Xe đạp công cộng: Thấy lợi, dân sẽ đi

Thủ tướng vừa chỉ đạo các bộ, ngành và 5 TP trực thuộc Trung ương triển khai đề án thí điểm cung cấp dịch vụ xe đạp công cộng. Chúng tôi đã trao đổi với TS Khuất Việt Hùng, Vụ trưởng Vụ Vận tải, Bộ GTVT, một trong những người tham gia soạn thảo đề án nói trên.

Chỉ là một giải pháp

Vì sao xe đạp được coi là một trong những giải pháp nhằm giảm ùn tắc giao thông ở các đô thị?

Trước tiên phải nói rõ việc cho thuê xe đạp công cộng chỉ là một trong những giải pháp phát triển hợp lý các phương thức vận tải tại các TP lớn mà Bộ GTVT trình Chính phủ.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng hơn 40% chuyến đi của người dân khu vực nội thành có chiều dài dưới 2 km. Đây là khoảng cách thích hợp để di chuyển bằng xe đạp, một phương tiện nhẹ nhàng, tiết kiệm và thuận tiện ở những nơi có mật độ giao thông cao.

Tại nhiều trường đại học ở Nhật, sinh viên không được phép đi xe máy trừ một số ít trường hợp rất đặc biệt.

Ông đặt niềm tin như thế nào ở tính khả thi của đề án?

Đề án khuyến khích sử dụng xe đạp theo hai cách: Người dân đi thuê hoặc tự mua. Chúng ta không kỳ vọng tất cả người đi xe máy chuyển sang đi xe đạp nhưng thực tế xu hướng lựa chọn đi xe đạp đang bắt đầu trở lại với người dân ở các TP lớn.

Hạ tầng, phương tiện cùng phát triển

Nhưng nếu chọn xe đạp, người dân không dễ dàng để cất hay gửi xe vì hiện có nhiều nơi không nhận gửi xe đạp…

Khi có nhóm đối tượng nhất định chọn xe đạp để đi lại thì Nhà nước sẽ phải tổ chức các dịch vụ kèm theo. Ví dụ như vị trí để khóa xe, bố trí làn đường dành riêng cho xe đạp… Cũng cần nghiên cứu lựa chọn các tuyến đường, tuyến phố chứ không nhất định chỗ nào xe đạp cũng “nhảy” vào. Theo tôi, cố gắng để khoảng 10% người dân đi lại bằng xe đạp là tốt rồi.

Lẽ ra những hạ tầng như thế phải có trước để đáp ứng nhu cầu của người dân?

Chúng ta phải cùng thực hiện, người dân đầu tư phương tiện, Nhà nước lo về hạ tầng. Khi người dân đi xe đạp tự thân nó sẽ tạo điều kiện để phát triển hạ tầng. Tuy nhiên, đề án cũng nêu rõ các địa phương tùy thuộc vào điều kiện của mình mà cung cấp cho nhà đầu tư những hỗ trợ cần thiết. Bộ GTVT có trách nhiệm phối hợp hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương về mặt chuyên môn, kỹ thuật.

Xe đạp ở TP Bắc Kinh, Trung Quốc.

Khó nhất là nhận thức

Ông thấy có khó khăn nào khi thực hiện đề án này?

Cái khó nhất là nhận thức, thứ hai là hạ tầng. Một bộ phận người dân, trong đó có cả những người quản lý cho rằng xe đạp là biểu hiện của sự nghèo hèn, đi xe đạp là kéo lùi lịch sử. Tuy nhiên, chúng ta thử so sánh cùng một chuyến đi, nếu đi xe đạp thì sẽ có rất nhiều tiện lợi. Có nhiều quốc gia phát triển nhưng tỉ lệ người dân đi xe đạp vẫn cao.

Vậy cần có những giải pháp cụ thể nào để thay đổi nhận thức của người dân?

Phải tạo các điểm nhấn để khuyến khích người dân. Ví dụ cho họ đi xe đạp trên các tuyến phố đi bộ vào ban đêm. Nếu cảm nhận được sự thích thú, lợi ích của xe đạp thì ban ngày họ sẽ đi. Có nhà đầu tư dự định thực hiện dịch vụ cho thuê xe đạp, đối tượng là khách du lịch nước ngoài. Đây cũng là một cách, nếu nhiều người nước ngoài đi xe đạp trên các tuyến phố thì người dân cũng có thể thay đổi suy nghĩ. Chúng ta không kỳ vọng xe đạp công cộng là “một cây đũa thần” mà hãy coi đó là một trong rất nhiều giải pháp.

Xin cảm ơn ông.