Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Israel lao dốc sau bài phát biểu sốc của Tổng thống Erdogan

Israel cho biết sẽ triệu cán bộ ngoại giao của mình ở Thổ Nhĩ Kỳ về nước, sau khi Tổng thống Recep Tayyip Erdogan có bài phát biểu quyết liệt lên án các hoạt động quân sự của Israel ở Dải Gaza.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan phát biểu trước hàng triệu người tập trung ủng hộ Palestine ngày 28/10. (Ảnh: Reuters)

Quyết định này giáng một đòn mạnh vào những nỗ lực mới nhen nhóm của hai bên nhằm khôi phục quan hệ chính trị và kinh tế sau một thập kỷ quan hệ gần như đóng băng, theo Reuters ngày 29/10.

Israel và Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia có đa số dân theo Hồi giáo tạo thành bức tường thành phòng thủ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở rìa Trung Đông - mới vừa đồng ý tái bổ nhiệm đại sứ từ năm ngoái.

Hai bên cũng mới bắt đầu lại tiến trình thương lượng về dự án đường ống dẫn khí đốt tự nhiên do Mỹ hậu thuẫn, để tạo cơ sở cho sự hợp tác chặt chẽ và lâu dài hơn trong tương lai.

Tuy nhiên, mối quan hệ “chớm nở” đó đang lao dốc khi ông Erdogan liên tiếp chỉ trích chiến dịch trả đũa của Israel chống lại lực lượng Hamas ở Dải Gaza.

Cuộc tấn công bất ngờ của Hamas vào miền nam Israel ngày 7/10 giết chết 1.400 người và hơn 220 người khác bị bắt làm con tin.

Bộ Y tế ở Gaza cho biết, các cuộc tấn công trả đũa của Israel đến nay đã giết chết 7.703 người, chủ yếu là dân thường, trong đó có hơn 3.500 trẻ em.

Hàng triệu người Thổ Nhĩ Kỳ tham gia tuần hành để ủng hộ Palestine. (Ảnh: Reuters)

Đảng gốc Hồi giáo của ông Erdogan tổ chức một cuộc tuần hành lớn ở Istanbul trong ngày 28/10 mà Tổng thống cho biết đã thu hút khoảng 1,5 triệu người.

“Israel là kẻ chiếm đóng”, ông Erdogan nói trước biển người tuần hành vẫy cờ Thổ Nhĩ Kỳ và Palestine.

Ông cáo buộc Chính phủ Israel hành xử như một "tội phạm chiến tranh" và cố "tiêu diệt" người Palestine.

"Tất nhiên, mọi quốc gia đều có quyền tự vệ. Nhưng công lý ở đâu trong trường hợp này? Không có công lý, chỉ là một vụ thảm sát tàn khốc xảy ra ở Dải Gaza", ông Erdogan nói.

Israel quyết định triệu tất cả cán bộ ngoại giao ở Thổ Nhĩ Kỳ về nước sau khi ông Erdogan kết thúc bài phát biểu.

Ngoại trưởng Israel Eli Cohen cho biết trong một tuyên bố: “Trước những tuyên bố nghiêm trọng từ Thổ Nhĩ Kỳ, tôi đã chỉ đạo các đại diện ngoại giao trở về để đánh giá lại mối quan hệ giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ”.

Ông Erdogan là người ủng hộ hàng đầu cho quyền của người Palestine trong suốt hai thập kỷ cầm quyền.

Ông đưa ra quan điểm thận trọng sau cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas, nhưng ngày càng dữ dội khi số người chết ở Gaza tăng nhanh.

Trong bài phát biểu ngày 28/10, ông Ergogan nói rằng Israel đang bị các cường quốc phương Tây lợi dụng để khẳng định quyền lực của họ ở Trung Đông.

“Thủ phạm chính đằng sau vụ thảm sát đang diễn ra ở Dải Gaza là phương Tây”, ông tuyên bố.

Bài phát biểu của ông Erdogan được đưa ra sau những phong trào tuần hành ủng hộ Palestine ở Istanbul và nhiều thành phố lớn khác do các nhóm bảo thủ Hồi giáo và cánh hữu của Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức.

Tuy nhiên, một cuộc thăm dò được công bố trong tuần này cho thấy phần lớn người được hỏi muốn Thổ Nhĩ Kỳ có thái độ trung lập hoặc đóng vai trò trung gian trong cuộc chiến.

Cuộc khảo sát của Metropoll cho thấy, 11,3% số người được hỏi nói rằng họ "ủng hộ Hamas”, nhưng 34,5% cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ nên giữ thái độ "trung lập" và 26,4% cho rằng họ nên hòa giải. Chỉ 3,0% cho biết họ "ủng hộ Israel".

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]