22.000 loại mỹ phẩm chứa chất gây ung thư bị khai tử

Ngày 30/7 là thời điểm cấm lưu hành các loại mỹ phẩm chứa chất bảo quản có thể gây ung thư đã cận kề nhưng cả người bán và người mua đều mù mờ thông tin...

Bộ Y tế vừa ra “tối hậu thư” kể từ ngày 30/7, cấm lưu hành trên toàn quốc đối với nhiều loại sản phẩm làm đẹp, mỹ phẩm chứa chất bảo quản paraben. Đây là giải pháp cần thiết sau khi dư luận rộ lên thông tin chất bảo quản này có thể gây ra nhiều thứ bệnh như ung thư, rối loạn nội tiết tố cả nam lẫn nữ.

Không phải ngẫu nhiên mà chất paraben trong mỹ phẩm bị Bộ Y tế “tuýt còi”. Cơ quan đầu ngành y tế Việt Nam đã thấy được những nguy hại tiềm ẩn của chất này đối với sức khỏe cộng đồng. Giới chuyên môn cho biết paraben là chất bảo quản được sử dụng phổ biến nhất trong mỹ phẩm, bao gồm mỹ phẩm trang điểm, kem dưỡng và các sản phẩm chăm sóc tóc. Nghiên cứu mới đây đã tìm thấy sự hiện diện của chất paraben trong các khối u ở ngực phụ nữ. Manh mối này chỉ ra rằng hàm lượng paraben trong mỹ phẩm có thể gây ung thư.

Giới chuyên môn cho biết paraben là chất bảo quản được sử dụng phổ biến nhất trong mỹ phẩm, bao gồm mỹ phẩm trang điểm, kem dưỡng và các sản phẩm chăm sóc tóc. (Ảnh minh họa).

Theo PGS-TS-BS Lê Ngọc Diệp, Bộ môn Da liễu Trường ĐH Y Dược TP HCM, paraben là tên gọi chung của nhóm chất bảo quản hóa học được sử dụng rộng rãi trong các mỹ phẩm, dược phẩm. Đối với các sản phẩm được sản xuất trong điều kiện vệ sinh kém, nguyên vật liệu đầu vào không bảo đảm nên cơ sở sản xuất thường lạm dụng paraben vượt giới hạn cho phép gấp nhiều lần để chống nấm mốc, vi khuẩn.

Paraben có hoạt tính giống như nội tiết tố estrogen của phụ nữ, có thể làm rối loạn cân bằng nội tiết tố, đồng thời có thể gây dị ứng da. Đáng lo ngại là ngoài khả năng gây ra ung thư vú, các triệu chứng của sự mãn kinh, loãng xương ở phụ nữ, một số loại trong nhóm paraben (như propyparaben) còn làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới, thúc đẩy quá trình lão hóa dưới ánh nắng mặt trời (như methylparaben)...

Theo công văn từ Cục Quản lý dược - Bộ Y tế, từ ngày 30/7, sẽ áp dụng lộ trình hạn chế lưu hành một số chất bảo quản sử dụng phổ biến trong mỹ phẩm. 5 loại dẫn chất của paraben gồm: isopropylparaben, isobutylparaben, phenylparaben, benzylparaben và pentylparaben chỉ được phép có mặt trong mỹ phẩm lưu hành trên thị trường Việt Nam trước ngày 30/7 tới. Riêng chất bảo quản rất phổ biến ở mỹ phẩm là MCT+ MIT ở tỷ lệ 3/1 chỉ được sử dụng trong sản phẩm tẩy rửa với nồng độ 0,0015% và không được dùng trong mỹ phẩm.

Hầu khắp các siêu thị, cửa hàng các loại kem dưỡng da, dầu gội, nước rửa tay, sữa rửa mặt, sữa tắm, khăn ướt, kem tẩy trắng... có sử dụng paraben vẫn bán tràn lan. (Ảnh minh họa).

Những nguy hại đã rõ, “lệnh cấm” được ban hành, nhưng người tiêu dùng vẫn không hay biết. Hầu khắp các siêu thị, cửa hàng các loại kem dưỡng da, dầu gội, nước rửa tay, sữa rửa mặt, sữa tắm, khăn ướt, kem tẩy trắng... có sử dụng paraben vẫn bán tràn lan.

Từ năm 1998, việc nghi ngờ paraben gây ung thư đã xuất hiện tại Pháp và nhiều quốc gia. Ủy ban Mỹ phẩm cộng đồng châu Âu lúc đó đã nghiên cứu và chỉ ra rằng có những yếu tố liên quan giữa paraben và ung thư ở phụ nữ dùng nhiều sản phẩm ngăn tiết mồ hôi, thậm chí có thể gây ung thư vú. Giới khoa học cảnh báo, dùng sản phẩm chứa một số dẫn chất paraben với nồng độ nhất định trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Cộng đồng châu Âu và Hội đồng mỹ phẩm ASEAN khuyến cáo ngưng sử dụng các chất này, đồng thời thay thế bằng các chất bảo quản khác an toàn hơn.

PGS-TS Lê Văn Truyền - nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, chuyên gia cao cấp dược học của bộ - cho biết các paraben là một nhóm hợp chất hóa học được sử dụng làm chất bảo quản chống vi khuẩn trong thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm. Trên thế giới có 22.000 sản phẩm mỹ phẩm, chất tẩy rửa có sử dụng paraben hoặc hỗn hợp MCT+MIT. Còn tại Việt Nam, hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu sản phẩm chứa các chất này.

PGS-TS Lê Văn Truyền cho rằng nhà sản xuất cần có kế hoạch chủ động loại trừ các paraben ra khỏi sản phẩm của mình, sử dụng các chất bảo quản an toàn hơn cho sức khỏe người tiêu dùng. Hiện nay, nhiều chất bảo quản khác có thể thay thế hoàn toàn các paraben và MCT+MIT. Ngoài ra, các cơ quan quản lý cần tăng cường hậu kiểm để xác định các thành phần ghi trên nhãn có đúng như công bố của nhà sản xuất hay không.

Tuy nhiên, với hàng chục ngàn sản phẩm có chứa chất bảo quản paraben và MCT+MIT, nhiều ý kiến lo ngại việc loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm này ra khỏi thị trường khi thời hạn không còn dài là rất khó.

“Nếu không ráo riết hậu kiểm, rất có thể người dân sẽ không có thông tin. Thậm chí, không loại trừ các cơ sở sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh qua mặt người tiêu dùng để hợp thức hóa việc hiện diện trên thị trường sau thời hạn cấm lưu hành” - một chuyên gia lo ngại.

Trao đổi trên Tiền Phong, ông Nguyễn Tất Đạt - Cục phó Cục Quản lý dược cho biết: Cục vừa áp dụng việc công bố lưu hành sản phẩm qua mạng internet, giúp kiểm soát thành phần sản phẩm hiệu quả hơn.

“Sau khi sản phẩm lưu hành, nếu doanh nghiệp cố tình sử dụng paraben và các chất bị cấm trong sản phẩm thì ngoài phạt tiền còn có hình phạt bổ sung là rút chứng nhận công bố tiêu chuẩn sản phẩm, thu hồi, ngừng lưu hành sản phẩm”, ông Đạt cho hay.

Các chuyên gia cũng cho rằng cấm thì cấm nhưng liệu có quản được không khi mà hiện có hơn 22.000 loại mỹ phẩm trên thị trường đang chứa các chất paraben?