Thêm giả thuyết mới về hố tử thần 'nuốt người' ở Bắc Kạn

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Sau gần 1 tuần tìm kiếm, lực lượng chức năng vẫn chưa thể xác định tung tích người rơi xuống hố tử thần ở Bắc Kạn. Nhiều giả thuyết địa chất của khu vực đã được đưa ra.

Người rơi xuống hố tử thần có thể trôi đi đâu?

Khoảng 21h ngày 26/5, một vụ tai nạn nghi người đi xe máy với tốc độ cao đã đâm vào khu vực đang được rào chắn, cảnh báo nguy hiểm tại vị trí hố sụt lún lớn nằm giữa quốc lộ 3B, đoạn qua xã Kim Lư, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn.

Hố sụt được người dân địa phương gọi là "hố tử thần" vì có cấu trúc rất phức tạp, liên quan đến hệ thống hang và các mạch nước ngầm. Sau gần 6 ngày, công tác tìm kiếm vẫn chưa có kết quả. Việc chưa xác định được vị trí nạn nhân cùng với diễn biến địa chất phức tạp khiến nhiều hộ dân sống gần khu vực lo lắng, bất an.

Từ cuối tháng 3/2025 đến nay, trên địa bàn xã Kim Lư (Na Rì, Bắc Kạn) liên tiếp xuất hiện tình trạng đất bị sụt lún, tạo thành các hố sâu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Tính đến cuối tháng 5, trên địa bàn xã ghi nhận có ít nhất 7 vị trí sụt, nứt cùng với hệ thống ngầm liên thông phức tạp dưới lòng đất.

Vẫn chưa thể tìm thấy người mất tích sau khi rơi xuống hố tử thần ở Bắc Kạn.

TS Nguyễn Xuân Nam - Phó Giám đốc điều hành Trung tâm Karst và Di sản Địa chất (Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản) - cho rằng, cần tiến hành khảo sát thực địa để xác định chính xác nguyên nhân.

Vị lãnh đạo Viện cũng đưa ra 5 giả thiết chính gây ra sụt lún, gồm: tồn tại hệ thống hang karst dưới đá vôi; tác động của đứt gãy địa chất; ảnh hưởng từ mưa lớn kéo dài; khai thác nước ngầm quá mức và tải trọng từ quốc lộ.

Trong đó, hiện tượng nước rút và dâng đồng loạt tại các hố lân cận cho thấy khả năng tồn tại các khoang ngầm có tính kết nối. Các cấu trúc này nếu mất ổn định, có thể gây sụt mặt đất bất ngờ.

Về cấu tạo địa chất khu vực, thôn Hiệp Lực có địa hình núi đá vôi, là môi trường lý tưởng cho sự hình thành các hang động karst. Nước mưa khi thấm vào đất sẽ hòa tan CO₂ trong không khí tạo thành axit cacbonic (H₂CO₃), từ đó thâm nhập vào các khe nứt trong đá vôi (CaCO₃), gây ra quá trình hòa tan karst kéo dài qua thời gian.

"Ban đầu chỉ là các khe nhỏ, nhưng dần dần hình thành các khoang rỗng lớn bên dưới lòng đất. Khi các khoang này mất ổn định (do giảm nước ngầm hoặc tải trọng gia tăng), hiện tượng sập trần và sụt lún sẽ xảy ra", TS Nguyễn Xuân Nam nhận định.

Khu vực này nằm trên hệ thống đứt gãy phương Đông Bắc – Tây Nam và có giao cắt với các đứt gãy khác theo phương á kinh tuyến, á vĩ tuyến. Các vị trí giao cắt này thường tạo thành "đới yếu địa chất", nơi dễ xảy ra sự cố địa chất nghiêm trọng. Sự hoạt động của đứt gãy có thể dẫn đến sụp đổ trần các hang động ngầm, từ đó gây ra hiện tượng sụt lún trên bề mặt.

Khả năng có hang ngầm do khai thác vàng trái phép

TS Nguyễn Xuân Nam nhận định, ngoài lý do biến đổi khí hậu, mưa lớn liên tục thì việc bơm hút nước ngầm phục vụ sinh hoạt và nông nghiệp nếu không được kiểm soát sẽ khiến mực nước trong các hang ngầm sụt giảm nhanh chóng. Điều này làm mất lớp "đệm" nâng đỡ trần hang karst, khiến chúng dễ sụp đổ, gây ra sụt lún đột ngột trên bề mặt.

Khu vực xảy ra sụt lún nằm ngay trên tuyến quốc lộ 3B, nơi có mật độ giao thông cao với nhiều xe tải trọng lớn lưu thông mỗi ngày. Áp lực động và tĩnh tác động lên mặt đường trong thời gian dài có thể làm suy yếu mái vòm các khoang ngầm phía dưới, đặc biệt là trong điều kiện địa chất yếu như hiện nay.

Ngoài ra, theo TS Nguyễn Xuân Nam, một yếu tố không thể bỏ qua là sự hiện diện của khoáng sản vàng tại khu vực này. Ông cho rằng cần xác minh liệu có hoạt động khai thác vàng trái phép trong quá khứ hay không. Việc tạo ra các hầm lò ngầm rồi không được lấp lại đúng cách có thể để lại các khoảng rỗng nguy hiểm dưới lòng đất – một nguyên nhân thường gặp trong các vụ sụt lún đột ngột.

"Cần xác minh liệu trước đây có tồn tại các hầm lò ngầm không được lấp lại. Những khoảng rỗng như vậy thường là nguyên nhân tiềm ẩn trong các vụ sụt lún đột ngột", ông Nam nhận định.

Hiện khu vực xung quanh hố sụt đã được khoanh vùng, rào chắn và kiểm soát người ra vào. Lực lượng chức năng đang triển khai nhiều biện pháp để tìm kiếm nạn nhân mất tích. Bên cạnh đó, công tác đảm bảo an toàn cho khu dân cư và các phương tiện lưu thông đang được các cơ quan chức năng triển khai khẩn trương.

Trước những diễn biến đã xảy ra, Viện Khoa học địa chất và khoáng sản kiến nghị chính quyền địa phương khoanh vùng nguy hiểm và cắm biển cảnh báo, như: dựng hàng rào, biển báo quanh các hố sụt và những khu nguy cơ cao, có dấu hiệu sụt lún; tạm di dời người dân, công trình gần đó nếu có dấu hiệu bất thường (như lún bề mặt đất, nứt bề mặt đất; nứt các công trình nhà ở, công trình xây dựng…).

Để lấp các hố sụt, gia cố tạm thời, cơ quan này đề xuất dùng các vật liệu cứng như đất đá, xi măng, bê tông… để lấp đầy khoang rỗng trong hố sụt; gia cố bề mặt bằng bê tông cốt thép, cọc nhồi hoặc rào chắn cứng để tránh lan rộng.

Chính quyền địa phương cần khuyến cáo người dân tạm dừng hoặc giảm đến mức tối đa các hoạt động khai thác nước dưới đất, nhất là những vị trí gần các khu dân cư; thường xuyên theo dõi, quan trắc diễn biến mực nước dưới đất.