Chuyện ít biết về 'Bill Gates của TQ'

Jack Ma, người sáng lập Alibaba.com - website thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc. Là “ông vua” thương mại điện tử Trung Quốc, Jack Ma đã chặn đứng những nỗ lực tiến vào thị trường nước này của đối thủ Mỹ eBay. Ông còn được coi là Bill Gates của Trung Quốc và là một trong những người có ảnh hưởng lớn đến ngành công nghệ thông tin thế giới.

Khác với Bill Gates, Jack Ma thành lập Alibaba vào năm 1999 khi ông hoàn toàn không có kinh nghiệm gì về kinh doanh và công nghệ. Jack Ma vốn là một giáo viên tiếng Anh, sinh năm 1960 tại Hàng Châu.

Tuy nhiên, cuộc đời vẫn có những ngã rẽ không thể ngờ. Năm 1995, một doanh nhân Mỹ nói với ông rằng, với Internet, chỉ cần ngồi nhà cũng có thể tìm hiểu thông tin doanh nghiệp. Ông gõ từ “bia” vào trang Yahoo và nhận ra rằng chẳng có dữ liệu nào về Trung Quốc cả. Từ đó, ông ấp ủ xây dựng một website chuyên cung cấp dữ liệu về các công ty Trung Quốc. Năm 1999, ông thành lập công ty Alibaba.com với vỏn vẹn 18 đồng sự và 60.000 đô la Mỹ.

Alibaba hiện đã trở thành công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc. Công ty này điều hành hai trang web thương mại điện tử khổng lồ là Taobao và Tmall, với tổng giá trị giao dịch đã vượt ngưỡng 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ, tương đương khoảng 160 tỷ USD, trong năm 2012. Trong thập kỷ qua, các trang Taobao và Tmall đã hút hết thị phần của đối thủ Mỹ eBay tại Trung Quốc, khiến eBay gần như biến mất khỏi thị trường Trung Quốc từ năm 2006. Tính đến cuối năm ngoái, Tập đoàn đã có tới 36,7 triệu người đăng ký sử dụng từ hơn 240 triệu quốc gia và vùng lãnh thổ và là nơi trưng bày hơn 2,8 triệu cửa hàng của các nhà cung cấp.

Alibaba.com - công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc

Jack Ma đã tạo nên cuộc thay da đổi thịt ngoạn mục của Alibaba từ một dịch vụ trực tuyến, trở thành một tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ.

Chính vì thế, việc vị CEO 53 tuổi tài ba này tuyên bố chính thức từ chức vào ngày 10 tháng 5 vừa qua sau khi gửi bức thư ngỏ nêu rõ ý định này vào tháng 1 năm nay khiến nhiều người sửng sốt. Sửng sốt hơn nữa khi ông đưa ra lý do là “quá già”. "Để làm một số những điều mới, tôi vẫn còn trẻ. Nhưng để làm Internet, tôi đã quá tuổi rồi", Jack Ma chia sẻ trong một sự kiện từ thiện tại California đầu tháng 5 vừa rồi.

Chính vì những đóng góp to lớn của Jack Ma nên dàn lãnh đạo cấp cao của Tập đoàn Alibaba luôn trăn trở: ai có thể xứng đáng thay thế Jack Ma?

Người Jack Ma đặt niềm tin chính là Jonathan Lu, nhà điều hành cấp cao 43 tuổi đã có 13 năm làm việc tại Alibaba.

Jonathan Lu- CEO kế nhiệm Jack Ma

Lu là sự lựa chọn khả dĩ nhất vì ông là nhà điều hành cấp cao duy nhất từng trải qua vị trí lãnh đạo ở mọi bộ phận quan trọng của Tập đoàn. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất là làm sao Lu có thể không bị lu mờ bởi cái bóng quá lớn của Jack Ma, nhất là khi Jack Ma vẫn còn giữ chức Chủ tịch?

Dưới sự điều hành của Jack Ma, Alibaba liên tục tạo ra những con số ấn tượng mặc cho kinh tế khó khăn. Theo Yahoo! tiết lộ năm 2012, lãi ròng của Alibaba tăng 81% lên 484,5 triệu USD, trong khi doanh số bán đã tăng 74% lên 4,08 tỉ USD. Liệu Lu có thể giúp Alibaba giữ vững thành tích này, thậm chí là vượt qua nó? Và quan trọng hơn là liệu ông có tạo được tiếng nói riêng cho mình trong khi Jack Ma vẫn còn là người đưa ra các quyết định lớn của Tập đoàn? Theo Jim Tang, chuyên gia phân tích tại Shenyin Wanguo Securities ở Thượng Hải, Lu đã có được nền tảng phù hợp để điều hành Alibaba nhưng “nhân vật quan trọng nhất ở Alibaba vẫn là Jack Ma”.

Jack Ma trên trang bìa tạp chí Forbes

Như vậy, Jack Ma từ nhiệm chỉ là để đứng ở một vị trí cao hơn để quan sát và để đưa ra những quyết sách đúng đắn hơn cho sự vươn lên mạnh mẽ hơn của tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc này. 

Jack Ma là doanh nhân Trung Quốc đại lục đầu tiên xuất hiện trên trang bìa của tạp chí Forbes và là một trong những người giàu nhất thế giới.

Jack Ma trong lễ kỷ niệm 10 năm Alibaba.com

Jack Ma từ chức đúng vào lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Taobao.com, ngày 10 tháng 5 tại thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. Bầu không khí của buổi lễ như một buổi hòa nhạc lớn với sự có mặt của hàng chục ngàn người. Jack Ma mặc trang phục thời trang, hát bài "Tôi yêu em, Trung Quốc" và "Bạn bè". Sau đó ông nói những lời ông chuẩn bị suốt 9 năm qua và nhường lại vị trí cho Giám đốc điều hành mới Jonathan Lu.

Jack Ma ôm Jonathan Lu trong lễ kỷ niệm 10 năm

Cái ôm giữa Jack Ma và Jonathan Lu cho thấy sự tin tưởng, tín nhiệm của “Bill Gates Trung Quốc” dành cho một thế hệ mới, theo như ông nói “ trẻ trung và năng động hơn”. Ông lui về để làm những việc làm ý nghĩa hơn cho xã hội, đó là làm công tác bảo vệ môi trường và tổ chức từ thiện. Sau khi nghỉ hưu, Ma sẽ là chủ tịch của Quỹ bảo tồn thiên nhiên toàn cầu Trung Quốc và vẫn sẽ luôn đồng hành Alibaba trên mọi chặng đường phát triển của Tập đoàn.