Google, Wikipedia khiến loài người “ngu đi”?

Sự nổi lên của Google, Wikipedia và nhiều công cụ tìm kiếm trực tuyến khác những năm gần đây khiến các chuyên gia phải đặt câu hỏi về tác động của chúng lên bộ não con người.

Trí thông minh vốn được không ít người cho là thứ tự sinh ra trong đầu, là kết quả của quá trình độc lập suy nghĩ. Tuy nhiên, kết quả từ các nghiên cứu tâm lý lại chỉ ra nó chủ yếu đến từ cách chúng ta phối hợp với người khác và với môi trường xung quanh.

Một trong những ví dụ cho hiệu ứng này là nghiên cứu về bộ nhớ của tác giả Daniel Wegner đến từ Đại học Harvard. Đầu tiên Daniel Wegner chọn ngẫu nhiên các cặp đôi (bạn bè, người thân) và yêu cầu họ thực hiện một bài kiểm tra ghi nhớ trong phòng thí nghiệm. Một nửa số cặp được thực hành cùng nhau và nửa còn lại được sắp xếp với một người không quen biết. Sau đó, người ta đưa cho cả hai nhóm một danh sách các từ khóa để ghi nhớ. Kết quả, những cặp thuộc nhóm 1 có thể nhớ được nhiều hơn, cho dù kiểm tra theo hình thức cặp hay cá nhân.

Google, Wikipedia,… đang dần làm mất đi khả năng tư duy của cong người? (Ảnh: Corbis)

Wegner giải thích vấn đề nằm ở chính sự hiểu biết lẫn nhau giữa các cặp đã có mối quan hệ thân quen từ trước. Giữa họ có sự thỏa thuận ngầm phân chia công việc, chẳng hạn trong khi người này nhớ những từ liên quan đến công nghệ thì người kia sẽ nhớ từ về thể thao. Bằng cách đó, mỗi cá nhân có thể tập trung vào nhiệm vụ của mình, khiến họ vượt trội so với cặp không quen khác, vốn tồn tại tư tưởng lệ thuộc nhau chứ không phải là phối hợp.

Qua đó, Wegner cũng cho biết ý nghĩa rộng hơn của nghiên cứu trên là nhấn mạnh việc thay vì phải dựa vào những cái có sẵn, chúng ta có thể chia sẻ kiến thức, từ đó làm đầy thêm vốn hiểu biết phục vụ quá trình phát minh, sáng tạo... Có bộ óc hoạt động theo cách này là một trong những điểm mạnh của loài người.

Tuy nhiên, nhiều năm gần đây, với sự phát triển vô cùng mạnh mẽ của nhiều công cụ tìm kiếm trực tuyến, các nhà khoa học bày tỏ sự lo ngại về những tác động của chúng lên bộ não con người.

Internet cung cấp nhiều tính năng chia sẻ kiến thức, là một kho dữ liệu có thể trả lời thắc mắc cho tất cả mọi người. Chỉ với một thao tác đơn giản gõ từ tìm kiếm, chẳng hạn “Ai đã đóng vai James Bond trong loạt phim 007?”, kết quả sẽ nhanh chóng xuất hiện với một loạt câu trả lời: “Sean Connery, George Lazenby, Roger Moore, Timothy Dalton, Pierce Brosnan và Daniel Craig…”. Tất cả những gì bạn cần quan tâm chỉ đơn giản là làm thế nào để truy cập thông tin một cách nhanh nhất mà chẳng cần tư duy nhiều.

Với tình trạng sử dụng như hiện nay, các chuyên gia đã đưa ra cảnh báo về việc có hay không internet đang dần sắp xếp lại hệ thống dây thần kinh trong bộ não loài người?