'Sàn bán online, nền tảng livestream phải bồi thường nếu bán hàng giả'

Đại biểu Quốc hội cho rằng các nền tảng livestream, sàn bán online phải bồi thường thiệt hại nếu sản phẩm họ bán, quảng bá được xác định gây hại cho người tiêu dùng.

Quan điểm này được bà Trịnh Thị Tú Anh - Ủy viên Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội nêu khi góp ý dự thảo Luật Thương mại điện tử, tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, ngày 30/9.

Tại dự thảo luật, Bộ Công Thương đề xuất các nền tảng thương mại điện tử phải công khai thông tin về người bán, sản phẩm, dịch vụ, điều kiện và chính sách giao hàng, cũng như cơ chế thanh toán, giải quyết tranh chấp... Các sàn phải tự kiểm duyệt thông tin trước khi đăng tải, rà soát và gỡ sản phẩm vi phạm. Chủ quản nền tảng bán hàng online có trách nhiệm định danh người bán hàng trong nước trên mạng qua VNeID. Người bán nước ngoài sẽ được định danh qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp.

Bà Trịnh Thị Tú Anh cho rằng ngoài các quy định trên, cần bổ sung chế tài xử lý với các nền tảng livestream, chủ sàn online. "Các sàn thương mại điện tử, nền tảng livestream phải bồi thường nếu sản phẩm quảng bá qua thuật toán ưu tiên, hiển thị của họ bị xác định gây hại cho người tiêu dùng", bà nói, thêm rằng việc này nhằm ngăn ngừa hàng giả, hàng kém chất lượng được bán trực tuyến công khai.

Ngoài ra theo bà, các nền tảng cũng phải công khai thông tin về sản phẩm như nguồn gốc, chất lượng và thông số liên quan trước khi giao dịch hoàn tất. Việc này nhằm giúp người mua đưa ra các quyết định mua sắm sáng suốt và giảm rủi ro bị lừa đảo.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh phát biểu tại hội nghị, ngày 30/9. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Theo Bộ Công Thương, số lượng website và ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (như các sàn giao dịch, nền tảng trung gian) tăng 27 lần trong 10 năm qua, đạt 1.048 nền tảng vào cuối 2024.

Liên quan tới cơ chế giải quyết tranh chấp, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cho rằng các quy định hiện tại quá phức tạp khiến người tiêu dùng bất lợi, nhất là khi họ đối mặt với doanh nghiệp lớn. Bà đề nghị có một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập hoặc xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp, khả năng thực thi nhanh. Các đơn vị, tổ chức này sẽ giúp người tiêu dùng dễ dàng bảo vệ quyền lợi, không bị vướng rào cản thủ tục hành chính.

Thực tế, việc kiểm soát hàng trăm nghìn phiên livestream mỗi ngày là một thách thức lớn. Do vậy, bà kiến nghị chuyển giao một phần nghĩa vụ giám sát cho các nền tảng, yêu cầu họ chủ động, tự động phát hiện và ngăn chặn vi phạm như nội dung quảng cáo lừa đảo, giả mạo. Các cơ quan quản lý sẽ chuyển sang vai trò giám sát việc tuân thủ và trình tự kiểm soát của nền tảng.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hải Nam - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề xuất lập cơ quan đặc thù để giải quyết khiếu nại cho người mua hàng qua thương mại điện tử, nền tảng livestream.

5 tháng đầu năm nay, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cùng với Cục An toàn thực phẩm, Quản lý dược (Bộ Y tế) kiểm tra, giám sát và ban hành 9 văn bản yêu cầu các nền tảng rà soát, ngăn chặn sản phẩm, dịch vụ bị cấm và hạn chế kinh doanh. Các sàn đã gỡ bỏ 34.677 sản phẩm và chặn 11.558 gian hàng vi phạm hoặc không cung cấp đầy đủ thông tin.

Giải trình tại hội nghị, Thứ trưởng Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được quy định trong Luật Bảo vệ người tiêu dùng sửa đổi. Những nội dung liên quan xử lý các hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại sẽ được cơ quan soạn thảo tiếp thu, bổ sung tại dự thảo luật.

Ngoài ra, ông Tân cho biết Bộ Công Thương cân nhắc về việc thành lập một cơ quan mới, nên sẽ "sử dụng bộ máy cũ, trong đó Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số chịu trách nhiệm quản lý về vấn đề này".

Góp ý dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, bà Nguyễn Minh Tâm - Phó trưởng đoàn chuyên trách tỉnh Quảng Trị cho rằng cần quy định rõ việc bảo mật thông tin về tham nhũng, lãng phí.

Theo bà, dự thảo luật lần này bổ sung quy định cá nhân, tổ chức có quyền cung cấp thông tin cho người đứng đầu cơ quan thanh tra, kiểm tra... và họ sẽ được bảo vệ. Tuy nhiên, cùng với việc bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, dự luật cần có thêm cơ chế bảo mật thông tin để tránh việc họ bị trù dập, trả thù, cũng như quyền được biết cách xử lý thông tin do người dân cung cấp của cơ quan chức năng.

Ông Mai Văn Hải - Phó trưởng đoàn chuyên trách tỉnh Thanh Hóa cũng nhìn nhận dự thảo quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí vẫn còn khá chung chung. Ví dụ, người đứng đầu cơ quan nhận thông tin có trách nhiệm xem xét, xử lý, nhưng họ chỉ xem xét thông tin liên quan đến cơ quan, đơn vị của họ.

Do đó, ông đề nghị cần phân loại cụ thể những thông tin về phát hiện lãng phí. Thông tin liên quan trực tiếp đến cơ quan tổ chức nào, thủ trưởng cơ quan tổ chức đó phải có trách nhiệm xem xét, kết luận. Trường hợp không thuộc trách nhiệm, họ phải chuyển đến các bên có thẩm quyền để xem xét, giải quyết.

Dự thảo Luật Thương mại điện tử và Luật Tiết kiệm, chống lãng phí sẽ được trình Quốc hội xem xét, thảo luận tại kỳ họp thứ 10, dự kiến khai mạc vào 20/10.

Hết thời bán hàng online, livestream tuỳ tiện?

Nhiều người mua hàng trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) ngậm ngùi khi mua phải hàng kém chất lượng nhưng khó khiếu nại người bán. Nhằm bảo vệ người...

Bấm xem >>