Bi kịch những đứa trẻ nghiện đồ công nghệ

Rất nhiều trẻ em đang gặp phải những vấn đề tâm lý vì “nghiện” các sản phẩm công nghệ. Lúc nào cũng dính liền với những sản phẩm công nghệ, nhiều đứa trẻ từ thông minh lanh lợi bỗng trở nên ù lì, thụ động, xa lạ với chính những người thân trong gia đình mình.

Những đứa con xa lạ

Chị Trần Thị Liên (Đội Cấn – Hà Nội) buồn phiền chia sẻ, không biết có phải con bị “nghiện” hay không, nhưng đi đâu thì thôi, về nhà là cháu ôm chặt lấy cái máy vi tính. Không máy tính thì cũng ngồi xem ti vi hoặc nhắn tin, chơi điện tử

“Nhiều khi ăn cơm xong, bố mẹ phải bảo cháu mới chịu ngồi nán lại trò chuyện cùng cả nhà. Bố mẹ rủ đi đâu cháu cũng tìm cớ thoái thác. Với bố mẹ, cháu còn kiệm lời hơn cả người lạ!”.

Cậu bé này thích thú với việc học và nghe lời hơn bởi cha cậu cho phép cậu sử dụng máy tính bảng trong một thời gian được giới hạn và có điều kiện. Ảnh: DM

Theo Tiến sĩ Lã Thị Bưởi, Trưởng phòng khám Tuna (Phố Vọng, Hà Nội), không ít ông bố bà mẹ chỉ hốt hoảng đưa con tới khám khi những vấn đề tâm lý của trẻ đã ở mức trầm trọng, mà nguyên nhân sâu xa là do trẻ “nghiện” những thiết bị công nghệ.

“Có cháu bé 4 tuổi, khi đến phòng khám thì trong tình trạng “nghiện” ti vi nặng. Nếu không được xem ti vi cháu nhất định không chịu ăn, khóc, quấy khiến bố mẹ khổ sở. Đến tuổi vào mẫu giáo, tình trạng này của cháu càng nặng nên bố mẹ mới nghĩ tới điều trị” – TS Bưởi kể lại.

Người mẹ cho biết, trước đó, chỉ vì con hay quấy khóc, biếng ăn, nên tìm mọi cách để dỗ dành, trong đó có cho cháu ngồi trước ti vi, vừa xem ti vi vừa ăn. Thấy con ăn ngoan ngoãn, nên lần sau… cứ thế, lâu dần thành một “nếp” ăn của đứa trẻ. Gia đình chị chủ quan nên cũng mặc kệ, cho đến khi cháu có những biểu hiện bất thường như trên.

Mới đây, một phụ huynh ở Tây Hồ, Hà Nội đưa con trai 6 tuổi đến gặp bác sỹ trong tình trạng tương tự, thậm chí có phần bi đát hơn:

“Hễ ở gần bố mẹ là cháu đòi chơi điện thoại. Cháu nằng nặc đòi bằng được, nếu không sẽ ăn vạ khó lòng dỗ được. Kinh khủng hơn, nếu không được đáp ứng, cháu sẵn sàng lao vào cướp, thậm chí đánh trả khi bố mẹ từ chối. Cháu bé vẫn ăn uống được, phát triển bình thường, nhưng gần đây có hiện tượng ít chịu giao tiếp với mọi người, dễ bị kích động, quăng, ném đồ đạc và gây sự đánh anh trai, đánh bạn trên lớp khi không được thỏa mãn” – TS Bưởi cho biết.

Những bi kịch nhìn thấy trước

Tại Trung tâm Phúc Tuệ (Phó Đức Chính, Hà Nội), bà GĐ TT Vũ Thị Minh Hương chia sẻ một trường hợp đang học tập tại trung tâm. Cháu tên là Tùng, tới trung tâm đã vài năm nay. Tùng sinh ra ở Đức, vì bố mẹ bận rộn, mải mê làm ăn nên suốt nhiều năm tuổi thơ, Tùng chỉ có những ti vi, máy điện tử là bạn. Cơ thể vẫn bình thường, nhưng cháu bé ít nói, chậm chạp, ngại giao tiếp, khi bố mẹ nhận thấy con mình có vấn đề, đưa đi chạy chữa thì đã quá muộn. Qua nhiều nơi, và nhiều năm điều trị, hiện nay Tùng đã có được những phản ứng hưởng ứng, đã viết được, tuy nhiên cháu hoàn toàn không nói được.

Trẻ bị nghiện game từ bé thì rất khó cai

Còn rất nhiều bi kịch đáng tiếc ở trẻ cảnh báo những nguy cơ có thể nhìn thấy trước.

ThS tâm lý học Đinh Thị Ngọc Oanh – cán bộ Trung tâm nghiên cứu tâm lý trẻ em N-T Nguyễn Khắc Viện cảnh báo: “Nếu trẻ nhỏ tiếp xúc sớm với các đồ công nghệ, một mặt sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất: Các rối loạn về mắt (cận thị, loạn thị), các rối nhiễu về vận động (chậm đi, vận động thô kém), béo phì. Mặt khác sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, nhận thức: Các rối loạn về ngôn ngữ (chậm nói; nói lặp lại các từ, ngôn ngữ quảng cáo. Và đây cũng là một trong những triệu chứng của hội chứng tự kỷ hay rối loạn phát triển lan tỏa), kém tập trung chú ý, lười tư duy dẫn đến thất bại trong học tập hay các công việc đòi hỏi sự nỗ lực trí tuệ.

Trẻ nghiện xem tivi dẫn đến tình trạng rối loạn ngôn ngữ, nói lắp,tự kỷ. (Ảnh minh họa)

Nếu trẻ gắn nhiều với các chương trình phim hay game bạo lực thì có thể tập nhiễm các hành vi, thói quen bạo lực. Thực tế hiện tượng trẻ ở lứa tuổi vị thành niên mắc chứng "nghiện game" đang dần trở nên phổ biến, trẻ sống khép mình chỉ quan tâm đến "thế giới ảo" có thể dẫn đến các rối nhiễu về cảm xúc (trầm cảm) và nếu không được đáp ứng nhu cầu chơi game thì trẻ trở nên hung tính, bạo lực chống đối lại người thân chưa kể đến việc sa sút học tập.

Theo TS Tâm lý Nguyễn Lệ Hằng – GĐ Trung tâm Phát triển tâm lý trẻ em và Kỹ năng sư phạm gia đình (TES.T): “Lạm dụng sản phẩm công nghệ có thể đẩy trẻ vào thế cô lập, bệnh tật và những vấn đề tâm lý”.

Việc lạm dụng các sản phẩm công nghệ có thể gây nên những ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng và nan giải ở trẻ: Sự trưởng thành của đứa trẻ sẽ bị lệch lạc, trẻ bị đẩy vào thế cô lập, dẫn đến bệnh tật và những vấn đề tâm lý.

Điều này, có nhiều khả năng còn đẩy trẻ - ở bất cứ độ tuổi nào đến những biểu hiện của bệnh tự kỷ. Có những sinh viên, sau một thời gian chơi game nhiều đã tự dưng rơi vào tình trạng mất đi khả năng giao tiếp. Một vài người có thể gọi đây là trầm cảm nhưng thực tế, đó là một biểu hiện của tự kỷ.

Theo quan điểm của tôi, trẻ em đến 4 tuổi càng được tránh xa các sản phẩm công nghệ càng tốt. Bởi đến tuổi ấy, các giác quan của trẻ cần được phát triển mà những sản phẩm công nghệ chỉ được phần NHÌN và NGHE còn những cơ quan giác quan khác không có cơ hội phát triển. Phải tiếp xúc với con người thật, thiên nhiên thật trẻ mới được cọ xát để trưởng thành.

Tất nhiên, sử dụng một liều lượng vừa đủ của đồ công nghệ có thể giúp đứa trẻ phát triển một vài kỹ năng về nghe, nhìn, nhanh tay nhanh mắt.

Về tư duy, theo tôi, chưa có một nghiên cứu nào khẳng định các tác dụng trong phát triển tư duy của trẻ khi được tiếp xúc sớm với các sản phẩm công nghệ.

Tuyệt đối không cho trẻ tiếp xúc với đồ công nghệ sớm. (Ảnh minh họa)

Từ việc con cái nghiện các sản phẩm công nghệ, có thể thấy sự thiếu hụt hẳn về kiến thức tâm, sinh lý, sư phạm của cha mẹ. Bất cứ ai khi đã làm cha, làm mẹ thì đã trở thành những người làm giáo dục. Nếu làm giáo dục mà không hiểu được tâm lý, sinh lý trẻ để biết những biện pháp sư phạm phù hợp lứa tuổi có nghĩa là cha mẹ yêu thương con nhưng vô tình xác lập những thói quen không tốt trong đời sống của trẻ, gây ra một hiệu ứng phản tác dụng giống như dùng thuốc quá liều.

Khi cha mẹ đã có điều kiện kinh tế để mua được những sản phẩm công nghệ hiện đại mà được trang bị thêm kiến thức thì tôi tin rằng họ sẽ giúp con mình phát triển tốt hơn.

Vấn đề này cần được thảo luận rất rộng, các bậc cha mẹ cần được cung cấp kiến thức, tư vấn tâm lý để hiểu rõ được tính chất hai mặt của những sản phẩm công nghệ như thế nào?