Ngành nghề nào ở Việt Nam đứng trước nguy cơ thất nghiệp cao?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Khi công nghệ thay đổi cuộc chơi, đâu là những công việc dễ bị “đào thải” trong tương lai gần?

Công nghệ tự động hóa đang thay thế hàng triệu công việc trong nhà máy (Ảnh min họa AI)

Trong bối cảnh chuyển đổi số, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống, thị trường lao động Việt Nam đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ. Một số ngành nghề từng "hái ra tiền" giờ đây đang dần lùi vào bóng tối, khiến không ít người lao động đứng trước nguy cơ mất việc hoặc buộc phải chuyển nghề. Vậy đâu là những lĩnh vực đang có nguy cơ thất nghiệp cao nhất tại Việt Nam hiện nay? Và làm thế nào để người lao động thích nghi, không bị bỏ lại phía sau?

1. Lao động phổ thông, sản xuất đơn giản

Công nghệ tự động hóa đang thay thế hàng triệu công việc trong nhà máy, đặc biệt là những vị trí lắp ráp, đóng gói, kiểm tra sản phẩm… Các khu công nghiệp tại Bình Dương, Bắc Ninh, TP.HCM đang dần đưa robot và hệ thống tự động vào sản xuất, khiến nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông giảm rõ rệt. Những công việc không yêu cầu kỹ năng cao, dễ đào tạo đang nằm trong nhóm bị "đe dọa" đầu tiên.

2. Nhân viên thu ngân, bán hàng trực tiếp

Sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử và hệ thống thanh toán không tiền mặt đang làm giảm nhu cầu tuyển dụng thu ngân, nhân viên bán hàng tại các cửa hàng truyền thống. Nhiều siêu thị lớn tại Hà Nội và TP.HCM đã áp dụng hệ thống tự thanh toán (self-checkout), khách hàng có thể quét mã, trả tiền mà không cần tiếp xúc với nhân viên. Đây là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng cho những ai đang làm trong lĩnh vực bán lẻ truyền thống.

3. Nhân viên văn phòng làm việc mang tính lặp lại

Các công việc như nhập liệu, kiểm tra hồ sơ, soạn thảo văn bản đơn giản đang bị thay thế bởi các phần mềm tự động hoặc AI. Những công việc mang tính lặp lại cao, không đòi hỏi tư duy sáng tạo sẽ sớm bị "robot hóa". Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng hệ thống RPA (Robotic Process Automation) để giảm chi phí nhân sự hành chính.

4. Báo in và ngành xuất bản truyền thống

Với sự lên ngôi của báo điện tử, mạng xã hội và nội dung số, ngành báo in và xuất bản sách truyền thống đang gặp nhiều khó khăn. Số lượng độc giả in giảm mạnh, doanh thu quảng cáo sụt giảm khiến nhiều tòa soạn phải cắt giảm nhân sự hoặc chuyển hướng sang làm nội dung số. Các biên tập viên, phóng viên không theo kịp xu thế số hóa có thể rơi vào tình trạng thất nghiệp hoặc bị thay thế.

5. Nhân viên ngân hàng giao dịch truyền thống

Cùng với sự phát triển của ngân hàng số và dịch vụ trực tuyến, nhiều ngân hàng tại Việt Nam đang cắt giảm nhân sự tại các chi nhánh giao dịch. Chuyển khoản, mở tài khoản, đăng ký vay… tất cả đều có thể thực hiện online, không cần đến sự hỗ trợ của giao dịch viên. Những ai chỉ thuần túy làm công việc xử lý thủ tục, hồ sơ giấy đang nằm trong vùng nguy hiểm.

6. Lĩnh vực bảo vệ và giữ xe thủ công

Tại nhiều tòa nhà, trung tâm thương mại, bãi giữ xe tự động đang dần thay thế đội ngũ bảo vệ truyền thống. Các hệ thống quét biển số, thanh toán qua ứng dụng, camera giám sát hiện đại khiến nhu cầu nhân lực giảm mạnh. Với xu hướng phát triển đô thị thông minh, đây là một trong những ngành có nguy cơ thất nghiệp cao nhất trong 5–10 năm tới.

Giải pháp nào để thích nghi?

Nguy cơ thất nghiệp là có thật, nhưng không có nghĩa là không thể vượt qua. Điều quan trọng là người lao động cần:

- Nâng cao kỹ năng số, học thêm về công nghệ, phần mềm để thích nghi với môi trường làm việc mới.

- Chuyển đổi nghề nghiệp linh hoạt, sẵn sàng học nghề mới hoặc chuyển sang những lĩnh vực đang phát triển như công nghệ, y tế, giáo dục kỹ thuật số.

- Phát triển tư duy sáng tạo, giao tiếp và quản lý, những kỹ năng mà máy móc chưa thể thay thế.

Thế giới đang thay đổi, và thị trường lao động cũng không ngoại lệ. Những ngành nghề từng ổn định nay đang đối mặt với nguy cơ bị đào thải. Việc nhận diện sớm xu hướng thất nghiệp không chỉ giúp người lao động chủ động thích nghi mà còn giúp xã hội chuẩn bị cho một tương lai bền vững hơn. Nếu không muốn bị “lỗi thời”, hãy hành động ngay từ hôm nay.