn để vạch trần tội ác của đế quốc Mỹ, kêu gọi dư luận thế giới tăng cường ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

“Trong giờ phút này, đối với nhân dân Cuba chúng tôi, cũng như đông đảo dư luận quốc tế, vấn đề quan trọng nhất, vấn đề chúng tôi quan tâm nhất là tình hình Việt Nam. Chúng tôi cho rằng phong trào cách mạng quốc tế, dưới bất cứ quan niệm nào cũng không thể để dân tộc Việt Nam bị tiêu diệt. Dưới bất cứ quan niệm nào, phong trào cách mạng cũng không thể cho phép diễn ra những tội ác diệt chủng như vậy đối với nhân dân Việt Nam”, lãnh tụ Fidel Castro phát biểu.

“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”

Tháng 9.1973, lãnh tụ Fidel Castro đến thăm Việt Nam, Đây là minh chứng rõ ràng cho lời phát biểu của cựu lãnh đạo Cuba.

Ông có nguyện vọng được vào tuyến lửa để thăm Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, thăm vùng đất Quảng Trị vừa mới được giải phóng.“Trong mọi trường hợp, dù khó khăn chúng ta vẫn phải đi, dù phải đi bộ...”, Fidel Castro lệnh cho Đại sứ Vivo.

Theo báo An ninh Thế giới, Thủ tướng Phạm Văn Đồng yêu cầu Lữ đoàn 919 (nay là Đoàn 919) đưa phái đoàn Cuba đến Quảng Trị bằng máy bay một cách tuyệt mật và an toàn.

Chuyến bay sau đó diễn ra tốt đẹp, trong điều kiện thời tiết lý tưởng. Đại sứ Cuba Vivo nói vui khi đặt chân xuống sân bay ở Đồng Hới: “Không có tháp điều khiển mà chỉ có những đống gạch vụn”.

Lãnh tụ Fidel Castro và Thủ tướng Phạm Văn Đồng cùng các chiến sĩ Đoàn Khe Sanh - Ảnh: TTXVN.

Theo TTXVN, hình ảnh vị nguyên thủ quốc gia đầu tiên và duy nhất hiên ngang sải bước trên con đường mới được giải phóng ở Quảng Trị và phất cao lá cờ bách chiến bách thắng của Quân giải phóng miền Nam tại cuộc mit tinh ở căn cứ 241 gần Dốc Miếu, Đông Hà đã khắc sâu trong trí nhớ của nhiều thế hệ người Việt Nam

Tại sư đoàn Vinh Quang (Sư đoàn 320) ở cao điểm 241 tại Khe Sanh, Quảng Trị, mọi người đều đặc biệt ấn tượng với hình ảnh Chủ tịch Fidel Castro đặt một chân lên trên khẩu pháo M107 của Mỹ, trao lá cờ của Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam cho đại diện Sư đoàn và nói rằng: “Các đồng chí hãy phất cao lá cờ này tại sào huyệt Sài Gòn”.

Câu nói nổi tiếng của lãnh tụ Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Câu nói đã trở thành một trong những biểu tượng trong quan hệ giữa hai nước.

Bật khóc bên bờ sông Bến Hải

Báo Tiền Phong điểm lại sự kiện đáng chú ý, trên đường lãnh tụ Cuba Fidel Castro đến Quảng Trị. Khi đoàn xe đi được khoảng 15 - 20 km từ Đồng Hới vào Quảng Trị, lãnh tụ Fidel Castro bỗng nhiên đề nghị cho dừng xe vì nhìn thấy một số người đang cáng một người bị thương bên lề đường.

Lãnh tụ Fidel Castro và nữ anh hùng quân Giải phóng Miền Nam Việt Nam Tạ Thị Kiều. Ảnh: TTXVN.

Ông Fidel Castro cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và đoàn công tác xuống xe, hỏi thăm một nữ thanh niên bị thương do bom bi nổ khi cô đang cùng đoàn thanh niên địa phương san lấp hố bom, thông đường. Lãnh tụ Cuba đã bật khóc khi nhìn thấy cô gái bị thương bên vũng máu. Ông ôm cô gái lên xe và đưa về bệnh viện Vĩnh Linh cấp cứu.

Cô gái đó là Nguyễn Thị Hương đã bị thương nặng, ruột đứt 8 khúc, máu mất rất nhiều. Bệnh viên Vĩnh Linh đã hết máu dự trữ, lãnh tụ Fidel Castro đề nghị tìm cách cứu sống cô gái.

Ông quyết định, nếu bệnh viện không có phương tiện cấp cứu kịp thời thì sẽ xin đưa cô gái ra Quảng Bình, dùng máy bay chở về Hà Nội, nơi đầy đủ phương tiện y tế hơn.

Để có máu truyền cho bà Hương, ông đã điều động xe ra Quảng Bình, mang máu về bệnh viên Vĩnh Linh. Sau gần một tháng chữa trị, bà Hương được mời lên ủy ban xã ở nơi cư trú để nhận quà.

Lãnh tụ Fidel Castro thăm căn cứ Tân Lâm, Dốc Miếu trên vành đai McNamara - Ảnh: TTXVN.

Đó là món quà của Fidel gồm thuốc chữa bệnh, thuốc bổ và tấm danh thiếp của Fidel Castro. Từ đó về sau, khi có phái đoàn Cuba sang thăm Việt Nam, lãnh tụ Cuba Fidel Castro đều gửi quà tặng bà Hương. Năm 1985, lãnh tụ Fidel Castro từng mời bà sang thăm Cuba, nhưng bà Hương đã bỏ lỡ.

Tháng 12.1995 và tháng 2/2003, lãnh tụ Fidel Castro có chuyến thăm lần thứ hai và thứ ba đến VN, thể hiện tình hữu nghị và sự hợp tác giữa hai nước Việt Nam-Cuba tiếp tục đạt được nhiều mốc son mới.

Theo TTXVN, Trong chương trình “Mesa Redonda” (Bàn tròn) năm 2007, lãnh tụ Cuba Fidel Castro đã nhắc lại về chuyến thăm VIệt Nam thời chiến. Đây cũng là lần đầu tiên xuất hiện trong một cuộc phỏng vấn kể từ sau cuộc phẫu thuật hồi tháng 7.2006.

“Cuộc chiến lúc đó thật nóng bỏng. Nó giống như khi ta nhảy vào bể bơi mà vẫn mặc đồ vậy”, lãnh tụ Cuba nói. Hình ảnh lãnh tụ Fidel Castro đi thăm khu giải phóng ở tỉnh Quảng Trị cùng thủ tướng Phạm Văn Đồng là một trong những dấu ấn không thể quên.