Những người dễ mắc ung thư thận

Ở giai đoạn đầu, ung thư thận thường diễn biến âm thầm, không gây đau hay triệu chứng rõ rệt, khiến nhiều người phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn.

Ung thư thận gồm 2 thể lâm sàng: Ung thư biểu mô tế bào thận ở người lớn và ung thư nguyên bào thận ở trẻ em. Phần này trình bày về ung thư biểu mô tế bào thận, loại ung thư hiếm gặp, chỉ chiếm tỷ lệ 2% trong tổng số ca tử vong vì ung thư. Bệnh thường gặp ở những người trên 55 tuổi và tỷ lệ nam giới mắc bệnh gấp đôi nữ giới.

Ung thư thận chiếm 90% các loại u ác tính nguyên phát ở thận. Bệnh thường xuất hiện ở người lớn trên 40 tuổi, với tỉ lệ nam gấp 2 lần so với nữ giới. Ung thư thận chiếm 1-2% toàn bộ các loại ung thư ở người lớn. Ảnh minh họa: Internet

Ung thư thận chiếm 90% các loại u ác tính nguyên phát ở thận. Bệnh thường xuất hiện ở người lớn trên 40 tuổi, với tỉ lệ nam gấp 2 lần so với nữ giới. Ung thư thận chiếm 1-2% toàn bộ các loại ung thư ở người lớn.

Ung thư thận: Xu hướng gia tăng đáng báo động

Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận khoảng 1.700 - 2.000 ca ung thư thận mới, một con số đáng báo động cho thấy sự gia tăng của căn bệnh nguy hiểm này. Mắc ung thư thận là khi các tế bào thận tăng sinh bất thường, mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Khi đó, không chỉ chức năng thận bị suy giảm mà còn kéo theo hàng loạt rối loạn ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn cơ thể.

Theo GLOBOCAN 2020, mỗi năm thế giới ghi nhận trên 430.000 ca ung thư thận mới, trong đó Việt Nam chiếm khoảng 1.700 - 2.000 ca. Tỷ lệ mắc bệnh đang có xu hướng gia tăng toàn cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Sự gia tăng này một phần nhờ vào những tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh, giúp phát hiện nhiều trường hợp tình cờ. Tuy nhiên, nó cũng phản ánh sự gia tăng của các yếu tố nguy cơ hiện đại như béo phì, hút thuốc và ô nhiễm môi trường.

Trong các loại ung thư thận, Ung thư biểu mô tế bào thận (Renal Cell Carcinoma - RCC) chiếm đến khoảng 90% các ca ung thư thận. ThS.BSNT. Cao Minh Phúc - Khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: RCC có đặc điểm "âm thầm" khi tiến triển, dễ di căn theo đường máu và thường không gây triệu chứng sớm. Các dạng khác bao gồm ung thư tế bào chuyển tiếp (chiếm 5-7%), thường xuất phát từ bể thận; U Wilms gặp ở trẻ em và ung thư tế bào biểu mô ống rất hiếm gặp. Dù ít gặp hơn, các thể này thường có diễn tiến nhanh hơn và tiên lượng xấu hơn RCC.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư thận

Ung thư thận không phải là loại ung thư phổ biến hàng đầu, nhưng tỷ lệ mắc bệnh đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Đặc biệt, bệnh thường gặp ở người từ 50 tuổi trở lên và phổ biến ở nam giới hơn nữ giới.

Nguyên nhân gây ung thư thận chưa được khẳng định, tuy nhiên có nhiều yếu tố nguy cơ đã được chứng minh có thể dẫn tới ung thư thận như:

Hút thuốc lá: Đây là một trong những yếu tố có nguy cơ cao gây nên ung thư thận. Trung bình, có đến khoảng 30% nam giới và khoảng 24% nữ giới khi hút nhiều thuốc lá thì đều mắc phải căn bệnh quái ác này.

Tiếp xúc hóa chất: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người làm việc có tiếp xúc với những hóa chất này có tỷ lệ mắc bệnh khá cao, điển hình như công nhân nghề in, hóa chất, công nhân nhuộm hoặc những người thường xuyên tiếp xúc với xăng dầu.

Yếu tố di truyền: Bệnh có khả năng khởi phát ở nhiều người trong cùng một gia đình. Những đối tượng bị khuyết một đoạn ở NST 3 hoặc chuyển vị của các NST 3 và NST 8 cũng sẽ có tỷ lệ mắc ung thư thận khá cao.

Tăng huyết áp: Những người bị cao huyết áp, dù có điều trị hay không, đều có nguy cơ cao hơn với ung thư thận.

Béo phì: Thừa cân ảnh hưởng đến chuyển hóa hormone và tăng gánh nặng cho thận, từ đó làm tăng khả năng hình thành tế bào ung thư.

Bệnh lý nền: Những người mắc bệnh thận mạn tính, đặc biệt đang chạy thận nhân tạo dài ngày, có nguy cơ cao bị ung thư thận.

Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận khoảng 1.700 - 2.000 ca ung thư thận mới, một con số đáng báo động cho thấy sự gia tăng của căn bệnh nguy hiểm này. Mắc ung thư thận là khi các tế bào thận tăng sinh bất thường, mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Khi đó, không chỉ chức năng thận bị suy giảm mà còn kéo theo hàng loạt rối loạn ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn cơ thể. Ảnh minh họa: Internet

Dấu hiệu ung thư thận

Ung thư thận thường được mệnh danh là “cái bẫy thầm lặng” vì ở giai đoạn đầu, bệnh ít có triệu chứng rõ ràng. Phần lớn các trường hợp được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc CT scan bụng khi khám vì những lý do khác. Khi các triệu chứng xuất hiện, bệnh thường đã tiến triển, dù chỉ gặp ở dưới 10% bệnh nhân, bao gồm: đái máu đại thể không đau, đau âm ỉ vùng hông - lưng và sờ thấy khối vùng hạ sườn.

Tiểu ra máu

Triệu chứng này khá phổ biến, với khoảng 80% bệnh nhân đều gặp phải. Tình trạng đái máu thường có những đặc điểm như: đại thể, toàn bãi, không xuất hiện máu cục, đái máu một cách vô cớ. Sẽ có những trường hợp đái máu vi thể hoặc nhiều, có xuất hiện thêm máu cục và đôi khi cũng là do những cơn đau quặn.

Đau ở vùng thắt lưng

Người bệnh sẽ cảm nhận được những cơn đau âm ỉ, đau do khối u phát triển với kích thước to ra khiến cho bao thận bị căng. Có một vài trường hợp có thể đi kèm theo những cơn đau quặn thận vì máu cục làm cho đường niệu bị tắc nghẽn.

Mệt mỏi

Mệt mỏi kéo dài có thể thực sự là một dấu hiệu của ung thư thận. Tốt hơn là bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân gây mệt mỏi.

Giảm cân

Thận đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa và tiêu hóa. Khả năng tiêu hóa và hấp thu thực ăn sẽ bị ảnh hưởng nếu thận bị ảnh hưởng. Do vậy, giảm cân là một triệu chứng phổ biến của ung thư thận.

Các rối loạn liên quan đến máu

Các khối u thận có thể dẫn tới thiếu máu, mất cân bằng điện giải hoặc canxi hoặc các rối loạn liên quan đến máu khác. Do vậy, cần đi khám bác sĩ trong những trường hợp này.

Đi tiểu ra máu cũng là một trong những triệu chứng cảnh báo ung thư thận. Ảnh minh họa: Internet

Cách phát hiện ung thư thận

Một số phương pháp cận lâm sàng có thể được áp dụng để chẩn đoán ung thư thận bao gồm:

Siêu âm

Biện pháp này có thể phát hiện ra được những u nhỏ vẫn chưa có dấu hiệu lâm sàng. Những hình ảnh xuất hiện trên siêu âm là một khối tăng âm. Thông qua hình ảnh có thể đo được kích thước cũng như xác định được vị trí hiện tại của khối u và tình trạng xâm lấn. Khi siêu âm, bác sĩ cũng có thể nhìn ra được những di căn ở gan, hạch hoặc các huyết khối ở vùng tĩnh mạch thận hay tĩnh mạch chủ.

Chụp X-quang

Phương pháp này sẽ giúp bác sĩ đánh giá sơ bộ hình ảnh thận, bóng thận, các điểm vôi hóa, sỏi hay một số tổn thương hệ thống tiết niệu.

Ngoài ra, biện pháp chụp X-quang hệ tiết niệu có tiêm thuốc cản quang có thể giúp bác sĩ đánh giá được hình thái và chức năng của hệ tiết niệu. Đôi khi còn thấy được hình ảnh chèn ép hoặc kéo dài hoặc bị đẩy chệch hướng của các đài thận.

U ở cực dưới của thận còn cho thấy được hình ảnh niệu quản bị chèn ép. Bên cạnh đó, hình chụp phim UIV còn cho thấy được khả năng tuyết thuốc cũng như tình trạng lưu thông thuốc hiện tại ở từng thận.

Đối với một số trường hợp nếu ung thư tế bào thận có kích thước quá lớn và đã hủy hoại hầu hết mô nhu thận, khiến cho tĩnh mạch thận bị tắc nghẽn,... thì thận sẽ không thể nào tiết được thuốc cản quang vào trong đài bể thận.

Ung thư thận gia tăng: Những dấu hiệu âm thầm dễ bị bỏ qua

Âm thầm phát triển trong cơ thể và ít khi gây triệu chứng sớm, ung thư thận được mệnh danh là “cái bẫy thầm lặng”. Mỗi năm Việt Nam ghi nhận 1.700 -...

Bấm xem >>