Lạ: Mua rau theo kiểu tem phiếu

Sàn giao dịch Rau an toàn (RAT) thành công bước đầu với mô hình giao rau tận nhà đang được hi vọng sẽ tạo ra một cách bán rau sạch mới tại Hà Nội.

Ông Nguyễn Hồng Anh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội, người chấp bút cho ý tưởng này, trao đổi với PV.

Ông Hồng Anh cho biết:

Ông Nguyễn Hồng Anh.

Tôi đã chấp bút viết và hàng chục lần trình lên HĐND TP Hà Nội đề án nghiên cứu tổng thể RAT, xây dựng một chương trình riêng cho RAT từ năm 2009 - 2015.

Theo đó, sẽ hình thành vùng sản xuất tập trung và lâu dài. Muốn vậy, cần đầu tư đường nội đồng, hệ thống tưới tiêu, thủy lợi, v.v.. Đáng mừng là đề án nhận được sự ủng hộ cao của TP với vốn đầu tư 250 triệu đồng/ha.

Hiện có 30 dự án đã được lập và đang trình thành phố, giao cho các huyện làm chủ đầu tư, trong đó có 10 dự án đã được duyệt và đang trong quá trình thi công.

“Sàn giao dịch RAT” ra đời năm 2011, là một trong những đề mục thuộc đề án này. Vai trò của sàn là giới thiệu vùng nguyên liệu RAT đạt chuẩn cho các DN.

Trước đây, không có sàn này, DN kinh doanh rau thường phải tự đi tìm các đầu mối cung cấp rau, tự sơ chế, đóng gói rồi phân phối qua kênh cửa hàng, siêu thị, website.

Nay họ chỉ cần thông qua sàn để giao dịch với 25 vùng nguyên liệu được giới thiệu trên sàn. Đây là những vùng RAT chuẩn đã được Chi cục bảo vệ thực vật Hà Nội kiểm soát, chứng nhận và cấp tem RAT.

Tại sao phải có sàn giao dịch này khi mà Hà Nội từng xây dựng nhiều chuỗi cửa hàng RAT trên khắp thành phố?

Đúng là chúng tôi đã xây dựng mạng lưới cửa hàng RAT nội thành từ những năm 2000 - 2012 để đáp ứng nhu cầu RAT rất lớn của Hà Nội, nhất là sau khi Hà Nội được mở rộng.

Tuy nhiên, nhiều cửa hàng chết yểu sau 1 thời gian hoạt động vì chi phí thuê cửa hàng và thuê người bán cao. Có địa điểm 10m2 mà phải chi hơn 10 triệu đồng/tháng, đẩy giá rau tăng cao. Hơn nữa, giá trị rau thấp nhưng nếu điều tiết không khéo thì “rau thành rác”, cuối ngày mà ế khoảng 30% là chết.

Dù thành phố rất quan tâm và đã hỗ trợ 2 triệu đồng/cửa hàng/tháng đồng thời hỗ trợ về mặt thủ tục nhưng hiện chỉ có 58 cửa hàng đạt tiêu chuẩn cửa hàng RAT của thành phố còn sống sót. Do đó, cùng với một số DN quan tâm tới RAT, chúng tôi đã hàng chục lần cùng ngồi, bàn bạc, và cuối cùng cho ra đời mô hình điểm phân phối RAT tại hộ dân cư, với vai trò rất lớn của sàn giao dịch RAT.

Một vườn rau an toàn của Hà Nội.

Ban đầu, cán bộ chi cục phải tới khu dân cư vận động mở điểm RAT. Thông qua tổ dân phố, hội phụ nữ, khu đó sẽ tự bầu ra nhóm trưởng. Sau đó chi cục sẽ tới tận nơi cắm biển. Trên biển có địa chỉ, logo của chi cục và sàn giao dịch, số điện thoại. Dân trong khu sẽ đăng ký mua rau theo phiếu tại nhà của trưởng nhóm.

Ăn loại nào, số lượng bao nhiêu, giờ nào giao rau là thích hợp. Sau đó trưởng nhóm có nhiệm vụ thu gom các phiếu này và thông báo tới sàn giao dịch rau. Sàn giao dịch sẽ báo cho 25 hợp tác xã nói trên và giao rau 2 – 3 lần/tuần cho mỗi điểm tùy theo nhu cầu. Mỗi trưởng nhóm được hỗ trợ 1 triệu đồng/tháng từ ngân sách thành phố, đủ cho gia đình mua RAT ăn trong 1 tháng!

Ưu điểm của mô hình này là không tốn địa điểm thuê cửa hàng nên giá rau rẻ ngang rau bán ở chợ và đảm bảo chất lượng vì nguồn rau là 25 HTX RAT nằm dưới sự kiểm soát của chi cục.

Vẫn còn nhiều người phản ánh họ nghe nói có mô hình giao rau tận nhà mà không biết mua ở đâu?

Mới thí điểm nên chúng tôi chỉ có 37 điểm RAT tại khu dân cư. Tuy nhiên, sau 3 tháng triển khai hiệu quả, tới nay đã có thêm 300 điểm đăng ký. Lãnh đạo thành phố Hà Nội rất ủng hộ mô hình này. Tinh thần là quản lý theo chuỗi thay vì quản lý phân khúc như trước kia Mục tiêu là đến năm 2015 Hà Nội có 5.500 ha RAT. Trong năm 2013 đã hình thành được 3.800 ha RAT, dự kiến năm 2015 sẽ xây dựng 4.500 ha RAT, vượt chỉ tiêu đề ra.

Có ý kiến cho rằng ngay cả những vùng trồng RAT vẫn có hiện tượng người trồng dành riêng một ruộng rau cho nhà ăn…

Nếu nói như vậy 1 năm trước đây thì đúng. Trước đây Mê Linh và một số vùng trồng rau nhỏ lẻ vẫn có hiện tượng người nông dân trồng rau bán một ruộng, còn trồng rau nhà ăn một ruộng riêng. Nay qua khảo sát của chúng tôi và qua vận động bà con trồng rau, cơ bản hiện tượng này đã không còn nữa. Nếu phát hiện nhà nào còn có ruộng rau riêng cho gia đình thì sẽ báo chính quyền phường để có biện pháp xử lý.

Cảm ơn ông!