Xăng dầu tăng giá: Đánh úp người tiêu dùng

Cách đây 2 ngày (14/6), quyết định tăng giá xăng dầu bất ngờ được Bộ Tài chính đưa ra sớm 45 phút trước khi được áp dụng kể từ 20 giờ. Xăng tăng thêm tối đa 426 đồng/lít, dầu diesel tăng tối đa 221 đồng/lít.

DN vừa được tăng giá, vừa được xả quỹ

Giải thích về nguyên nhân tăng giá xăng dầu, Bộ Tài chính cho biết: Sau khi tăng nhẹ đầu tháng 5.2013, giá xăng dầu thành phẩm thế giới kể từ giữa tháng 5.2013 biến động tăng trở lại. Giá xăng dầu thành phẩm thế giới bình quân 30 ngày từ ngày 15.5.2013 đến 13.6.2013 như sau: Giá xăng RON 92: 112,60 USD/thùng; dầu diesel 0,05S: 117,24 USD/thùng; dầu hỏa: 115,43 USD/thùng, dầu madut 180 cst: 610,02 USD/tấn.

Giá xăng đột ngột tăng khiến người tiêu dùng hoang mang.

Để giữ ổn định, không tăng giá bán trong nước, ngày 18.5.2013, Liên Bộ tài chính - Công Thương đã điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu với mặt hàng xăng (giảm 1% từ 19% xuống còn 18%) và từ ngày 1.6.2013, cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối sử dụng Quỹ Bình ổn giá từ (160 - 400 đồng/lít, kg). Tuy nhiên, do giá xăng dầu thế giới tiếp tục biến động tăng khiến giá cơ sở vẫn cao hơn giá bán hiện hành.

Cùng với quyết định tăng giá xăng dầu, tại quyết định này, Bộ Tài chính cũng cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối tiếp tục được sử dụng Quỹ BOG với xăng và dầu diesel là 300 đồng và mặt hàng dầu hỏa và madut vẫn giữ nguyên mức hiện hành để hạn chế mức chênh lệch giữa giá cơ sở cao hơn giá bán hiện hành.

Kêu lỗ nhưng thực tế đang lãi

Quyết định tăng giá xăng được đưa ra trong bối cảnh chỉ trước đó ít ngày, các chuyên gia trong lĩnh vực xăng dầu đều có chung nhận định các doanh nghiệp xăng dầu đang có tình trạng "lỗ giả, lãi thật", thậm chí nhiều ý kiến đặt vấn đề nên ngừng xả Quỹ Bình ổn bởi doanh nghiệp thực sự không lỗ như họ nói.

Một ngày, trước khi xăng tăng giá, thông tin về tình hình giá xăng dầu, đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phía Nam cho biết: Hiện tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đang lỗ gần 400 đồng/lít.

Thế nhưng, theo văn bản mới nhất của Bộ Tài chính về điều hành xăng dầu ban hành ngày 1.6 mới đây đang được áp dụng cho tới thời điểm này thì những quyền lợi mà các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đang được hưởng bao gồm: Doanh nghiệp xăng dầu cũng đã được xả Quỹ Bình ổn giá ở mặt hàng xăng sử dụng 400 đồng/lít, dầu hỏa sử dụng 290 đồng/lít, dầu diesel sử dụng 400 đồng/lít, dầu madut sử dụng 160 đồng/lít. Không những thế, lợi nhuận biên mà các doanh nghiệp đang được hưởng (gồm 300 đồng chi phí định mức, lợi nhuận định mức 860 đồng/lít), lớn hơn mức lỗ mà doanh nghiệp đang bù đắp 380 đồng/lít. Rõ ràng, trên giá trị sổ sách của doanh nghiệp thì doanh nghiệp đang lỗ nhưng về bản chất, sau khi được hưởng ưu đãi từ trích quỹ và chi phí định mức, doanh nghiệp đang được dư ra gần 800 đồng/lít xăng.

Ông Ngô Trí Long- nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu giá Bộ Tài Chính bình luận về chuyện lỗ lãi của doanh nghiệp, ông cho rằng: “Không thể tính theo giá nhập khẩu trung bình 30 ngày rồi cộng với các khoản thuế phí theo quy định của Bộ Tài chính để so sánh với giá bán lẻ hiện hành. Doanh nghiệp lời bao nhiêu, hay lỗ như thế nào phải phụ thuộc lượng hàng tồn kho, giá nhập khẩu từng lô hàng và thời điểm tiêu thu”.

Quên quyền lợi người tiêu dùng

Ông Nguyễn Tấn Phát- Giám đốc Công ty CPTM Nam Sài Gòn cho biết, từ ngày 13.6.2013 Petrolimex giảm chiết khấu hoa hồng 50 đồng/lít, từ 650 đồng/lít về 600 đồng/lít. Đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu giấu tên còn tiết lộ: "Họ không thể giảm mức hoa hồng xuống thấp hơn nữa bởi phải giữ thị phần trong bối cảnh việc kinh doanh các cây xăng đang trong giai đoạn bị kiểm soát chặt".

Bình luận về giá xăng tăng 400 đồng, ông Ngô Trí Long cho rằng: "Thời điểm này tăng giá là hoàn toàn không hợp lý trong bối cảnh doanh nghiệp lỗ lãi không rõ ràng. Họ vẫn tăng chi phí hoa hồng cho đại lý, chứng tỏ họ không lỗ. Giá thế giới lại không biến động. Và hiện tại, các cơ quan quản lý thì chưa đủ công cụ để kiểm soát việc kinh doanh của doanh nghiệp".

Doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải tăng thêm chi phí vì quyền lợi của mình. Người tiêu dùng thực chất vẫn phải gánh những chi phí đó vào trong cơ cấu giá thành một lít xăng. Trong khi đó, cơ quan quản lý thay vì ngưng xả Quỹ Bình ổn, lại tiếp tục cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vừa được xả quỹ lại vừa được tăng giá.

Một chuyên gia giấu tên nói với NTNN, theo thông tin từ Bộ Tài chính, hiện Quỹ Bình ổn xăng dầu đang không còn nhiều. Đây là thời điểm nên ngưng trích Quỹ Bình ổn. Doanh nghiệp đang kinh doanh hòa vốn và lãi mà vẫn cho xả quỹ là doanh nghiệp lợi đơn lợi kép.

Việc duy trì việc cho doanh nghiệp được trích Quỹ Bình ổn vô hình chung đang tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đạt được lợi nhuận cao trong khi một mặt họ vẫn có thể "lớn tiếng" than rằng doanh nghiệp đang lỗ.