Vì sao Iran vẫn có thể phóng tên lửa bất chấp Israel không kích mạnh tay?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Dù hứng chịu các đợt không kích dồn dập từ Israel, Iran vẫn duy trì được khả năng phóng tên lửa đạn đạo nhắm vào nhiều mục tiêu trong lãnh thổ Israel. Các chuyên gia cho rằng học thuyết quân sự lâu đời, hạ tầng phân tán và chiến lược tăng cường khả năng sống sót là những yếu tố giúp Tehran tiếp tục đáp trả.

Tên lửa Iran vượt qua hệ thống phòng không Israel vào ngày 16/6. Ảnh: EPA.

Học thuyết tên lửa được xây dựng từ hai thập niên

Theo đánh giá của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), khi xung đột hiện nay nổ ra, Iran sở hữu khoảng 2.000 tên lửa đạn đạo với nhiều tầm bắn và đầu đạn khác nhau. Số tên lửa này được triển khai qua vài trăm bệ phóng trên khắp lãnh thổ, tờ Jerusalem Post nhận định.

Trong hơn 20 năm qua, Iran phát triển học thuyết tên lửa dựa trên ba trụ cột chính: một nền công nghiệp quốc phòng trong nước có khả năng sao chép và cải tiến công nghệ nước ngoài; phát triển độc lập năng lực sản xuất; và chế tạo hàng loạt nhiều loại tên lửa cũng như bệ phóng khác nhau.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cùng quân đội chính quy đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một kho vũ khí quy mô và khó có thể bị vô hiệu hóa chỉ trong một đợt tấn công.

Gia cố năng lực sống sót

Theo dõi chặt chẽ hoạt động của không quân Israel, đặc biệt ở các khu vực mà Israel có thể vươn tầm ảnh hưởng, Tehran đã ưu tiên tăng cường khả năng sống sót của các hệ thống tên lửa. Điều này bao gồm tích trữ thêm vũ khí, tăng số lượng máy bay không người lái và đa dạng hóa bệ phóng, theo Jerusalem Post.

Iran cũng triển khai nhiều hệ thống phòng không trên toàn lãnh thổ, gồm cả khí tài tự sản xuất, các hệ thống nhập khẩu từ châu Á, và đặc biệt là tổ hợp S-300 mua từ Nga. Mục tiêu là tạo ra “lá chắn” chống lại các cuộc tập kích đường không.

Ba lớp bệ phóng và hạ tầng ngầm đồ sộ

Tên lửa Iran tập kích Israel vào rạng sáng ngày 16/6. Nguồn: Guardian.

Học thuyết tên lửa của Iran bao gồm ba loại bệ phóng: cố định, cơ động và ngầm.

Bệ phóng cố định là các vị trí trên mặt đất, dễ bị vệ tinh theo dõi. Trong khi đó, các bệ phóng cơ động được gắn trên xe đầu kéo và liên tục di chuyển nhằm tránh bị phát hiện. Một số được giấu trong đô thị hoặc khu vực hẻo lánh, số khác chỉ được triển khai khi có tình huống khẩn cấp.

Đáng chú ý nhất là các bệ phóng ngầm, lấy cảm hứng từ hạ tầng của Triều Tiên. Iran đã xây dựng nhiều hệ thống ngầm cho phép thực hiện toàn bộ quy trình – từ vận chuyển, nạp nhiên liệu đến phóng tên lửa – hoàn toàn dưới lòng đất. Một số hầm ngầm còn được Iran công khai hình ảnh với mục tiêu răn đe Israel và các nước vùng Vịnh.

Gót chân Asin: Cơ chế chỉ huy tập trung

Tuy nhiên, hệ thống tên lửa của Iran cũng có điểm yếu. Cơ chế chỉ huy tập trung khiến các chỉ huy chiến trường không có thẩm quyền khai hỏa trong tình huống khẩn cấp. Sau khi Israel thực hiện các vụ sát hại nhắm vào nhiều chỉ huy cấp cao Iran, lực lượng này đã rơi vào trạng thái hỗn loạn trong 24 giờ đầu tiên, khiến các đợt phóng tên lửa quy mô lớn bị đình trệ.

Khi Israel chuyển từ tấn công bí mật sang tấn công công khai, Không quân nước này bắt đầu nhắm vào bệ phóng tên lửa, kho chứa đạn và sau đó mở rộng mục tiêu sang ngành công nghiệp quốc phòng Iran.

Giới chức quốc phòng Israel nói kết quả các cuộc tấn công “vượt quá mong đợi”. Không quân Israel được cho là đang hoạt động “tự do” trên bầu trời Iran nhờ những đột phá lớn về tình báo.

Khói bốc lên ở thành phố Haifa thuộc miền bắc Israel vào rạng sáng ngày 16/6. Ảnh: AFP.

Một quan chức cấp cao nói: “Iran đang gặp khó khăn trong việc phóng các loạt tên lửa quy mô lớn như năm ngoái. Họ bị ảnh hưởng bởi các đợt không kích vào giới chỉ huy, kho vũ khí và hạ tầng phóng, cũng như hệ thống chỉ huy bị gián đoạn”.

Tuy nhiên, Israel được cho là vẫn đang tiếp tục truy lùng các bệ phóng cố định và cơ động còn lại trong lãnh thổ Iran.

Israel liệu có đánh giá thấp Iran?

Bất chấp các đòn đánh dữ dội từ Israel, Iran vẫn tiếp tục phóng tên lửa vào lãnh thổ đối phương với tần suất nhiều lần trong ngày. Theo nhà phân tích Trita Parsi, Phó Chủ tịch Viện Quincy (Mỹ), điều này cho thấy Tehran đã nhanh chóng tái lập hệ thống chỉ huy sau các vụ sát hại.

“Israel đã đánh giá thấp khả năng phục hồi của Iran, dù thực tế đã loại bỏ được một số tướng lĩnh cấp cao”, ông Parsi nói với CNN.

Ông nhận định thêm: “Israel tưởng rằng đã làm tê liệt hệ thống chỉ huy và kiểm soát của Iran, nhưng mọi thứ được tái lập rất nhanh. Các tên lửa Iran giờ đây có thể xuyên qua mọi tầng phòng thủ của Israel”.

Những tuyên bố của ông Parsi được đưa ra vào thời điểm Iran tiếp tục phóng tên lửa rạng sáng thứ Hai, khiến nhiều khu vực bị trúng hỏa lực, bao gồm nhà máy điện ở Haifa và lưới điện ở miền trung.