4 bí quyết giúp thân tâm an lạc

Năm 1946, tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra định nghĩa: “Sức khoẻ không chỉ là không bệnh tật mà là trạng thái hoàn toàn sảng khoái về thể chất, tinh thần và xã hội”. Định nghĩa này cho thấy thân và tâm của con người dính liền với nhau như hình với bóng, và có sức khoẻ có nghĩa “thân tâm an lạc”.

Làm sao để có “thân tâm an lạc”? Câu hỏi này được đặt ra từ lâu lắm. Như Trang Tử hơn hai ngàn năm trước, trong Nam Hoa Kinh, đã đưa ra lời bàn: “Ngủ không mộng mị, thức chẳng lo âu, ăn không cầu kỳ, thở thật thâm sâu”. Thử tìm hiểu xem có đúng là bốn cách trên sẽ góp phần tạo ra sức khoẻ trọn vẹn hay không.

Ngủ không mộng mị

Giấc ngủ không phải là sự ngưng nghỉ hoàn toàn mà là một dạng hoạt động đặc biệt giúp cơ thể phục hồi năng lượng đã tiêu hao khi thức. Giấc ngủ không mộng mị là giấc ngủ đủ, sâu và là cách phục hồi sinh lực tốt nhất. Ngủ có đủ thì mới say giấc nồng. Nếu ngủ sâu thì dù có nằm mộng, khi thức dậy chẳng nhớ gì hết. Ngủ không sâu sẽ bị mộng mị và cơ thể không khoẻ dễ bị ác mộng. Khoa học đã chứng minh ngủ đủ sẽ có sức khoẻ tốt, còn thiếu ngủ sẽ bị đủ thứ bệnh.

Thức chẳng lo âu

Trong cuộc sống hiện nay, làm sao từ sáng sớm thức dậy đến tối mịt ngủ vùi mà hoàn toàn không có giây phút lo âu nào quả là chuyện rất khó. Chính cái gọi là “stress” thường xuyên trĩu nặng trong tâm hồn mà ta cứ thấy lo âu chẳng nhiều thì ít.

Stress là những áp lực về mặt tâm lý từ biến động trong gia đình, trong xã hội tác động lên con người gây mất cân bằng.

Stress là những áp lực về mặt tâm lý từ biến động trong gia đình, trong xã hội tác động lên con người gây mất cân bằng. Cần lưu ý, stress không phải luôn luôn là xấu. Với liều lượng vừa phải, chính stress giúp ta có sự hưng phấn, cảnh giác, tập trung cao độ để đối phó lại tình huống không thuận lợi. Ta sẽ có những suy nghĩ tích cực, tìm cách làm chủ thực tế, quyết tâm giải quyết khủng hoảng đó và thường là thành công trong việc vượt qua stress mà chẳng cảm thấy quá lo âu. Tuy nhiên, nếu stress cứ lặp đi lặp lại và ta không làm chủ được nó, không thích ứng với những biến đổi do nó đưa đến, cơ thể sẽ bị rối loạn về mặt thể chất và tâm thần. Người bị stress thường xuyên sẽ ăn uống kém, hoạt động thể chất kém và dễ tìm đến rượu, thuốc gây nghiện (có người tìm đến ma tuý).

Như vậy, rõ ràng “thức chẳng lo âu” cũng là một phản ánh cho thấy cuộc sống đã đạt phần nào “thân tâm an lạc”.

Ăn không cầu kỳ

Ăn không cầu kỳ là ăn “đủ” và ăn “lành”. Trước hết là ăn uống sao cho cân bằng năm nhóm dinh dưỡng (chất đạm, béo, đường bột, vitamin và chất khoáng). Chữ “cân bằng” trong ăn uống rất quan trọng. Ta không nên ăn thừa mứa mà thật vừa đủ chất đạm, chất béo, chất đường bột (nhiều người tán dương không ăn đạm động vật như heo, bò, gia cầm… để cải thiện môi sinh và hạn chế bệnh tật). Nên ăn nhiều rau cải tươi, trái cây, các loại ngũ cốc còn nguyên vì những thứ này rất tốt cho sức khoẻ.

Ăn “lành” còn có nghĩa là biết cách ăn uống như: luôn thực hiện “ăn chín, uống sôi”; thức ăn cũ cần nấu chín kỹ trước khi ăn; bảo quản tốt thực phẩm đã chế biến, chống ruồi, gián, bụi bặm xâm nhập; rửa tay bằng xà bông trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh và lao động v.v. Hiện nay cá nhân mỗi người không thể ăn “lành” khi vấn về vệ sinh an toàn thực phẩm trong xã hội không được cơ quan chức năng đề cao và quản lý tốt. Mong lắm thay, một ngày không phải đón nhận thông tin thực phẩm chứa độc tố nhan nhản như hiện nay!

Thở thật thâm sâu

Nhờ hô hấp thở ra hít vào mà cơ thể ta mới được cung cấp đủ dưỡng khí (tức oxy) từ khí trời đưa vào và thải bỏ thán khí (tức CO2) từ trong cơ thể ra ngoài. Nhờ hít thở mà duy trì sự sống. Hít thở bình thường chỉ dùng một phần hai lá phổi. Còn thở thật thâm sâu là hít thở với gần trọn cả hai lá phổi, với cơ hoành hoạt động tích cực xoa bóp các phủ tạng ở bụng. Thở thâm sâu không chỉ cho ta nguồn sống nhờ thu thật nhiều khí oxy, thải cho gần hết khí CO2 ở phổi, mà còn tác động giúp thanh lọc tâm ý. Thở thật thâm sâu là hít thở với trạng thái tỉnh thức hoàn toàn: “Hít vào, thấy bụng phình ra; thở ra, thấy bụng xẹp lại”. Và với tâm ý thanh tịnh: “Hít vào tâm tĩnh lặng, thở ra miệng mỉm cười”. Và với tâm hân hoan, như người ngồi thiền niệm hơi thở cho thấy: “Với tâm hân hoan, tôi thở vào; với tâm hân hoan, tôi thở ra”, và như thế có thể cảm thấy an lạc hạnh phúc cho ta và cho cả thế gian này.

Đến lúc này, “ngủ không mộng mị, thức chẳng lo âu, ăn không cầu kỳ, thở thật thâm sâu” sẽ hoà điệu, vận hành trôi chảy trong cuộc sống.