Bí quyết giúp bố mẹ phát huy tư duy độc lập ở trẻ

Làm thế nào để vừa đồng hành, vừa khuyến khích con phát huy tư duy độc lập mà không gây áp lực?

Chương trình Câu chuyện cuộc sống tuần này mang đến hai chủ đề gần gũi và thiết thực: “Khuyến khích tư duy độc lập ở trẻ” và “Giữ liên lạc – nghệ thuật nuôi dưỡng các mối quan hệ”, với nhiều chia sẻ ý nghĩa từ các chuyên gia và phụ huynh.

Khuyến khích tư duy độc lập ở trẻ

Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)

Tư duy độc lập của trẻ cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. (Ảnh minh họa)

Nhiều cha mẹ vì thương con mà thường quyết định thay con trong hầu hết mọi việc, vô tình khiến trẻ thiếu cơ hội trải nghiệm và tự chịu trách nhiệm. Làm thế nào để vừa đồng hành, vừa khuyến khích con phát huy tư duy độc lập mà không gây áp lực?

Chị Lê Thu Hương (TP.HCM) cho biết: “Tôi thường để con tự chọn quần áo hoặc các môn học ngoại khóa yêu thích. Khi được trao quyền, con rất vui và có trách nhiệm hơn với lựa chọn của mình.”

Chị Nguyễn Thúy Vân (TP.HCM) thì chọn cách phân tích cùng con: “Tôi giúp con hiểu lợi ích và hậu quả của từng quyết định, để con học cách cân nhắc trước khi chọn.”

Theo ThS. Nguyễn Thị Ngọc Vui (Chuyên gia tâm lý), trẻ từ 3 tuổi đã có nhu cầu tự quyết: “Cha mẹ nên để con được chọn trong các việc hằng ngày như ăn gì, mặc gì, chơi với ai… Dần dần, hãy để con tham gia vào các quyết định lớn hơn như chọn trường, chọn bạn hay định hướng tương lai.”

Bà cũng gợi ý các bước rèn luyện tư duy độc lập: 

- Cha mẹ quyết định và giải thích lý do cho con hiểu.

- Cha mẹ quyết định, con được quan sát toàn bộ quá trình.

- Cha mẹ trao quyền, cùng giám sát và định hướng.

- Cha mẹ “thả” để con tự quyết, tự chịu trách nhiệm và rút kinh nghiệm.

“Điều quan trọng là cha mẹ không nên làm thay hay can thiệp quá sớm, mà hãy khuyến khích con suy nghĩ bằng cách đặt câu hỏi gợi mở,” bà Vui nhấn mạnh.

Ở góc độ giáo dục não bộ, TS.BS Lê Văn Nhân (Trường Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM)) lưu ý: “Cha mẹ không nên cho trẻ tiếp xúc mạng xã hội quá sớm. Ở cấp 1, thời gian phù hợp chỉ từ 15–30 phút mỗi ngày; cấp 2, cấp 3 có thể tăng nhưng không quá 2 giờ. Hãy ưu tiên nội dung giáo dục, phim thiếu nhi và trò chơi rèn luyện tư duy.”

Việc rèn luyện tư duy độc lập là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và đồng hành của cha mẹ. Khi được tin tưởng và trao cơ hội tự trải nghiệm, trẻ sẽ hình thành sự tự tin, khả năng phân tích và tinh thần trách nhiệm – những yếu tố nền tảng giúp con vững vàng trong tương lai.

Giữ liên lạc – nghệ thuật nuôi dưỡng các mối quan hệ

Giữ liên lạc không phải là sự ràng buộc, mà là cách giúp con người xích lại gần nhau hơn. (Ảnh minh họa)Giữ liên lạc không phải là sự ràng buộc, mà là cách giúp con người xích lại gần nhau hơn. (Ảnh minh họa)Giữ liên lạc không phải là sự ràng buộc, mà là cách giúp con người xích lại gần nhau hơn. (Ảnh minh họa)Giữ liên lạc không phải là sự ràng buộc, mà là cách giúp con người xích lại gần nhau hơn. (Ảnh minh họa)

Giữ liên lạc không phải là sự ràng buộc, mà là cách giúp con người xích lại gần nhau hơn. (Ảnh minh họa)

Trong nhịp sống hiện đại, việc duy trì kết nối đôi khi bị lãng quên giữa bộn bề công việc và cuộc sống. Chỉ đến khi các mối quan hệ dần xa cách, nhiều người mới nhận ra tầm quan trọng của việc giữ liên lạc để nuôi dưỡng tình cảm bền lâu.

Anh Lê Thanh Phong (TP.HCM) chia sẻ: “Tôi vẫn thường giữ liên lạc với người thân và bạn bè ở xa. Khi gặp chuyện khó, tôi thường gọi về nhà để tâm sự, thấy nhẹ nhõm hơn nhiều.”

Tương tự, anh Nguyễn Văn Hùng (TP.HCM) cho rằng: “Giữ liên lạc rất quan trọng. Nếu không chủ động vun đắp, mối quan hệ sẽ dần nhạt đi và có thể mất hẳn.”

Theo ThS. Đinh Văn Mãi (Trường Đại học Văn Lang), có ba nguyên nhân chính khiến chúng ta dễ lãng quên các mối quan hệ: mải mê phát triển bản thân, ngại ngùng khi muốn bắt đầu lại và đánh giá thấp những hành động nhỏ. “Chỉ cần một tin nhắn, một lời chúc, hay một biểu cảm quan tâm cũng đủ ‘hâm nóng’ lại mối quan hệ,” ông nói.

Bà Phan Tường Yên (Giám đốc Hệ thống Tâm lý Doanh nghiệp và Hành vi Tổ chức Saigon Psychub) nhấn mạnh: “Điều quan trọng là sự chân thành. Hãy gửi tín hiệu rằng bạn thật sự quan tâm. Một tin nhắn, một cuộc gọi hỏi thăm đúng lúc có thể mang lại kết nối sâu sắc.”

ThS. Mãi cũng chia sẻ ba nguyên tắc giúp duy trì mối quan hệ: chủ động – chân thành – chăm sóc. “Không cần nói chuyện thường xuyên, chỉ cần quan tâm đúng lúc. Khi ta hiện diện bằng sự chân thành, mối quan hệ sẽ bền chặt hơn theo thời gian”, ông nói thêm.

Giữa guồng quay hối hả của cuộc sống, việc dành vài phút mỗi ngày để gọi điện, gửi tin nhắn hay gặp gỡ bạn bè, người thân sẽ giúp cuộc sống thêm ấm áp và gắn kết hơn.

Khi sự lười biếng, trì hoãn được ngụy trang

Trong cuộc sống hiện đại, ngày càng có nhiều người quan tâm đến việc sống chậm lại, tìm kiếm sự an nhàn và cân bằng. Tuy nhiên, ranh giới giữa nghỉ...

Bấm xem >>