Khi con có suy nghĩ lệch lạc, cha mẹ cần làm gì?

Khi trẻ có những suy nghĩ lệch chuẩn, phản ứng nóng vội hay áp đặt của cha mẹ có thể vô tình đẩy con xa hơn. Điều con cần lúc này là sự lắng nghe, thấu hiểu và định hướng bằng tình yêu thương.

Câu chuyện cuộc sống tuần này tiếp tục mang đến cho quý khán giả những lát cắt đầy ý nghĩa về cuộc đời và con người qua ba câu chuyện gần gũi, giàu cảm xúc: Lắng nghe để thấu hiểu nhiều hơn; Đừng để sự thờ ơ trở thành thói quen; Khi con có suy nghĩ lệch lạc, cha mẹ cần làm gì?

Lắng nghe để thấu hiểu nhiều hơn

Cảm xúc, niềm tin, sự gắn kết dần phai nhạt theo thời gian (Ảnh minh họa)Cảm xúc, niềm tin, sự gắn kết dần phai nhạt theo thời gian (Ảnh minh họa)

Cảm xúc, niềm tin, sự gắn kết dần phai nhạt theo thời gian (Ảnh minh họa)

Trong thời đại kết nối không ngừng, chúng ta nói rất nhiều nhưng dường như lại ít lắng nghe nhau hơn. Những bữa cơm gia đình, cha mẹ mải xem điện thoại, còn con cái lại chìm trong thế giới riêng. Giữa vô vàn lời nói, sự thấu hiểu lại trở nên hiếm hoi.

Chị P.M.P (nhân viên tại TP.HCM) đã chia sẻ về những áp lực mà chị gặp phải khi mới bắt đầu đi làm rằng: “Khi tôi than thở với bạn thân, cô ấy chỉ nói rằng ‘ai đi làm mà chẳng vậy’ và khuyên tôi cố chịu đựng. Tôi cảm thấy hụt hẫng và không còn muốn chia sẻ nữa, vì tôi không cảm nhận được sự tôn trọng hay thấu hiểu từ bạn mình.”

Bà Hoàng Thị Ngọc Duyên (Phó Giám đốc Trung tâm Tâm lý và Phát triển Con người NHC Việt Nam) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe trong giao tiếp. Bà cho biết: “Giao tiếp không chỉ đơn thuần là nói, mà cốt lõi của nó là lắng nghe. Khi chúng ta biết lắng nghe, người đối diện sẽ cảm thấy được thấu hiểu và an toàn, từ đó sẵn sàng chia sẻ nhiều hơn.”

Những phút giây lắng nghe chân thành sẽ giúp chúng ta hiểu nhau hơn (Ảnh minh họa)Những phút giây lắng nghe chân thành sẽ giúp chúng ta hiểu nhau hơn (Ảnh minh họa)

Những phút giây lắng nghe chân thành sẽ giúp chúng ta hiểu nhau hơn (Ảnh minh họa)

Bà Duyên cũng chỉ ra rằng, con người thường có xu hướng bảo vệ bản thân và có nhiều “tiếng ồn” bên trong, như cảm xúc và suy nghĩ tích tụ từ quá khứ. “Nếu chưa thật sự thấu hiểu bản thân, chúng ta sẽ khó lòng lắng nghe người khác một cách chân thành,” bà nói. Để lắng nghe hiệu quả, cần có sự kiên nhẫn và lòng bao dung, giúp người đối diện cảm thấy được tôn trọng và đón nhận.

ThS. Võ Thị Mỹ Duyên (Giám đốc Đào tạo Học viện Kỹ năng VTALK) chia sẻ: “Khi lắng nghe, hãy tự nhắc mình rằng ‘tôi đang thật sự lắng nghe câu chuyện của người này’, thay vì vội vàng đưa ra phán xét. Việc lắng nghe cần có sự phản hồi cảm xúc và nhắc lại nội dung mà người đối diện chia sẻ, từ đó tạo ra sự kết nối giữa hai tâm hồn.”

Lắng nghe không chỉ giúp chữa lành những trái tim tổn thương mà còn là nền tảng cho mối quan hệ bền chặt. Đôi khi, điều người khác cần không phải là lời khuyên hay câu trả lời, mà chỉ đơn giản là một người sẵn sàng ngồi lại, lắng nghe và quan tâm. Những phút giây lắng nghe chân thành sẽ giúp chúng ta hiểu nhau hơn và giữ cho các mối quan hệ trở nên ấm áp hơn.

Đừng để sự thờ ơ trở thành thói quen

Khi những hành động nhỏ được lan tỏa, sự thờ ơ sẽ không còn chỗ đứng trong xã hội (Ảnh minh họa)

Trong nhịp sống hối hả hiện nay, con người dễ rơi vào trạng thái thờ ơ với những sự kiện xung quanh. Điều này không chỉ là một phản ứng tạm thời mà có thể trở thành thói quen, thậm chí là sự vô cảm. Sự thờ ơ này khiến cho mối quan hệ giữa con người ngày càng xa cách, lòng tin bị phai nhạt và sự gắn kết trong cộng đồng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chị Trương Ngọc Anh (cư dân tại TP.HCM) cho biết: “Tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp người gặp nạn nhưng xung quanh chỉ có đám đông đứng nhìn thay vì ra tay giúp đỡ. Nếu một ngày tôi rơi vào hoàn cảnh đó, thật sự rất đáng lo và buồn.”

Theo ThS. Đoàn Thị Minh Thoa (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TP.HCM) tình trạng thờ ơ này là một vấn đề đáng lo ngại. “Nếu mọi người đều chọn cách im lặng trước những tình huống khó khăn, chúng ta sẽ đánh mất sự thấu cảm, tinh thần cộng đồng và lòng nhân ái. Hệ lụy từ sự im lặng này có thể dẫn đến những tác động tiêu cực trong xã hội, khi cái xấu có cơ hội lớn lên và niềm tin giữa con người bị rạn nứt”, bà nói thêm.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Hải (Trung tâm Tâm lý Trị liệu NHC Việt Nam) cho biết, nhiều người đã quen sống trong trạng thái “đóng băng cảm xúc” do cảm giác bất an hoặc thiếu lòng tin. Họ thường tự hỏi liệu tình huống có an toàn hay không, và phản ứng đầu tiên là bảo vệ bản thân. Thêm vào đó, sự tập trung quá mức vào điện thoại di động khiến họ ít chú ý đến những gì diễn ra xung quanh, dẫn đến suy nghĩ “đó không phải chuyện của mình”.

ThS. Đoàn Thị Minh Thoa nhấn mạnh vai trò của giáo dục trong việc khơi dậy lòng trắc ẩn: “Giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, giúp các em biết yêu thương và thấu hiểu. Những hành động nhỏ, như hỏi thăm hay giúp đỡ, có thể tạo nên ý nghĩa lớn. Quan trọng hơn, đó là tinh thần dám đứng lên bảo vệ điều đúng đắn.”

Sự thờ ơ có thể chỉ là một phản ứng nhỏ, nhưng nếu để trở thành thói quen, hậu quả sẽ rất lớn. Đôi khi, chỉ cần dừng lại một chút, mở lòng và lắng nghe, chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt. Khi những hành động nhỏ được lan tỏa, sự thờ ơ sẽ không còn chỗ đứng trong xã hội.

Khi con có suy nghĩ lệch lạc, cha mẹ cần làm gì?

Trong quá trình trưởng thành, trẻ em thường nảy sinh những suy nghĩ chưa đúng, thậm chí lệch lạc so với chuẩn mực xã hội. Những suy nghĩ này có thể xuất phát từ sự bốc đồng, ảnh hưởng từ bạn bè xấu, hoặc đặc biệt là từ môi trường mạng. Trước những dấu hiệu này, nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng và có thể phản ứng gay gắt, dẫn đến khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày càng xa.

Những suy nghĩ lệch lạc của trẻ cũng là lời nhắc nhở để cha mẹ lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành (Ảnh minh họa)Những suy nghĩ lệch lạc của trẻ cũng là lời nhắc nhở để cha mẹ lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành (Ảnh minh họa)

Những suy nghĩ lệch lạc của trẻ cũng là lời nhắc nhở để cha mẹ lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành (Ảnh minh họa)

Chị Hồ Lan Chi (phụ huynh tại TP.HCM) chia sẻ: “Con tôi từng bị bạn bè lôi kéo theo những trào lưu xấu trên mạng. Tôi rất sốc khi thấy con có những suy nghĩ và hành động tiêu cực. Tôi đã la mắng và ép buộc con phải thay đổi, nhưng nhận ra rằng cách đó chỉ khiến con im lặng và xa cách mình hơn.”

Theo ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh (Chuyên gia tâm lý) những suy nghĩ lệch lạc ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nhận thức sai lệch, ảnh hưởng từ môi trường sống, hoặc sự thiếu niềm tin vào các giá trị tích cực. Trẻ có thể bắt chước hành vi lệch chuẩn mà mình chứng kiến hoặc hình thành suy nghĩ tiêu cực do tư duy bị ảnh hưởng. Đôi khi, trẻ cũng phóng đại vấn đề, khiến mọi thứ trở nên nghiêm trọng hơn thực tế.

Anh Nguyễn Chí Hùng (phụ huynh tại TP.HCM) cho biết: “Khi phát hiện con có những suy nghĩ lệch lạc, tôi không trách mắng mà cố gắng đồng hành, phân tích đúng sai để con hiểu. Điều quan trọng là giúp con cảm nhận rằng gia đình luôn là nơi an toàn, là chỗ dựa vững chắc.”

Tiến sĩ Nguyễn Nữ Nguyệt Anh (Trưởng Khoa Xã hội học tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TP.HCM) nhấn mạnh: “Cha mẹ cần cởi mở hơn trong tư duy và cách dạy con. Việc nuôi dạy không nên là sự áp đặt một chiều, mà cần có sự lắng nghe và học hỏi từ con. Nếu trẻ cảm thấy điều gì đó chưa phù hợp, các con hoàn toàn có thể bày tỏ ý kiến của mình.”

ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh cũng cho biết thêm: “Ở độ tuổi teen, trẻ thường khó mở lòng và diễn đạt suy nghĩ với cha mẹ. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè. Để giúp con điều chỉnh, cha mẹ có thể áp dụng nhiều cách khác nhau, như tặng sách phù hợp để con đọc và suy ngẫm, hoặc cùng con trải nghiệm để trẻ tự kiểm chứng những điều đúng đắn.”

Cuối cùng, những suy nghĩ lệch lạc của trẻ cũng là lời nhắc nhở để cha mẹ lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành. Khi cha mẹ kiên nhẫn, yêu thương và định hướng con bằng sự cảm thông, trẻ sẽ dần điều chỉnh nhận thức, tìm lại sự cân bằng và phát triển tích cực. Đây không chỉ là hành trình giúp trẻ trưởng thành mà còn là cơ hội để gắn kết tình cảm gia đình, giúp con thêm niềm tin và sức mạnh để bước vào đời vững vàng hơn.

Hệ lụy khi “nghiện” video ngắn ở người trẻ

Phía sau những phút giây giải trí tưởng chừng vô hại, việc lạm dụng video ngắn đang khiến nhiều người trẻ đánh mất sự tập trung, rơi vào lo âu, trầm...

Bấm xem >>