Mỗi người cao tuổi mắc 6 bệnh, thiếu hệ thống chăm sóc y tế riêng

Theo dự báo, khoảng 15 – 20 năm nữa, Việt Nam sẽ chuyển sang cơ cấu dân số già, dân số già gánh theo nhiều nỗi lo về gánh nặng cho hệ thống y tế. Không những thế, người cao tuổi còn thiếu 1 hệ thống chăm sóc riêng, chưa có nhiều bệnh viện lão khoa.

BS bệnh viện lão khoa khám bệnh cho người cao tuổi

Người cao tuổi nhiều bệnh tật

Theo số liệu của Bộ Y tế công bố năm 2012, tỷ lệ người cao tuổi (NCT) có sức khỏe tốt chỉ chiếm khoảng 5%. 95% còn lại mắc các bệnh tăng huyết áp (gần 40%), viêm khớp (hơn 30%), bệnh phổi phế quản tắc nghẽn mãn tính, đái tháo đường, sa sút trí tuệ, giảm thị lực, thính lực…

Tính trung bình mỗi người già mang 2,6 bệnh tật. Hiện Việt Nam có khoảng gần 9 triệu NCT, chiếm 10% dân số cả nước.

Do mức sinh giảm đi đáng kể trong khi tuổi thọ trung bình ngày càng tăng, dân số Việt Nam có xu hướng già đi thấy rõ. Theo Tổng cục Thống kê, tỷ trọng dân số dưới 15 tuổi của Việt Nam năm 1999 còn ở mức 33,1% thì năm 2012 chỉ còn 23,9% (giảm tới hơn 10%). Trong khi đó, năm 1999 số người trên 65 tuổi chỉ mới chiếm 5,8% dân số thì đến 1/4/2012 tỷ lệ này đã tăng lên mức 7,1%. Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, tỷ lệ NCT nước ta sẽ tăng lên 26% vào năm 2050.

Theo điều tra về thực trạng sức khỏe NCT (NCT) mới nhất của Bệnh viện Lão khoa Trung ương và Bộ môn Y học gia đình, ĐH Y Hà Nội cho thấy, trung bình một cụ (từ 80 tuổi trở lên) mắc từ 6 - 7 bệnh. Các bệnh thường gặp gồm: Tăng huyết áp, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính…

Theo GS.TS Phạm Thắng – Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương vì NCT mắc nhiều bệnh cùng một lúc nên triệu chứng thường không điển hình, chẩn đoán phức tạp, phải dùng nhiều loại thuốc làm tăng nguy cơ tai biến do điều trị. Do vậy, cách tiếp cận trong chẩn đoán và điều trị thường khó và có nhiều điểm khác với các nhóm tuổi khác. Đó cũng là lý do vì sao nhiều chuyên khoa “ngại” tiếp nhận điều trị cho NCT. 

Thống kê cho thấy, NCT là nhóm đối tượng sử dụng dịch vụ y tế nhiều nhất. Ước tính chi phí y tế ở NCT thường cao gấp 7 - 10 lần người trẻ; mặc dù hiện chỉ chiếm hơn 10% dân số nhưng NCT sử dụng hơn 50% tổng lượng thuốc của toàn xã hội. Trong khi theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới thì việc đáp ứng chăm sóc cho NCT tại Việt Nam còn rất hạn chế. 

Thiếu hệ thống y tế cho người cao tuổi

Mặc dù theo Luật NCT, các bệnh viện phải thành lập Khoa lão, tuy nhiên hiện nay NCT chưa có bệnh viện riêng, trung tâm y tế riêng mà thường điều trị ghép với các khoa phòng khác. Theo BV Lão Khoa Trung ương, qua kiểm tra hiện tại chỉ có khoảng 40 - 50% các bệnh viện đa khoa tỉnh có Khoa lão, chủ yếu là lồng ghép với khoa khác. 

Nội dung hoạt động của các khoa này cũng chưa đáp ứng nhu cầu, thiếu nhân lực được đào tạo, cơ sở vật chất còn rất hạn chế. Hầu hết các bệnh viện cũng chưa tổ chức phòng khám riêng cho NCT tại khoa khám bệnh. Không những thế, việc khám chữa bệnh, tuyên truyền sức khoẻ NCT ở địa phương tuyến y tế cơ sở xã, phường còn rất ít, nếu không nói là vùng trắng.

Do đặc điểm người cao tuổi mắc nhiều bệnh cùng một lúc, các bệnh mãn tính nên ông Phạm Lê Tuấn, thứ trưởng Bộ Y tế cho biết thời gian tới, Bộ Y tế dự kiến sẽ triển khai một nghiên cứu tổng thể về thực trạng NCT, xem NCT thực sự cần hỗ trợ gì và tỷ lệ đó là bao nhiêu. Trên cơ sở đó, cơ quan quản lý sẽ xây dựng và đề xuất các giải pháp phù hợp với tình hình thực tế.

Ngoài ra, Bộ Y tế hướng tới là tăng cường năng lực cung ứng dịch vụ y tế cho NCT tại tuyến y tế cơ sở, kết hợp lồng ghép với mô hình Bác sĩ gia đình chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng. Đồng thời khuyến khích các thành phần xã hội tham gia công tác chăm sóc sức khỏe NCT nhằm tạo thêm nguồn lực, nâng cao hiệu quả chăm sóc NCT để đối phó với tình trạng già hoá dân số như hiện nay.