Ferguson vẫn hơn Mourinho một bậc?

Họ đã uống rượu cùng nhau, và luôn tuyên bố rằng mình coi người kia là bạn. Nhưng Sir Alex Ferguson và Jose Mourinho vẫn là hai đối thủ đầy duyên nợ, còn chúng ta thì luôn phải thắc mắc: Ai là người giỏi hơn?

Trận đấu MU - Real sẽ được tường thuật trực tiếp trên 24H vào lúc 2h45 ngày 6/3. Mời các bạn chú ý đón xem và cùng tham gia bình luận.

Chúng ta sẽ đánh giá dựa trên vài tiêu chí nổi bật làm nên một HLV xuất sắc. Và trước khi so sánh giữa hai người, cần phải phân biệt rõ rằng Sir Alex Ferguson là một chiến lược gia hơn là chiến thuật gia, còn ông Jose Mourinho thì ngược lại. Chiến lược gia vạch ra một chặng đường phát triển lâu dài cho đội bóng, tự đi tìm chất liệu và xây dựng nó theo một triết lý mà ông ta mong muốn trong từng giai đoạn cụ thể. Còn chiến thuật gia thì giỏi xoay sở với chất liệu sẵn có, ngay cả khi ông ta không phải là người lựa chọn nó, và có xu hướng ứng biến hơn là kiên định với một triết lý cụ thể nào.

Khả năng chiến thuật

Khả năng chiến thuật của một HLV dựa trên hai yếu tố cơ bản: 1) Xây dựng lối chơi ổn định cho đội bóng; 2) Ứng biến chiến thuật trong từng hoàn cảnh cụ thể.

Không phải là những lý thuyết gia vĩ đại như Rinus Michel, hay Johan Cruyff, những người đã tự mình sáng tạo ra một trường phái bóng đá, Jose Mourinho và Sir Alex là những HLV thuộc về thực tiễn đến... thực dụng và vì thế, họ rất linh hoạt trong việc áp dụng các lý thuyết khác nhau trong thực tiễn.

Nhiều nhà bình luận, đặc biệt là những người Anh, quan niệm sai lầm rằng HLV uyên bác về chiến thuật thường là người nước ngoài, và Sir Alex thường bị bỏ qua bởi định kiến này. Cho dù ông chính là một trong những HLV Premier League đầu tiên sử dụng hậu vệ quét, kế thừa từ bóng đá Ý thập niên 1990. Vào cuối thập niên 90 thế kỷ trước, M.U của Sir Alex thậm chí còn nổi bật ở giải Ngoại hạng nhờ lối chơi tấn công tốc độ, ít chạm và cống hiến, với thế hệ của David Beckham, Ryan Giggs, Roy Keane, Paul Scholes, Andy Cole và Dwight Yorke.

Điều này thay đổi vào mùa 1999-2000. Sau thất bại 2-3 tại Champions League, ngay trên Old Trafford trước Real Madrid của Vicente Del Bosque, Sir Alex thừa nhận rằng ông đã thay đổi chiến thuật quá chậm: “Nếu tôi chuyển sang hệ thống 4-3-3, mọi chuyện đã có thể khác...”. Thời điểm ấy, bóng đá Anh coi 4-4-2 là kim chỉ nam, và Sir Alex đã trả giá cho sự chần chừ bằng một thất bại.

Sir Alex luôn tìm tòi và thay đổi

Ứng biến chiến thuật là điểm yếu của ông Ferguson, và lại là khả năng nổi bật của Mourinho, người đã vô địch Champions League với 2 đội bóng khác nhau. Một HLV rất giỏi về mặt chi tiết, thường dự báo các nước cờ trong 90 phút rất chuẩn xác.

Để bù lại cho sự ứng phó kém linh hoạt của mình, sau thất bại trước Madrid ở mùa 1999-2000, Sir Alex bắt đầu xây dựng lối chơi thận trọng cho M.U, đề cao kỷ luật và sự kiềm chế. 90 phút lượt đi trên Bernabeu cho thấy thành quả ấy: Chiến thuật gia lão luyện Mourinho đã không phá giải được lối chơi được chiến lược gia Ferguson gia cố trong nhiều năm.

Tuy nhiên, trong một trận đấu thể thức knock-out, phản ứng nhanh của một chiến thuật gia lọc lõi như Mourinho luôn chiếm lợi thế.

Chấm điểm: Ferguson 8,5/10. Mourinho 9/10.

Dùng người

Đây lại là điểm trội hơn của Sir Alex. Nhờ việc tự đi tìm chất liệu phù hợp cho lối chơi mình hướng đến trong nhiều năm qua, ông hiểu rõ điểm mạnh yếu của từng cầu thủ, thậm chí bám sát quá trình trưởng thành của nhiều cầu thủ và trên cơ sở đó, sử dụng họ trong một hệ thống chung xây dựng trong nhiều năm.

Ngôi sao ở trận lượt đi là Danny Welbeck, dù anh chỉ mới ghi được 2 bàn mùa này, như một minh chứng cho thấy rằng bất kỳ cầu thủ nào cũng có thể phát huy khả năng nếu được sử dụng đúng cách. Sir Alex cũng là một trong những nhà cầm quân giỏi xoay vòng nhất, và nghệ thuật này của ông không chỉ dừng lại ở việc giữ gìn thể lực, mà còn nhằm tạo bất ngờ cho đối thủ.

Mourinho cũng rất giỏi trong việc dùng người (lượt đi, ông cho Pepe dự bị để nhường chỗ cho Varane, và trung vệ 19 tuổi này đã chơi cực tốt), nhưng không có sự thấu hiểu sâu sắc về điểm mạnh yếu và cách sử dụng hiệu quả tối đa như Sir Alex. Bù lại, với sự nhạy bén và đầu óc phân tích rất nhanh của một chiến thuật gia, Mourinho giỏi hơn trong các phương án thay người để tạo đột biến khi thế trận bế tắc.

Khả năng dùng người cũng phụ thuộc vào cái uy của HLV, và điểm này thì Sir Alex cũng hơn: Rooney hoặc van Persie có thể được cho ngồi dự bị mà không cần lý do, trong khi Casillas lên ghế dự bị là một tin sốc ở Madrid.

Chấm điểm: Ferguson 10, Mourinho 8,5

Nghệ thuật tâm lý

Cả hai đều là những nhân vật gai góc, nóng nảy và luôn thích đối đầu với cánh báo chí lẫn giới trọng tài, nhưng lại rất biết cách “thu phục” các cầu thủ của mình. Ngoài ra, họ còn mở ra những cuộc tâm lý chiến nhắm vào đối thủ.

Sir Alex Ferguson đã mở màn cuộc chiến tâm lý bằng việc bắn tin muốn mua lại Ronaldo từ năm ngoái, và những lời bình luận về tương lai Mourinho mới đây. HLV người Bồ im lặng, nhưng ông đang kích thích một mặt trận khác: Các cầu thủ Madrid thắng liền hai trận Kinh điển trong 4 ngày với tinh thần lên cao khó tin.

Mou tự tin trước mọi đối thủ

Mourinho biết lúc nào cần khẩu chiến, lúc nào cần im lặng, và luôn là người rất giỏi trong việc thúc đẩy (thậm chí là vắt kiệt) tinh thần cầu thủ cho thành công ngắn hạn. Ở thế chân tường như hiện nay, khả năng ấy càng bộc lộ rõ rệt hơn, ngay cả khi Mourinho không còn được lòng các cầu thủ như thời còn ở Inter, hay Chelsea.

Sir Alex có thể gây phân tâm bằng các phát biểu tâm lý chiến, nhưng kỹ năng kích thích tâm lý quyết liệt và mang tính tổng hợp của Mourinho đem lại ấn tượng trực tiếp và hiệu quả hơn.

Chấm điểm: Ferguson 8; Mourinho 10

Lợi thế ở lượt về

Khả năng chiến thuật của Mourinho sẽ đứng trước một thử thách thực sự: Madrid buộc phải tấn công ở Old Trafford, trong khi vẫn phải cảnh giác tối đa trước những đợt công kích chớp nhoáng theo diễn biến cụ thể trong trận của M.U.

Trong khi đó, Sir Alex không những có kinh nghiệm bảo vệ kết quả ở những trận đấu thể thức đi - về này, mà còn nắm trong tay một đội ngũ được xoay vòng tốt đến nỗi không còn phân biệt rõ ràng đầu là đội hình chính và đâu là phụ nữa. Kết hợp hai lợi thế ấy, Sir Alex có nhiều lựa chọn chiến thuật và thời gian cân nhắc hơn Mourinho. HLV người Bồ sẽ phải kích thích cực đại 3 yếu tố đã kể trên mới hòng vượt qua được M.U của Sir Alex.

Chấm điểm: Ferguson 9; Mourinho 7

Tổng điểm: Ferguson 35,5; Mourinho 34,5. Kịch bản dự kiến là một trận cầu chậm rãi, kết thúc 1-1 ở hai hiệp chính và tại hiệp phụ, sự dẻo dai thường thấy dưới triều đại Ferguson có thể sẽ giúp M.U chiến thắng.