Quỹ bình ổn xăng dầu có ổn?

Sau một thời gian thực hiện Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, còn nhiều ý kiến khác nhau nên Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì việc đánh giá tình hình thực hiện để xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Chính phủ vừa có báo cáo về việc quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (gọi tắt là quỹ bình ổn) do tân Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng ký, gửi đến các đại biểu Quốc hội (ĐBQH).

Không cho tự ý dùng quỹ

Theo báo cáo, quỹ bình ổn được trích lập bằng một khoản tiền cụ thể, cố định trong giá cơ sở. Theo quy định là 300 đồng/lít của lượng xăng dầu thực tế tiêu thụ và được xác định là một khoản chi phí trong cơ cấu giá cơ sở của thương nhân đầu mối. Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết, Bộ Tài chính sẽ điều chỉnh mức trích lập, thời điểm trích lập cho phù hợp với biến động của thị trường và có thông báo để các thương nhân đầu mối thực hiện. Việc trích lập không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp (DN) xăng dầu.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng giải thích: Không phải lúc nào DN cũng được sử dụng quỹ, chỉ cho phép sử dụng khi giá thế giới tăng làm cho giá cơ sở tăng cao hơn giá bán hiện hành và Chính phủ thực hiện kiềm chế mức tăng giá hoặc điều tiết để không tăng giá bán xăng dầu trong nước. Và sau đó, liên bộ Tài chính - Công Thương có công văn chỉ đạo DN sử dụng quỹ, việc sử dụng thông qua tổ giám sát liên ngành về giá xăng dầu.

Mặt khác, mức sử dụng quỹ không cố định một khoản giống nhau với các chủng loại xăng dầu mà phụ thuộc vào mức độ chênh lệch giữa giá cơ sở, giá bán hiện hành và mục tiêu điều hành giá dựa trên tình hình kinh tế - xã hội trong nước. Để kiểm tra, giám sát quỹ bình ổn, DN đầu mối phải chấp hành đúng quy định của liên bộ về việc trích lập, sử dụng quỹ, đồng thời không được tự động trích lập hoặc sử dụng quỹ. “Quỹ bình ổn được hạch toán vào tài khoản riêng và chỉ được sử dụng vào mục đích bình ổn giá, nghiêm cấm sử dụng vào mục đích khác” - ông Dũng nhấn mạnh.

Tiếp tục thanh - kiểm tra

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã tổ chức các đoàn kiểm tra, thanh tra tình hình hoạt động, kết quả kinh doanh; tình hình trích lập, sử dụng quỹ ở tất cả các DN đầu mối và công khai kết quả kiểm tra trước công luận (cuối năm 2011 và giữa năm 2012). Thông qua kết quả kiểm toán chuyên đề cuối năm 2011 về nội dung này, Kiểm toán nhà nước cũng có những đánh giá tốt về hiệu quả của quỹ bình ổn.

Theo đó, việc hình thành cơ chế trích lập, quản lý và sử dụng quỹ là có cơ sở pháp lý nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi chuyển đổi việc quản lý giá xăng dầu thực hiện theo cơ chế thị trường, xóa bao cấp bù lỗ và phù hợp với hội nhập kinh tế quốc tế vì mục tiêu chung là bình ổn giá, kiềm chế lạm phát.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận sau một thời gian thực hiện vẫn còn ý kiến khác nhau về quỹ bình ổn. Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ - ngành liên quan đánh giá tình hình thực hiện điều hành giá xăng dầu theo Nghị định 84/CP để xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, trong đó có nội dung về quỹ bình ổn.
Người đứng đầu ngành tài chính khẳng định thời gian tới sẽ tiếp tục có các đoàn kiểm tra, thanh tra về tình hình sản xuất, kinh doanh xăng dầu tại một số DN, trong đó có kiểm tra việc trích lập, quản lý, sử dụng quỹ bình ổn để có tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện. Nhưng theo ông Dũng, điều quan trọng là cơ chế công khai minh bạch trong việc quản lý quỹ sẽ được bảo đảm, cụ thể là hằng quý Bộ Tài chính sẽ công khai tình hình trích lập, sử dụng, quản lý quỹ trên trang thông tin điện tử của bộ.