Lịch vạn niên
Kết cục bi đát của oanh tạc cơ lớn và nhanh nhất của Mỹ
Mẫu máy bay được kì vọng nhất của Mỹ cách đây 60 năm kết thúc bằng một vụ tai nạn tang thương.
XB-70 - biểu tượng thất bại của Mỹ.
Kế hoạch phát triển XB-70 được đưa ra trong thập niên 1950 khi các chuyên gia quân sự cho rằng máy bay ném bom tốc độ cao và tầm thấp giúp oanh tạc cơ sống sót khi đi vào lưới lửa phòng không của Liên Xô. Thời điểm đó, biện pháp phòng không hiệu quả của Liên Xô là máy bay chiến đấu và pháo cao xạ. Dù vậy, hai loại vũ khí này cũng tồn tại nhiều nhược điểm.
Khi tên lửa đất đối không SAM của Liên Xô ra đời, cục diện thay đổi hoàn toàn. Trong khi Liên Xô hiểu rõ sức mạnh mình có trong tay thì mãi tới khi máy bay Lockheed U-2 bị bắn hạ vào năm 1960, Lầu Năm Góc mới “cuống cuồng” tìm cách đối phó tên lửa SAM.
Tên lửa không đối đất SAM của Nga.
Kế hoạch phát triển máy bay XB-70 ra đời trong bối cảnh này, tuy nhiên nó chỉ được phát triển sau một thời gian ngắn thì phải dừng lại. Có hai lí do của sự hủy bỏ chóng vánh này. Trước hết, Mỹ đã có hệ thống tên lửa đạn đạo liên lục địa đủ mạnh để không cần sử dụng oanh tạc cơ có người lái. Thứ hai, nhiều chuyên gia quân sự tin rằng máy bay ném bom sẽ là mục tiêu quá dễ dàng cho Liên Xô bắn hạ khi bay vào không phận nước này.
Ngày 28.3.1961, Tổng thống John Kennedy chính thức hủy bỏ kế hoạch phát triển máy bay ném bom tầm thấp XB-70 đầy tham vọng. Theo thiết kế, đây là mẫu máy bay lớn nhất và nhanh nhất được Mỹ phát triển. Nó sử dụng 6 động cơ giúp có thể bay với vận tốc tối đa Mach 3 (khoảng 3.700 km/giờ). Hiện nay, chỉ có một mẫu máy bay XB-70 duy nhất được đặt ở bảo tàng tại thành phố Dayton, bang Ohio.
Chương trình thử nghiệm XB-70 vẫn được tiếp tục và tới năm 1964, mẫu máy bay đầu tiên được chính thức bay thử từ Palmdale tới căn cứ Edwards. Mẫu XB-70 đầu tiên chứng minh là một sự thất vọng lớn – khi bay ở vận tốc Mach 2.5, máy bay hoạt động không ổn định. Chỉ đúng một lần duy nhất máy bay đạt ngưỡng Mach 3.0. Chiếc máy bay XB-70 thứ hai được thử nghiệm vào năm 1965 và tăng thêm 5 độ trên góc nhị diện của 2 cánh để giúp ổn định khi bay.
Đây từng được kì vọng là mẫu máy bay thay thế B-52.
Thảm họa xảy ra vào tháng 6.1966 khi máy bay này va chạm với máy bay F-104N trên không. Hai phi công thiệt mạng và một người khác bị thương nặng. Vụ tai nạn này là bước lùi lớn trong tiến trình phát triển XB-70. Quá trình thử nghiệm dù vậy vẫn tiếp tục tới năm 1969.
Theo tờ National Interest, sai lầm lớn nhất của XB-70 là bởi nó xuất hiện sai thời điểm. Máy bay này ra đời đúng thời điểm tên lửa đạn đạo đang chiếm ưu thế. Ngoài ra, máy bay ném bom XB-70 cũng không chứng minh được hiệu quả khi bay với tốc độ rất cao trước sự truy sát của tên lửa hoặc chiến đấu cơ Liên Xô.
Cuối cùng, chi phí sản xuất quá đắt đỏ và sự thiếu linh hoạt trong các nhiệm vụ tấn công buộc chiếc XB-70 phải “đắp chiếu”. Lịch sử đau buồn của chiếc máy bay ném bom được kì vọng thay thế B-52 kết thúc chỉ sau 10 năm thai nghén và phát triển.
Chưa có loại vũ khí nào của Mỹ có thể bay xa nửa vòng Trái đất, tấn công phá hủy mục tiêu rồi quay về căn cứ an toàn...
