Bệnh Chikungunya có ở hơn 100 nước: Trung Quốc hứng đợt bùng phát kỷ lục, Mỹ cảnh báo

Chikungunya, một bệnh do muỗi đốt gây ra sốt cao và đau khớp nghiêm trọng, đang lan rộng trên thế giới với tốc độ đáng báo động.

Một nhân viên phun thuốc diệt muỗi ở Trung Quốc trong bối cảnh phát hiện ca nhiễm bệnh Chikungunya. Ảnh: Reuters

Lan ra mọi châu lục

Chikungunya – căn bệnh do virus lây qua muỗi – đang trở thành mối lo ngại y tế toàn cầu năm 2025. 

Theo Telegraph, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, mọi châu lục, kể cả châu Âu, đều đã ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong năm nay. Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), khoảng 240.000 ca nhiễm đã được phát hiện ở nhiều nước trên thế giới từ đầu năm 2025 đến nay. 

Trung Quốc cũng đang đối mặt đợt bùng phát nghiêm trọng: Tỉnh Quảng Đông đã xác nhận hơn 7.000 ca kể từ tháng 7/2025, đánh dấu đợt bùng phát lớn nhất kể từ khi loại virus này lần đầu tiên xuất hiện ở Trung Quốc vào năm 2008, Telegraph đưa tin.

Tiến sĩ Yanzhong Huang, thành viên cấp cao về sức khỏe toàn cầu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại - tổ chức phi chính phủ ở Mỹ, cho biết: "Sự bùng phát dịch chikungunya ở Trung Quốc là cực kỳ hiếm gặp và chưa từng có tiền lệ". Theo ông Huang, nguyên nhân của đợt bùng phát này được cho là do sự kết hợp của du lịch quốc tế, nhiệt độ cao và mưa lớn bất thường, tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản.

Ở Pháp và Bolivia, tình hình cũng đáng lo ngại với số ca liên tục tăng nhanh.

Sự lan rộng của dịch bệnh được thúc đẩy bởi biến đổi khí hậu, đô thị hóa và di chuyển quốc tế, tạo điều kiện cho muỗi Aedes sinh sản và lây lan virus đến các quần thể chưa từng tiếp xúc.

Nguồn gốc bệnh Chikungunya và cách lây truyền

Muỗi vằn Aedes là vật trung gian truyền nhiều bệnh, trong đó có bệnh Chikungunya. Ảnh: AFP

Chikungunya là một bệnh do virus truyền qua muỗi (chủ yếu là muỗi Aedes - loại muỗi vằn cũng lây truyền bệnh sốt xuất huyết), được phát hiện lần đầu tiên tại Tanzania vào năm 1952.

Virus này lây truyền qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh. Những loài muỗi này hoạt động vào ban ngày, đặc biệt vào lúc hoàng hôn và bình minh, và có thể đốt người trong nhà, làm tăng nguy cơ lây truyền ở các khu vực đô thị đông đúc.

Ban đầu, Chikungunya chủ yếu giới hạn ở Châu Phi và Châu Á, nhưng trong những thập kỷ gần đây, nó đã lan rộng đến hơn 110 quốc gia và vùng lãnh thổ, gây ra các đợt bùng phát lớn ở các đảo Ấn Độ Dương, Caribbean, Trung và Nam Mỹ, cũng như các vùng Thái Bình Dương. 

Gần đây, bệnh cũng được ghi nhận ở các vùng ôn đới như Pháp và Ý, với các đợt bùng phát đáng kể vào năm 2025.

Triệu chứng thường gặp

Đau cơ, đau khớp là hai trong số các triệu chứng thường gặp ở người mắc bệnh Chikungunya. Ảnh: Ultracarepro

Theo Cơ quan Y tế Anh, người mắc bệnh Chikungunya thường bị sốt cao đột ngột, đau khớp nghiêm trọng, đau cơ, nhức đầu, mệt mỏi và phát ban trên da. 

Đau khớp có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của khoảng 60% bệnh nhân. 

Mặc dù hiếm khi gây tử vong, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm cơ tim hoặc viêm não ở khoảng 1 trong 1.000 ca, đặc biệt ở trẻ sơ sinh, người già và những người có bệnh lý nền.

Điều trị và phòng ngừa

Diệt muỗi là một trong những cách phòng bệnh Chikungunya hiệu quả. Ảnh: Getty

Theo Cơ quan Y tế Anh, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho virus Chikungunya. Việc điều trị bệnh chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ triệu chứng, bao gồm nghỉ ngơi, uống nhiều nước và sử dụng thuốc giảm đau. 

Phòng ngừa bị muỗi đốt là chìa khóa để kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

Sử dụng chất xua đuổi muỗi.

Mặc quần áo dài tay, dài chân, màu sáng.

Sử dụng màn chống muỗi, đặc biệt cho trẻ em và khi ngủ.

Loại bỏ các nguồn nước đọng xung quanh nhà để ngăn muỗi sinh sản.

Giới chức Trung Quốc những ngày vừa qua đã triển khai một loạt biện pháp quyết liệt. Một trong những biện pháp đáng chú ý là thả loại muỗi “ăn muỗi”. 

Theo giáo sư Eng Eong Ooi từ Trường Y Duke-NUS ở Singapore, “bằng cách thả loại muỗi ăn muỗi, chúng tôi hy vọng rằng sẽ giảm được quần thể muỗi Aedes và từ đó kiểm soát sự lây lan của virus Chikungunya”. 

Ngoài ra, 5.000 con cá ăn ấu trùng đã được thả vào các hồ ở thành phố Phật Sơn để tiêu diệt ấu trùng muỗi. Các chiến dịch y tế công cộng cũng được thực hiện mạnh mẽ, bao gồm dọn dẹp môi trường, phun thuốc diệt côn trùng và áp dụng các biện pháp phạt đối với những người không loại bỏ nước đọng. 

Theo Thời báo Hoàn cầu, các thành phố Phật Sơn, Trung Sơn và Trạm Giang ở tỉnh Quảng Đông đã phát động chiến dịch y tế toàn thành phố để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Theo ABC News, CDC gần đây ban hành cảnh báo du lịch tập trung vào tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Trong cảnh báo du lịch, CDC nhấn mạnh rằng việc tiêm chủng đã có sẵn ở Mỹ và được khuyến nghị cho du khách.

Tiến sĩ Todd Ellerin, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại South Shore Health ở Massachusetts (Mỹ), nói với ABC News rằng du khách đến khu vực này "nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa" để tránh bị lây nhiễm căn bệnh này.

Gần đây, hai loại vắc-xin là IXCHIQ và Vimkunya đã được phê duyệt ở một số quốc gia như Anh và Mỹ để phòng dịch Chikungunya. 

Theo Cơ quan Y tế Anh, vắc-xin IXCHIQ phù hợp cho người từ 18 đến 59 tuổi không bị suy giảm miễn dịch, trong khi vắc-xin Vimkunya có thể được sử dụng cho người từ 12 tuổi trở lên. Các vắc-xin này được khuyến nghị cho du khách đến các khu vực có dịch bùng phát, du khách dài hạn và nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với virus.

Những dịch bệnh kỳ quái nhất lịch sử nhân loại

Trong khi dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới, cùng nhìn lại những dịch bệnh kỳ quái nhất từng xảy ra trong lịch sử...

Bấm xem >>