Ký ức về Bác ở vùng ATK

Nhân kỷ niệm 123 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng tôi đã thực hiện một hành trình theo dấu chân Người về với thủ đô gió ngàn tại an toàn khu (ATK) Định Hóa tỉnh Thái Nguyên.

Nơi ra đời bài thơ “Cảnh khuya” nổi tiếng

Điểm dừng chân đầu tiên của chúng tôi là Di tích Khau Tý thuộc thôn Nà Tra, xã Điềm Mạc, huyện Định Hóa. Đây là địa điểm đầu tiên Bác Hồ đặt chân về ATK để chỉ đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Bác đã ở và làm việc tại đây trong thời gian từ 20/5 đến 10/11/1947.

Ngồi trong ngôi nhà sàn nơi Bác Hồ đã từng ở, ông Trần Văn Thấm, bảo vệ khu Di tích Khau Tý gần 20 năm nay, đã kể cho tôi nghe những câu chuyện về Bác Hồ. Mặc dù khi ông sinh ra, Bác đã không còn ở Khau Tý nhưng những câu chuyện về Người với đồng bào thôn Nà Tra thì không bao giờ phai nhạt.

Những người già vẫn thường kể cho con cháu mình nghe với niềm kính trọng tự hào, vì đây là vùng đất được vị lãnh tụ vĩ đại chọn làm nơi đầu tiên đặt căn cứ kháng chiến chống Pháp. Sở dĩ Bác Hồ chọn nơi này bởi Nà Tra có vị trị quan trọng. Từ đây có con đường mòn đi Sơn Dương, xuống Đại Từ, lên Chợ Đồn, ra Phú Lương và nhiều đường tắt đi lại kín đáo, thuận tiện. Trong thời gian ở đây, Bác đã viết tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc" và bài thơ "Cảnh khuya" nổi tiếng.

Ông Thấm cho biết: “Mặc dù Bác chỉ ở lại Khau Tý làm việc nửa năm nhưng hình ảnh của Người mãi mãi in đậm trong lòng đồng bào các dân tộc nơi đây. Khi Bác đã chuyển đi, nhiều người dân trong vùng (trong đó có bố ông Thấm là cụ Trần Văn Mai) vẫn tình nguyện sửa chữa và trông coi căn lán của Bác. Vì thế mà khi quy hoạch lại di tích này, ngôi nhà sàn vẫn được giữ gần như nguyên vẹn”.

Trong ký ức của bà Ma Thị Tôm, Bác Hồ dung dị như một vị cha già

Người hàng xóm tốt bụng của nhân dân

Chia tay ông Thấm ở Khau Tý, chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình đến Di tích đồi Tỉn Keo thuộc xã Phú Đình (Định Hóa), một di tích cũng gắn với những mốc son hào hùng trong lịch sử dân tộc. Tại điểm này năm xưa, Hồ Chủ tịch đã chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị, quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Trong ký ức của cụ Ma Thị Tôm (84 tuổi), người hàng xóm của Bác trong suốt những năm tháng ở đây chỉ đạo kháng chiến, Bác Hồ dung dị như một vị cha già vậy. Thuở đôi mươi, khi mới về làm vợ ông Lương Đình Nam, bên cạnh nhà cụ Tôm có cơ quan ông Ké với khoảng gần 20 người sinh sống. Họ cũng sinh hoạt như các gia đình khác ở Tỉn Keo và thường giúp đỡ gia đình cụ. Trong trí nhớ của cụ, họ thực sự là những người hàng xóm rất tốt bụng. Ông Ké thỉnh thoảng cũng đi dạo quanh khu vườn, nhìn khoan thai hiền từ như một ông Bụt vậy.

Cho đến bây giờ, cụ Tôm vẫn không thể quên hình ảnh ông Ké trước lúc chia tay gia đình cụ. Khi đi, ông Ké để lại cho cụ Tôm một chú chó rất khôn ngoan mà ông yêu quý cùng hàng rào hoa râm bụt. Ông còn dặn dò thỉnh thoảng sang trông nhà cho ông. Khi cơ quan ông Ké chuyển đi, cụ Tôm thường xuyên sang dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc vườn cây. Mãi sau này cụ mới biết, ông Ké chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu của dân tộc Việt Nam.