Hàng loạt dự án BT đình trệ, miếng bánh không còn ngọt

Hà Nội vừa thông qua chủ trương chuyển dự án đầu tư cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 từ hình thức BT sang đầu tư công với tổng vốn đầu tư khoảng 2.561 tỷ đồng vì lý do nhà đầu tư rút lui. Ngoài ra, hàng loạt dự án BT khác tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cũng đang bị đình trệ...

Hàng loạt dự án BT đình trệ, miếng bánh không còn ngọt - 1

Hà Nội vừa quyết định dùng vốn đầu tư công để xây dựng cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 do nhà đầu tư rút lui bởi chưa có quy định mới về các dự án BT. Ảnh: PV

Nhà đầu tư rút lui

Lý do nhà đầu tư xin rút là do tất cả dự án BT đang phải tạm dừng. Vì vậy, thành phố Hà Nội quyết định chuyển sang đầu tư công, với tổng nguồn vốn 2.560 tỷ đồng. Dự kiến, Hà Nội sẽ xây một cây cầu có kết cấu tương tự cầu Vĩnh Tuy, cách mép cầu cũ 2m, triển khai từ năm 2019 và hoàn thành vào năm 2022.

Trong giai đoạn 2 này, cầu Vĩnh Tuy sẽ được xây dựng rộng tương tự giai đoạn 1, mặt cắt ngang 19,25 m với 4 làn xe, trong đó có 2 làn xe cơ giới, 1 làn xe buýt, 1 làn tổng hợp và dải đi bộ. Cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 có tổng chiều dài là 3.504 m, không phải giải phóng mặt bằng, do việc này đã được thực hiện khi thi công giai đoạn 1. Theo dự kiến, quý 3/2020, Hà Nội sẽ lựa chọn nhà thầu, thi công trong hơn 1 năm và hoàn thành dự án vào tháng 12/2022.

Trước đó, năm 2017, Hà Nội đề xuất Thủ tướng đầu tư 2.560 tỷ đồng để tiếp tục triển khai dự án cầu Vĩnh Tuy (giai đoạn 2). Thành phố đề xuất cho phép chuyển đổi hình thức đầu tư từ nguồn vốn ngân sách thành phố sang hình thức PPP (hợp tác công - tư), hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) với cơ chế đặc thù lựa chọn nhà đầu tư.

Cơ quan lập dự án đã đề xuất sử dụng quỹ đất đối ứng còn dư của dự án xây dựng nút giao thông trung tâm quận Long Biên theo hình thức BT bao gồm khai thác quỹ đất 34ha tại xã Dương Xá và 78,4ha tại xã Đông Dư (huyện Gia Lâm); quỹ đất tại các phường Long Biên và Cự Khối (quận Long Biên) với quy mô diện tích khoảng 320ha; quỹ đất bổ sung khoảng 135ha ngoài bãi sông Hồng...

Hàng loạt dự án BT đình trệ, miếng bánh không còn ngọt - 2

Dự án đường vành đai 2 đoạn qua Q. Thủ Đức, TPHCM đang được đề xuất chuyển đổi sang mô hình đầu tư công. Ảnh: Quang Định

Cùng với cầu Vĩnh Tuy 2, Hà Nội cũng đã có kế hoạch triển khai một số dự án cầu qua sông Hồng và sông Đuống. Trong đó, chỉ riêng 4 cầu mới được xây dựng theo hình thức BT có tổng kinh phí hơn 32.500 tỷ đồng (tương đương hơn 1,4 tỷ USD). Cụ thể, cầu Tứ Liên (quận Tây Hồ) và đường dẫn cầu Tứ Liên đến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên có tổng vốn đầu tư 17.000 tỷ đồng; cầu Trần Hưng Đạo qua sông Hồng (quận Long Biên và quận Hoàn Kiếm) với tổng mức đầu tư 7.000 tỷ đồng; cầu Giang Biên (huyện Gia Lâm) và đường dẫn hai cầu, tổng mức đầu tư trên 6.000 tỷ đồng; cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 (quận Long Biên) với tổng mức đầu tư hơn 2.500 tỷ đồng.

Lãnh đạo Sở KH&ĐT Hà Nội thông tin tới báo chí rằng, các dự án này đều có các nhà đầu tư lớn đăng ký tham gia như Tập đoàn T&T, SunGroup, Him Lam, VinGroup… Nguyên nhân là do tổng mức đầu tư các dự án này quá lớn, ngân sách thành phố không làm được. Thành phố cũng giao hàng trăm ha đất cho các nhà đầu tư để đối ứng. Tuy nhiên, với việc chờ quy định mới về thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư BT, các dự án vẫn chưa có thông tin cụ thể về thời gian triển khai và hoàn thành.

Nhiều dự án phải dừng

Trước đó, hồi tháng 8/2018, Sở KH&ĐT Hà Nội có văn bản báo cáo UBND thành phố Hà Nội về việc sử dụng quỹ đất thanh toán cho các dự án BT trên địa bàn thành phố theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Thời điểm này, Bộ Tài chính có văn bản, yêu cầu kể từ ngày 1/1/2018, không áp dụng quy định tại Quyết định số 23/2015 ngày 26/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế nhà nước thanh toán bằng quỹ đất cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT.

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT. Vì thế, Bộ Tài chính yêu cầu “tạm dừng việc xem xét, quyết định sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư kể từ ngày 1/1/2018 cho đến khi Nghị định của Chính phủ quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT có hiệu lực thi hành”.

Bộ Tài chính thời điểm đó cũng yêu cầu UBND thành phố Hà Nội rà soát việc chấp thuận chủ trương sử dụng tài sản công (quỹ đất) để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT để đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật và ý kiến chỉ đạo của Chính phủ đối với 5 dự án.

Theo kết quả rà soát, thời điểm tháng 8/2018, với dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ đê sông Hồng đến khu đô thị mới C2 Gamuda Gardens quận Hoàng Mai, Sở GTVT Hà Nội và Cty TNHH Thương mại và dịch vụ Tân Hoàng Minh chưa ký hợp đồng BT. Các sở, ngành cũng chưa thực hiện các thủ tục liên quan đến quỹ đất dự kiến thanh toán cho dự án tại ô đất C9-CN3 trên địa bàn quận Hoàng Mai.

Với dự án xây dựng tuyến đường từ đường Lê Trọng Tấn đến đường Vành đai 3, quận Thanh Xuân, các sở ngành cũng chưa thực hiện các thủ tục liên quan đến quỹ đất dự kiến thanh toán cho dự án tại phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm. Dự án xây dựng tuyến đường Minh Khai - Vĩnh Tuy - Yên Duyên đoạn nối từ đường Minh Khai đến đường vành đai 2,5, hồi tháng 7/2018, UBND thành phố và Cty Cổ phần đầu tư phát triển Hạ tầng và Đô thị Vĩnh Hưng đã ký hợp đồng BT. Thời điểm đó, nhà đầu tư đang hoàn thiện các thủ tục về quy hoạch tại các quỹ đất dự kiến thanh toán cho dự án (khoảng 54,08ha). Tuy nhiên, thành phố chưa thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư tại các quỹ đất này.

Theo Nghị định số 63/2018 của Chính phủ về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (gọi tắt là hợp đồng BT) là hợp đồng được ký giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) để xây dựng công trình hạ tầng; sau khi hoàn thành công trình, nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được thanh toán bằng quỹ đất, trụ sở làm việc, tài sản kết cấu hạ tầng hoặc quyền kinh doanh, khai thác công trình, dịch vụ để thực hiện Dự án khác.

Cho ý kiến về việc nhà đầu tư một số dự án BT tại Hà Nội xin “rút lui” ,đại diện Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, thay đổi chính sách theo hướng thắt chặt là nguyên nhân chính khiến nhà đầu tư thấy không còn nhiều lợi nhuận.