Gan đang “kêu cứu” vì những thói quen xấu này mà bạn không hề hay biết

Hãy cảnh giác thói quen ăn uống hằng ngày, trong đó có rượu, thực phẩm chức năng và đồ uống có đường.

Gan được xem là “cơ quan im lặng” của cơ thể, chỉ khi có triệu chứng bất thường thì bệnh thường đã ở giai đoạn nặng. Các vấn đề như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan hay ung thư gan ngày càng phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Trong đó, ung thư gan là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư tại nhiều quốc gia. Bác sĩ cảnh báo về 6 “hung thần” âm thầm tàn phá gan mỗi ngày, trong đó có đến 5 yếu tố bắt nguồn từ chính thói quen ăn uống hằng ngày. Nếu muốn gan khỏe mạnh, hãy tránh xa những mối đe dọa này ngay từ hôm nay.

1. Uống rượu quá nhiều

Rượu được xem là một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe gan. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc uống rượu trong thời gian dài với liều lượng lớn có liên quan đến nguy cơ phát triển các bệnh lý như gan nhiễm mỡ do rượu, xơ gan và ung thư gan.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rượu được xếp vào nhóm 1 trong danh sách các chất gây ung thư. Trong một số hoàn cảnh xã hội như xã giao công việc, việc uống rượu rất khó tránh khỏi. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khuyến nghị nên hạn chế tối đa hoặc kiêng hoàn toàn rượu để bảo vệ chức năng gan và sức khỏe tổng thể.

2. Lạm dụng thực phẩm chức năng

Theo nghiên cứu, cứ mỗi 100.000 người thì có khoảng 23,80 người bị tổn thương gan do lạm dụng thuốc. Nguyên nhân chính là do lâu dài sử dụng nhiều loại thực phẩm chức năng, trong đó người dùng các loại này chiếm 26,81% các trường hợp tổn thương gan.

Nguyên nhân có thể liên quan đến thành phần hoạt chất trong sản phẩm, liều lượng sử dụng, hoặc phản ứng phụ. Một số chất thường được dùng để hỗ trợ gan có thể mang lại lợi ích nhất định, tuy nhiên nếu dùng liều cao hoặc trong thời gian dài có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn.

Do đó, các chuyên gia y tế khuyến nghị người tiêu dùng nên thận trọng khi lựa chọn và sử dụng thực phẩm chức năng, đồng thời cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng lâu dài, đặc biệt với các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc chưa được kiểm chứng.

3. Uống nhiều đồ uống có đường

Gan nhiễm mỡ, đặc biệt là gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), đang trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trên toàn cầu. Tỷ lệ mắc bệnh này có mối liên hệ chặt chẽ với lối sống, trong đó đồ uống có đường được xem là một yếu tố nguy cơ quan trọng.

Các loại nước uống này thường chứa lượng lớn đường fructose. Khi uống quá nhiều, gan không thể xử lý hiệu quả, dẫn đến việc tăng tổng hợp triglyceride và làm gia tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ.

Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Hepatology, người uống nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ mắc NAFLD cao hơn 31% so với người không hoặc hiếm khi uống.

Một nghiên cứu khác cho thấy:

- Uống <1 ly/tuần: nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ là 14%

- Uống 1–6 ly/tuần: nguy cơ là 26%

- Uống >7 ly/tuần: nguy cơ lên tới 53%

Gan nhiễm mỡ đang ngày càng phổ biến, có liên quan chặt chẽ với đồ uống có đường. Vì vậy, giảm uống nước ngọt nên được xem là biện pháp quan trọng trong phòng và kiểm soát NAFLD.

4. Ăn đồ để qua đêm

Tại nhiều nước châu Á, việc ăn đồ ăn để qua đêm là thói quen phổ biến. Tuy nhiên, nếu bảo quản không đúng cách, sẽ dễ sinh vi khuẩn và độc tố, gây nguy hiểm cho gan.

Các món ăn để qua đêm, đặc biệt khi không được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp, có nguy cơ trở thành "ổ" vi khuẩn như tụ cầu vàng và salmonella. Những loại vi khuẩn này phát triển nhanh chóng trong môi trường ấm ẩm và có khả năng tạo ra độc tố chịu nhiệt, khó bị tiêu diệt ngay cả khi thực phẩm được đun lại. Việc ăn những món ăn này có thể dẫn đến ngộ độc thực phẩm cấp tính, gây áp lực lớn lên gan.

Ngoài ra còn có aflatoxin – độc tố vi nấm do nấm Aspergillus flavus sinh ra, thường có trong ngô, đậu phộng bị ẩm hoặc bảo quản kém. Chất này có độc tính cực mạnh và rất dễ gây ung thư gan.

5. Ăn đồ sống

Xu hướng ăn sống ngày càng phổ biến, từ sashimi (cá sống), hải sản tươi sống cho đến thịt bò tái… Tuy nhiên, thói quen ăn đồ sống tiềm ẩn nguy cơ lớn với sức khỏe gan, do dễ chứa ký sinh trùng và vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt là khi thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn.

Các loại cá, tôm, sò, ốc... có thể là vật chủ của nhiều loại ký sinh trùng như sán lá gan (Clonorchis sinensis) hay sán lá gan Opisthorchis viverrini. Những ký sinh trùng này dễ dàng xâm nhập vào gan và đường mật, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm đường mật, xơ gan và thậm chí là ung thư đường mật.

Thịt sống (đặc biệt là thịt bò và thịt heo chưa nấu kỹ) có thể chứa các vi khuẩn nguy hiểm như E. coli, Salmonella, Listeria. Khi đi vào cơ thể, những vi khuẩn này có thể gây ngộ độc cấp, nhiễm trùng máu, áp-xe gan, và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến suy gan hoặc tử vong.

Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch yếu như người già, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh mạn tính dễ bị tổn thương nghiêm trọng hơn khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn.

6. Thức khuya và ăn đêm

Cuộc sống hiện đại khiến nhiều người thức khuya làm việc, giải trí, đồng thời ăn khuya như một thói quen, nhưng đây là kẻ thù âm thầm tàn phá lá gan.

Theo nghiên cứu, ăn đồ nhiều dầu mỡ, nhiều đường vào đêm khuya làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Ngoài ra, ăn đêm còn gây kháng insulin, dẫn tới tăng tích tụ chất béo ở gan, từ đó làm nặng thêm tình trạng xơ gan, thậm chí dẫn đến ung thư gan.

Gan là cơ quan chính chịu trách nhiệm chuyển hóa, và hoạt động của gan chịu ảnh hưởng lớn từ nhịp sinh học tự nhiên. Các nghiên cứu cho thấy, thức khuya làm rối loạn biểu hiện gen điều khiển đồng hồ sinh học của gan, từ đó gây mất cân bằng chuyển hóa chất béo, đường, năng lượng…

Kết quả là người thức khuya dễ bị rối loạn đường huyết, mỡ máu, men gan tăng, và theo thời gian sẽ làm gan tổn thương âm thầm nhưng nghiêm trọng.

Những gia vị nhiều người Việt 'nghiện' ăn hàng ngày có thể gây hại khủng khiếp cho gan

Có nhiều gia vị quen thuộc luôn được các đầu bếp nêm nếm vào thức ăn như một phần không thể thiếu. Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng gia vị có thể dẫn đến...

Bấm xem >>