Vì sao tăng mức đóng BHYT khi miễn viện phí?

Bộ Y tế lý giải chính sách miễn viện phí toàn dân phải dựa trên nền tảng trụ cột là BHYT, có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước và thực hiện theo lộ trình mới giải được bài toán ngân sách.

Hơn 95,5 triệu người đang tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), đạt 94,2% dân số cả nước, với mức đóng là 4,5% lương cơ sở. Bộ Y tế cho rằng khi mở rộng quyền lợi, tăng mức hưởng, tiến tới miễn viện phí thì cần sửa đổi Luật BHYT, tái cơ cấu mức đóng theo lộ trình lên 6% vào năm 2032, bảo đảm khả năng chi trả.

Ngày 1/12, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nói "chính sách miễn viện phí toàn dân phải dựa trên nền tảng trụ cột là BHYT", có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước và thực hiện có lộ trình. Ngân sách nhà nước và quỹ BHYT sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân. Trước hết sẽ áp dụng đối với nhóm chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số nhóm cần ưu tiên khác.

Đối với dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, hiện Bộ Y tế chưa nói rõ "mức cơ bản" gồm những khoản chi phí y tế nào.

"Chính sách miễn viện phí vì thế phải gắn chặt với bao phủ BHYT toàn dân, mọi người đều tham gia BHYT để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu", Thứ trưởng nói, thêm rằng ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ và nguồn huy động xã hội hóa để người bệnh không phải trả thêm chi phí khi không may mắc bệnh.

Người dân đến khám bệnh, mua thuốc tại Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP HCM (quận 5). Ảnh: Quỳnh Trần

Vụ trưởng Bảo hiểm Y tế Trần Thị Trang cũng cho hay định hướng của Bộ Y tế là bao phủ BHYT toàn dân, giảm dần tỷ lệ cùng chi trả và tiến tới miễn hoàn toàn. Hiện nay người bệnh phải tự chi trả khoảng 40% chi phí y tế, theo cơ chế đồng chi trả cùng BHYT.

Thực tế hiện nay BHYT chi trả theo chính sách 100% mức hưởng nếu đúng tuyến, 80% hoặc 20% mức hưởng nếu trái tuyến, phần còn lại người bệnh phải trả nên gọi là "cơ chế đồng chi trả". Chưa kể có những vật tư, thiết bị y tế, thuốc, dịch vụ y tế theo yêu cầu nằm ngoài danh mục BHYT nên người bệnh tự trả. Như vậy, tỷ lệ tự chi trả này được cho là khá cao, là gánh nặng đối với nhiều bệnh nhân. Do đó, Bộ Y tế muốn giảm dần tỷ lệ chi trả này về 0.

Trong khi đó, mức đóng BHYT hơn 10 năm nay chưa tăng, trong khi phạm vi quyền lợi ngày càng mở rộng, mô hình bệnh tật thay đổi, chi phí điều trị cao hơn. Nhu cầu sử dụng dịch vụ y tế của người dân cũng liên tục tăng, số lượt khám chữa bệnh năm sau luôn cao hơn năm trước.

"Nếu không tăng mức đóng BHYT sẽ không đủ nguồn lực để chi trả toàn bộ nhu cầu chi phí y tế phát sinh", bà Trang giải thích, rằng nâng mức đóng BHYT là "điều bắt buộc phải thực hiện" để bảo đảm có thể mở rộng tối đa quyền lợi cho người dân. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi và phù hợp khả năng chi trả của người dân, doanh nghiệp và ngân sách, mức đóng BHYT sẽ tăng theo lộ trình, không đột ngột. Đồng thời, khi huy động thêm nguồn tài chính, phải thiết kế sao cho không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Bà Trang nói: "Có nguồn lực đủ mạnh từ quỹ BHYT mới có thể thiết kế tối đa quyền lợi của gói miễn viện phí". Tất cả quốc gia thực hiện miễn viện phí đều có một phần đồng chi trả nhất định của người dân, để bảo đảm sử dụng tiết kiệm, có trách nhiệm đối với dịch vụ y tế miễn phí.

Hồi giữa tháng 9, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cũng nêu quan điểm "không miễn viện phí tuyệt đối, mà hướng đến giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, tăng độ bao phủ BHYT, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn, xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau".

Bài toán ngân sách miễn viện phí toàn dân

Hiện nay nguồn lực dành cho y tế vẫn còn hạn chế. Giai đoạn 2021-2025, ngân sách nhà nước dành cho lĩnh vực y tế là 668.692 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,55% tổng chi ngân sách. Theo ThS Vũ Thị Hải Yến, Phó Vụ trưởng Tài chính - Kinh tế ngành, Bộ Tài chính, tỷ trọng này chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển hệ thống y tế, nhất là khi nhiều nhiệm vụ mới được đặt ra theo Nghị quyết 72.

Cũng theo đại diện Bộ Tài chính, các nguồn lực ngoài ngân sách gặp nhiều hạn chế. Chính sách xã hội hóa y tế triển khai chậm và vướng mắc về cơ chế. Huy động nguồn lực quốc tế giảm dần do Việt Nam ra khỏi nhóm nước thu nhập thấp; mô hình hợp tác công - tư trong y tế chưa tạo được lòng tin rộng rãi. Những yếu tố này khiến chính sách miễn viện phí đối diện không ít thách thức về khả năng cân đối nguồn lực trong dài hạn.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề xuất định hướng huy động nguồn lực toàn diện, tập trung huy động nguồn lực xã hội. Theo đó, cần khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư hạ tầng, trang thiết bị, bệnh viện, phòng khám, đồng thời góp phần vào các quỹ hỗ trợ y tế và sức khỏe cộng đồng. Các ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng sẽ được nghiên cứu thực thi để tạo động lực mạnh hơn cho khu vực tư nhân. Mô hình hợp tác công - tư sẽ tiếp tục được rà soát, tháo gỡ các vướng mắc và mở rộng triển khai, bảo đảm công khai, minh bạch và đúng quy định.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đề xuất phát triển các mô hình quỹ thiện nguyện, quỹ hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh cho người khó khăn, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp và người dân tham gia đóng góp phù hợp với khả năng của mình.

Bài toán "trăm nghìn tỷ" khi miễn viện phí hơn 100 triệu dân trước đó đã được nhiều chuyên gia phân tích. Các chuyên gia đều cho rằng triển khai BHYT toàn dân, đánh thuế từ các mặt hàng có hại cho sức khỏe cùng những phương án tài chính mới sẽ giải được bài toán ngân sách khi miễn viện phí.

Đề xuất tăng mức đóng BHYT lên 6% để tiến tới miễn viện phí toàn dân

Bộ Y tế đề xuất tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo từng giai đoạn, lên 6% lương cơ sở vào năm 2032, góp phần giải quyết bài toán ngân sách khi tiến tới...

Bấm xem >>