Người Nhật giàu vẫn làm đến già, người Việt chỉ muốn nghỉ hưu sớm

Một cụ ông, cựu lãnh đạo công ty chứng khoán, làm việc tới 101 tuổi mới nghỉ hưu là một câu chuyện đáng suy ngẫm về tinh thần của người Nhật.

Với nhiều người già ở Nhật Bản, công việc không phải là gánh nặng mà ngược lại, là niềm tự hào, niềm vui trong cuộc sống. Trong khi đó, tại Việt Nam, nhiều người chỉ muốn nghỉ hưu sớm.

Ông Fukutaro Fukui hiện đã 104 tuổi, chỉ thực sự nghỉ hưu 3 năm trước, khi đã 101 tuổi. Từng là lãnh đạo công ty chứng khoán, sau khi nghỉ hưu ở tuổi 70 ông Fukui lại tiếp tục một công việc mới ở công ty môi giới kinh doanh xổ số Tokyo Takara Shokai. Đáng lẽ, ở cái tuổi này, hầu hết người già ở Nhật đã nghỉ hưu.

Trong suốt 31 năm, ông vẫn làm việc chăm chỉ. Hàng ngày, ông đi tàu điện khoảng một tiếng để tới trung tâm Tokyo làm việc. Tới tận 101 tuổi, cách đây ba năm, ông Fukui mới chính thức nghỉ hưu. 

Ở tuổi bách niêm giai lão mới về hưu, ông Fukutaro Fukui được vinh danh là người làm công ăn lương nổi tiếng nhất ở đất nước mặt trời mọc. Hiện ông đang sống những tháng cuối đời tại nhà dưỡng lão ở thành phố Chigasaki, ngoại ô Tokyo.

Người đàn ông trăm tuổi vẫn đam mê làm việc. (Ảnh: Nikkei)

Ông Fukui cho biết, làm việc tạo cho ông động lực, thành bản năng ăn sâu trong người, tiền bạc với ông không phải là yếu tố quan trọng. “Tôi làm việc chỉ vì đó là bản năng. Những gì chúng ta đạt được hay có được thăng chức hay không, đó không phải là vấn đề quan trọng”, ông cho biết thêm.

Trong suốt 30 năm công tác ở công ty xổ số, ông vẫn hăng say làm việc, tuy nhiên nó không mấy thú vị vì liên quan tới kiểm kê tiền bạc và vé số. Mặc dù vậy, ông vẫn khá hài lòng. Ông chia sẻ: “Thỉnh thoảng tôi đi cầu thang bộ để lên văn phòng làm việc, mang theo một vali chứ hàng nghìn tấm vé số, thậm chí tôi còn đi nhanh hơn những người trẻ”.

Lý do Fukui gắn bó với công việc suốt 31 năm vì ông rất thân với người lãnh đạo công ty xổ số cũng là người bạn gắn bó từ hồi học đại học kinh tế ở Tokyo. Thủa còn là sinh viên, hai người đã mơ ước trở thành nhà nghiên cứu kinh tế nhưng chiến tranh thế giới thứ hai đã khiến họ không đạt được. Ông nhập ngũ và phục vụ trong quân đội.

Sau khi quân ngũ trở về, ông nhận thấy đã có quá nhiều tiến sĩ, còn bản thân thì tụt hậu quá xa. Ông gia nhập sàn chứng khoán nhỏ do người bạn thân nhất sáng lập.

Ông Fukui từng có ý định nghỉ hưu năm 96 tuổi. Nhưng vợ lãnh đạo công ty chứng khoán đã nhờ con gái ông khuyên Fukui tiếp tục ở lại làm việc. Chính vì lòng trung thành gắn bó với bạn thân mà ông đã làm việc ở công ty đó ngay cả khi người vợ qua đời.

Con dâu trưởng của ông thường lái xe đưa ông tới nhà ga và đón ông sau khi kết thúc giờ làm việc mỗi ngày, cho đến khi Fukui chính thức nghỉ hưu.

Người già ở Nhật luôn tự chủ

Ông đã viết một cuốn sách về cuộc đời mình với nhan đề: “Ở độ tuổi 100: Con người luôn được cần đến”. Sách được phát hành ở Nhật và đã được chuyển ngữ và bán ở Indonesia, Hàn Quốc và lãnh thổ Đài Loan.

Công việc là niềm vui

Câu chuyện của ông Fukutaro Fukui đã trở thành tấm gương lao động tại Nhật Bản khi dân số nước này ngày càng già đi. Hiện, nhiều người già Nhật Bản đã quay trở lại làm việc sau khi nghỉ hưu. 

Không chỉ Fukutaro Fukui, ông Kenji Wada, một luật sư 73 tuổi cũng chia sẻ: “Tiền là thứ yếu. Cái quan trọng nhất là cần phải làm gì đó có ích cho xã hội”. Trong 40 năm qua, ông Wada luôn say mê với nghề của mình và đã làm việc cho nhiều công ty.

Theo một nghiên cứu mới đây của cơ quan lao động Nhật Bản, 82% công ty Nhật tái ký lại hợp đồng với nhân viên sau khi họ nghỉ hưu. Hiện nay, nhân viên có độ tuổi trên 65 đã đạt con số 6,81 triệu người.

Chính phủ Nhật Bản đã thông qua luật yêu cầu các doanh nghiệp cho phép người lao động làm việc đến năm 65 tuổi và bắt đầu áp dụng quy định nghỉ hưu ở tuổi 65 từ năm 2025.

Ông Shigeru Oki, Giám đốc Diễn đàn chính sách kinh doanh, một tổ chức do chính phủ tài trợ, cho biết kéo dài thời gian làm việc là một cách để cảm thấy mình hữu ích. Nghiên cứu của tổ chức này cho thấy, người cao tuổi muốn làm việc để được kết nối với xã hội và duy trì sức khỏe.

Theo ông Oki, người già Nhật Bản cảm nhận được rằng hệ thống lương hưu đã trở thành một gánh nặng đối với thế hệ trẻ do tỉ lệ sinh giảm. Do đó, họ có thể chấp nhận hoãn trả lương hưu cho tới tuổi 65.

Còn tại Singapore, tất cả công việc giản đơn như kéo xe đẩy, dọn vệ sinh, lau chùi nhà WC đều do những ông, bà cụ cỡ 65-75 tuổi làm. Đi taxi thì hầu hết lái xe đều do các cụ ông tóc bạc tuổi từ 65-75 lái. Trong thành phố tất cả những người nhặt rác, dọn vệ sinh đều do các cụ bà tuổi từ 65-75 làm. Còn người Việt, nữ 55 tuổi, nam 60 tuổi đã về hưu và về hưu là không làm việc. 

Trong khi tại Việt Nam, độ tuổi nghỉ hưu là 55 với nữ và 60 tuổi với nam.

Cách đây 2 năm, dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi, đề xuất từ năm 2016 trở đi thực hiện tăng tuổi nghỉ hưu nữ đối với cán bộ, công chức, viên chức (nữ từ 55 lên 60 tuổi và nam từ 60 lên 62 tuổi); từ năm 2020 trở đi sẽ thực hiện tăng tuổi hưu đối với các nhóm đối tượng còn lại, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam.

Tuy nhiên, dự thảo này gây ra nhiều tranh cãi và đến nay vẫn chưa thực hiện được.

Theo phân tích của Phó Tổng giám đốc FPT Đỗ Cao Bảo, thì một trong 4 điểm yếu cố hữu cản trợ sự phát triển, khiến người Việt mãi nghèo là "sự lười biếng, dễ hài lòng". Ông Đỗ Cao Bảo cho rằng, người Việt rất hứng thú "vui thú điền viên", "sum vầy bên con cháu" và "60 tuổi đã lên lão".

Trong xu thế tuổi thọ con người ngày càng tăng, hầu hết các nước đều nâng tuổi về hưu (Mỹ 67 tuổi, Nhật 68 tuổi, Pháp 62 tuổi) Việt Nam vẫn giữ tuổi lao động như cách đây 62 năm - khi mà tuổi thọ thấp hơn hiện nay 10 tuổi - là gánh nặng đè lên quỹ lương hưu và Ngân sách Nhà nước.