Cảnh diễn tỉnh của Xuân Hinh và các danh hài đất Bắc

Không có các sân khấu lớn để trình diễn, các nghệ sĩ chọn đi diễn tỉnh để thỏa đam mê và tăng thu nhập.

Nhiều năm trở lại đây, sân khấu hài, kịch phía Bắc khá đìu hiu, vắng lặng. Nếu ở TP.HCM, các sân khấu thường xuyên sáng đèn, người dân xếp hàng nườm nượp để mua vé những vở hài, kịch hấp dẫn, thì ngược lại, ở Hà Nội, các sân khấu đều hoạt động cầm chừng, manh mún. Mỗi năm chỉ có vài vở lớn dịp Tết được công chiếu theo dạng bán vé.

Trong bối cảnh đó, các diễn viên hài phía Bắc chọn cách đi diễn ở các tỉnh, vùng sâu vùng xa để được thoải mái làm nghề và tăng thêm thu nhập. Lâu dần, việc đi diễn tỉnh trở thành một "nét văn hóa" và kéo theo không ít chuyện bi hài với các diễn viên.

NSƯT Tiến Quang (Quang Tèo) bị vây kín sau một buổi diễn ở tỉnh.

2,3 giờ sáng chưa về đến nhà

Đối với những diễn viên hài có tiếng như Quang Tèo, Chiến Thắng,… việc diễn tại Hà Nội là rất hiếm hoi bởi có ít sân khấu và khán giả. “Như tôi, một năm số lần diễn ở Hà Nội chỉ đếm trên đầu ngón tay vì không có sân khấu nào sáng đèn cho mình diễn, khán giả cũng có quá nhiều lựa chọn, mà chủ yếu là show ca nhạc chứ không có hài”, Chiến Thắng nói.

Chính vì thế, hầu hết các diễn viên hài đất Bắc hiện nay đều chọn đi diễn tỉnh để thỏa mãn niềm đam mê làm nghề và tăng thêm nhu nhập. Với Chiến Thắng, anh không hề nề hà bất cứ tỉnh thành nào, từ ngoại thành Hà Nội đến những tỉnh rất xa như Điện Biên, Lào Cai.

“Tôi có xe riêng nên đều tự lái xe đến các điểm diễn, từ hội chợ đến lễ kỉ niệm, khai trương, thậm chí kể cả hát đám cưới. Tôi chủ động thời gian và nhiều khi, mệt quá ngủ luôn trên xe. Nói thật, thời gian tôi ngồi trên xe để đến các điểm diễn tỉnh còn nhiều hơn ở nhà, đêm về đến nhà đã 2,3 giờ sáng”, Chiến Thắng cho hay.

Chiến Thắng diễn hội chợ ở Hưng Yên.

Trong khi đó, Quang Tèo cũng cho biết, anh nhận hầu hết các lời mời diễn tỉnh, không lăn tăn về địa điểm hay thời gian: “Thậm chí, mới đây tôi và Giang Còi còn vào tận Thanh Hóa để diễn cho các trại giam. Đó là những show diễn rất đặc biệt, để lại cho tôi nhiều cảm xúc, ấn tượng”.

Quang Tèo cũng cho biết thêm, vì các show diễn đều diễn ra buổi tối và phải mất thêm thời gian di chuyển nên các diễn viên hài như anh và nhiều đồng nghiệp khác chỉ trở về nhà vào rạng sáng.

“Đi diễn tỉnh, về nhà vào lúc 3,4 giờ sáng là chuyện quá bình thường, đấy là chưa kể đến sự cố gì về xe cộ hay đêm diễn”, Quang Tèo nói.

Chiến Thắng và Trà My diễn tại một buổi hội thảo dành cho nông dân tại Thuận Thành - Bắc Ninh.

Những chuyện bi hài ít ai thấu

Các diễn viên hài đều có chung nhận xét rằng, các khán giả ở tỉnh lẻ rất hâm mộ và cuồng nhiệt, dành nhiều tình cảm cho các nghệ sĩ.

Trung Ruồi, gương mặt mới của Táo Quân 2017 và cũng là một diễn viên rất chăm chỉ diễn tỉnh hiện nay cho biết, những show diễn tỉnh có giá vé rất “mềm”, chỉ vài chục nghìn đồng nên khán giả đến xem rất đông. Show diễn có từ vài nghìn đến hàng chục nghìn khán giả là chuyện rất bình thường. Cũng vì họ không có nhiều món ăn giải trí, tinh thần nên rất cuồng nhiệt, dành cho những nghệ sĩ những tình cảm chân thành, nồng ấm.

NSND Quốc Anh – phó giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội tâm sự, có lần ông lên Lai Châu biểu diễn, vào một quán nước ven đường nhưng người dân cũng nhận ra. "Ngồi tâm sự với nhau qua cốc nước chè, điếu thuốc, đời nghệ sĩ cũng chỉ cần những sự chân thành của khán giả như thế thôi”, nghệ sĩ Quốc Anh nói.

Nghệ sĩ Trà My chia sẻ, chị từng gặp nhiều sự cố về điện đài, sân khấu khi đi diễn tỉnh nhưng đều nhận được sự ủng hộ đến phút cuối cùng của show diễn: “Nhiều hôm thời tiết không thuận lợi, mưa gió nhưng khán giả vẫn mặc áo mưa, đội ô để xem các nghệ sĩ biểu diễn đến tiết mục cuối cùng. Tình cảm như vậy làm ấm lòng nghệ sĩ chúng tôi rất nhiều”.

Nghệ sĩ Xuân Hinh cháy hết mình khi đi diễn tỉnh.

Cùng vì tình cảm của khán giả quá cuồng nhiệt, nên các nghệ sĩ đều phải chịu thiệt thòi về thời gian, giấc ngủ. Chiến Thắng cho biết, nhiều khi một ngày chạy mấy show, đến show cuối “tã tời” lắm rồi nhưng do khán giả quá yêu quý nên phải nán lại để chụp ảnh cùng.

“Nói thật là nhiều khi quá mệt rồi, lại còn một chặng đường cả trăm cây số để về nhà nữa, thèm ngủ lắm nhưng khán giả yêu mến mình quá nên tôi vẫn nán lại. Có khi cả đời họ có được gặp mình đâu, nên phải cố gắng ở lại chụp cùng tấm ảnh, nói dăm ba câu chuyện cho họ vui”, Chiến Thắng trải lòng.

Nam danh hài cũng cho biết, khán giả quá nhiệt tình nên lên sân khấu anh đều phải cố hát thêm vài bài. “Có khi thỏa thuận với bầu show là 4 bài nhưng vì tình cảm của khán giả yêu cầu nên mình “bốc” lên thành 8 bài, 10 bài dù mệt lắm rồi. Cố cũng là để cho bầu show vui”.

Không chỉ là thiệt thòi về chuyện giấc ngủ, bữa ăn, đi diễn tỉnh còn vô số nguy hiểm rình rập, nhất là chuyện sự cố trên đường đi. Hiệp Gà kể, có lần anh hút chết khi đi diễn và gặp mưa lớn rồi lở đất. “Có lần lên đến Điện Biên, trời mưa lớn rồi dính lở đất. Xe của tôi bị mắc kẹt tại một vùng hẻo lánh trên đường đến điểm diễn, mất hai ngày mới thoát khỏi chỗ lầy. Lần “chết hụt” ấy khiến tôi vừa lỡ buổi diễn, vừa không kịp về Hà Nội để quay phim”.

Nơi kiếm thêm thu nhập 

Với tần suất mỗi tháng vài chục buổi, diễn tỉnh hiện đang là nơi tăng thu nhập đáng kể của các diễn viên hài phía Bắc, những người vốn có đồng lương khá ít ỏi từ các nhà hát.

“Cát-xê thì tôi không tiết lộ được vì còn liên quan đến mỗi sân khấu, mỗi bầu show nhưng phải thừa nhận đi diễn tỉnh nhiều cũng đem lại một nguồn thu nhập không nhỏ. Với diễn viên trẻ như tôi, có thể nói đây là sự đãi ngộ tốt để giúp mình tích cóp trong tương lai”, Trung Ruồi khẳng định.

Những địa điểm diễn bình dân như thế này cũng giúp nghệ sĩ có thêm thu nhập lớn nếu chăm chỉ.

Tương tự như Trung Ruồi, Hiệp Gà tự tin khẳng định, anh hiện là một trong những cây hài có tiếng và chăm diễn tỉnh nhất. “Dù chỉ là diễn tỉnh nhưng mình chăm chỉ chạy show thì cũng kiếm được tương đối. Tôi là một diễn viên sống rất “được” vì tôi biết đối xử tốt với các bầu show. Nếu đi điểm diễn nào gặp sự cố hoặc ít khách, tôi sẵn sàng giảm cát-xê để bầu show đỡ khổ. Nhiều khi, tôi chỉ lấy đủ tiền xăng xe đi lại”.

Có thể nói, trong bối cảnh các sân khấu lớn ở Hà Nội không nhiều đất cho các nghệ sĩ hài biểu diễn, đi diễn tỉnh giờ đã thành “chuyện cơm bữa” với tất cả các diễn viên hài ở phía Bắc, thậm chí là những sao hạng A như Xuân Hinh, Quang Thắng,..

Không chỉ là chuyện kiếm tiền theo kiểu “năng nhặt chặt bị”, những sân khấu bình dị tại các tỉnh lị hay thị trấn xa xôi, hẻo lánh còn là nơi các diễn viên mang tiếng cười đến khán giả, duy trì đam mê và lửa nghề nghiệp giữa thời “người khôn của khó”.

“Dù biết đi diễn nhiều nơi cũng rất vất vả nhưng tôi vẫn nhận lời không chỉ để kiếm thêm thu nhập mà còn được mang lại niềm vui, tiếng cười cho khán giả, nhất là những đồng bào ở vùng sâu vùng xa vốn thiếu thốn và càng cần mình tới phục vụ”, Quang Tèo nhận định.