Truyền thống hay cấp tiến?

Năm 2018, một luật liên bang mới ở Đức đã quy định: tại các giấy tờ tùy thân như khai sinh, hộ chiếu, thì mục giới tính phải bao gồm 3 lựa chọn: nam, nữ hoặc đa dạng, và các mục đều có thể được bỏ trống. Thực tế, ngôn ngữ không phân biệt giới tính trở nên phổ biến hơn ở Đức. Hãng hàng không Lufthansa gần đây đã bỏ hẳn cụm từ "Thưa quý bà và quý ông".

Năm 2019, Hanover là thủ phủ bang đầu tiên của Đức bắt buộc sử dụng ngôn ngữ phi giới tính từ các giao tiếp chính thức, thư điện tử đến tài liệu quảng cáo và bích chương. Người ta cho rằng xã hội không chỉ bao gồm nam, nữ, mà còn người phi/ nhị giới tính và ngôn ngữ chúng ta sử dụng phải phản ánh điều này.

Trước đây, một người Đức muốn chuyển giới cần nộp tới tòa hai báo cáo chuyên gia để thay đổi tên và giới tính trên các tài liệu chính thức.

Tháng 7-2022, Đức đã đưa ra "Luật quyền tự quyết". Theo luật mới thì người trưởng thành chỉ cần đến văn phòng địa phương và nộp đơn xin thay đổi giới tính. Để đảm bảo mong muốn nghiêm túc thì quy định là không được phép thay đổi thêm trong một năm". Một số quốc gia châu Âu khác cho phép thay đổi tình trạng giới tính hợp pháp thông qua việc tự khai báo mà không cần phẫu thuật.

Thế kỷ thứ 18, có một nhà truyền giáo vô giới tại miền đông Hoa Kỳ là Public Universal Friend. Người truyền giáo này từ chối việc được gọi bằng tên khai sinh, ngay cả trong giấy tờ pháp lý, và yêu cầu mọi người không dùng bất kì đại từ xưng hô nào để chỉ mình. Những người đi theo tôn trọng mong muốn đó nên chỉ gọi là "the Public Universal Friend", hay ngắn gọn "P.U.F".

Nếu ghi trên giấy tờ một cách đầy đủ thì cũng không đơn giản. Cách định danh cho từng bản dạng giới tính rất dễ nhầm lẫn. Các nhân viên xuất nhập cảnh hay ngân hàng không phải là nhà khoa học để dễ dàng hiểu được hàng loạt khái niệm.

Người phi/ nhị giới có thể coi bản thân thuộc về hai hay đa giới (như song giới hay tam giới), liên giới; vô giới hay luân chuyển giữa các giới khác nhau.

Danh xưng Mx bắt đầu manh nha có người dùng từ thập niên 1960 nhưng tới nay có xu hướng bùng nổ. Danh xưng "Mx" được coi là danh xưng trung tính để bày tỏ sự tôn trọng như danh xưng "Mr", "Miss", "Mrs." và "Ms." Tuy vậy, Mx không thể hiện giới và trạng thái hôn nhân.

Tháng Giêng năm 2021, Hạ viện Hoa Kỳ do đảng Dân chủ kiểm soát đã bỏ phiếu để thông qua các hướng dẫn ngôn ngữ chính thức. Những từ như "father" (cha), "mother" (mẹ) cũng sẽ thay  thế bằng parent (cha hoặc mẹ, phụ huynh). Những từ "son" (con trai), "daughter" (con gái) sẽ thay bằng child (con)…  Khái niệm cha mẹ trẻ em sẽ được thay bằng phụ huynh 1, phụ huynh 2.

Nước Nga vẫn đứng ngoài cuộc. Đáp lại các đề xuất sửa đổi hiến pháp Liên bang Nga về khái niệm gia đình truyền thống, Tổng thống Putin bày tỏ: "Chừng nào tôi còn là tổng thống, chúng ta sẽ không có "phụ huynh 1" và "phụ huynh 2". Chỉ có "bố" và "mẹ".

Cùng xu hướng được cho là "bảo thủ" này, năm 2021, luật về "cấm tuyên truyền đồng tính" được Hungary thông qua. Liên minh châu Âu đã đe sẽ kiện Hungary ra tòa án EU. Một quan chức cho rằng phải nghĩ đến việc "trục xuất Hungary khỏi gia đình châu Âu".

Việt Nam là một đất nước dẫn đầu Đông Nam Á về sự cởi mở về quyền con người. Năm 2015, quyền được chuyển đổi giới tính được thông qua. Nước ta không cấm người phi/nhị giới sống chung. Tuy nhiên không cho phép dùng luật hôn nhân để giải quyết tranh chấp. Với giới tính trung lập thì ứng xử sao cho hài hòa đơn giản với những thủ tục pháp lý không đơn giản.

Toàn cầu tranh cãi chưa phân thắng phụ. Dù sao thì việc công nhận quyền của tất cả cũng có thể làm thay đổi các văn bản giấy tờ. Một luật sư Đức cho rằng "Một khi bạn bắt đầu đề cập đến giới tính thứ ba, sẽ có ngày bạn bắt buộc phải nói đến giới tính thứ tư hoặc thứ năm, mà với tôi, một luật sư, điều này trở nên quá phức tạp về mặt ngôn ngữ".

Đơn cử, ngay cả việc đơn giản như toilet sân bay, ga tàu cũng phải phân chia lại một cách ngăn nắp bao nhiêu khu vực. Đi vào cửa nào cho đúng cũng phức tạp như chơi game.

Trong một thế giới phẳng mà không phải chỗ nào cũng phẳng thì chúng ta cùng phải suy nghĩ giải pháp sao cho khéo, để ai cũng được hoan hỷ. Phải không ạ?

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]