Loại lái xe nghiện khỏi vô lăng

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị về các giải pháp cấp bách ngăn chặn TNGT.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu cơ sở kinh doanh vận tải kiểm tra sức khỏe định kỳ và đột xuất đối với đội ngũ lái xe (trước hết là lái xe khách tuyến cố định, lái xe buýt, xe taxi, xe vận tải container). Phát hiện và loại khỏi đội ngũ những lái xe có hành vi sử dụng chất ma túy, rượu, bia khi điều khiển phương tiện giao thông… Chủ trương này được cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp đồng tình.

Khó phát hiện

Trong quá trình phóng viên thâm nhập làm phóng sự đã nghe không ít tài xế thừa nhận mình từng nghiện hoặc nhiều đồng nghiệp của họ là đệ tử của nàng tiên nâu, nhưng  hiện chưa có con số thống kê chính xác tỷ lệ lái xe nghiện hút. Cũng chưa có ban ngành nào chính thức thực hiện điều tra xã hội học về vấn đề này. Y tế, lao động xã hội và cả cơ quan quản lý vận tải cũng không nắm rõ. Thậm chí, chính các doanh nghiệp cũng không biết lái xe của mình có sử dụng ma túy hay không. Hầu như không có một cuộc kiểm tra đột xuất nào được thực hiện, còn khám sức khỏe định kỳ lại không bắt buộc phải kiểm tra việc  sử dụng các chất kích thích.

Thượng tá Phạm Hải – Phó trưởng Phòng CSGT Công an TP Hải Phòng cho biết, Luật Giao thông đường bộ đã nghiêm cấm hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà trong người có chất ma túy.

“Quy định đã rõ, nhưng rất ít trường hợp bị xử lý mặc dù thực tế lái xe sử dụng ma túy là có thật. Thực tế là Cảnh sát giao thông, Thanh tra giao thông không ai có chuyên môn về y tế và cũng không có dụng cụ để kiểm tra lấy mẫu và cũng không có chế tài nào quy định việc kiểm tra đối với hành vi sử dụng chất gây nghiện đối với lái xe”, ông Hải nói.

Cách đây 10 năm khi còn làm trong Ban Chỉ đạo phòng chống tệ nạn xã hội TP Hải Phòng, ông Hải đã từng đề xuất cần tổng kiểm tra rà soát đội ngũ lái xe của TP có bao nhiêu người sử dụng chất gây nghiện. Khi đó, đề xuất đã vấp phải sự phản ứng cho rằng, luật chưa có chế tài, làm vậy là vi phạm nhân quyền. Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Hải khẳng định: “Tôi rất mừng vì mới đây Thủ tướng đã chỉ đạo phải kiểm tra định kỳ và đột xuất để phát hiện, loại bỏ đối tượng nghiện ma túy ra khỏi đội ngũ lái xe.  Sử dụng chất gây nghiện (từ rượu, bia cho đến các loại ma túy) sẽ gây ảo giác, làm cho người điều khiển phương tiện không làm chủ được bản thân, tay lái, khi đó hậu quả sẽ vô cùng thảm khốc”.

Cần luật hóa việc kiểm tra

Tuy nhiên, để làm được điều này, Thượng tá Hải cho rằng các cơ quan liên quan cần bổ sung những chế tài, điều kiện pháp lý cũng như trang bị kiến thức về y tế cho lực lượng chức năng để tiến hành kiểm tra, giám sát trên đường và quy trách nhiệm với chủ doanh nghiệp kinh doanh vận tải. Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc sử dụng lái xe. Họ phải có nhiệm vụ kiểm tra định kỳ, đột xuất đối với đội ngũ lái xe của mình.

Ông Nguyễn Hồng Kỳ - Giám đốc Sở GTVT Nghệ An cũng cho rằng, sau đợt thực hiện tổng rà soát đội ngũ lái xe theo yêu cầu của Thủ tướng, các cơ quan chức năng cần quy định rõ bằng văn bản pháp luật về trách nhiệm thực hiện của doanh nghiệp, trách nhiệm giám sát của cơ quan quản lý. Thực tế, hiện nay mới kiểm tra “đầu vào”, hồ sơ đăng ký học lái xe bắt buộc phải có xác nhận đủ điều kiện sức khỏe của đơn vị y tế, tuy nhiên, việc khám sức khoẻ cho lái xe nhìn chung chỉ mang tính hình thức. Cần có biện pháp mạnh để chấn chỉnh việc này. Việc tổ chức khám định kỳ cho lái xe tại doanh nghiệp cũng chưa được quan tâm đúng mức và hầu như không phát hiện được trường hợp nào sử dụng chất kích thích.

Người sử dụng ma túy khi đang lái xe bị phạt 8-10 triệu đồng và bị tịch thu GPLX từ 30 ngày đến không thời hạn.

Nhiều vụ tai nạn do lái xe nghiện ma túy gây ra

Trao đổi  với PV Báo Giao thông ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc hãng xe Bảo Yến nói: “Tôi hoàn toàn ủng hộ việc kiểm tra định kỳ và đột xuất sức khỏe của lái xe. Bởi thực tế chuyện lái xe có sử dụng chất ma túy hiện nay không còn là vấn đề nhỏ. Hiện nay, việc kiểm soát sức khỏe lái xe chưa thực sự quyết liệt, thậm chí còn có sự  đùn đẩy giữa các bên liên quan”.

Theo ông Tuấn, không có rào cản nào đối với việc doanh nghiệp vận tải trực tiếp chịu trách nhiệm giám sát, kiểm tra sức khỏe đội ngũ lái xe để phát hiện có sử dụng chất kích thích. Lao động thì phải tuân thủ quy định của doanh nghiệp, hơn thế nữa, quy định này còn nhằm đảm bảo an toàn cho lái xe, hành khách và người đi đường. Tôi đề nghị vẫn giữ quy định kiểm tra định kỳ mỗi năm một lần và bổ sung quy định kiểm tra đột xuất không thông báo lịch cụ thể. Bảo Yến hiện có 250 lái xe, nhiều năm nay, chúng tôi đã thực hiện khám sức khỏe và kiểm tra ma túy qua xét nghiệm nước tiểu lái xe mỗi năm một lần.

Còn ông Nguyễn Văn Quyền - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho biết: Việc kiểm tra sức khỏe người lái để phát hiện và loại bỏ các đối tượng sử dụng chất gây nghiện khỏi đội ngũ lái xe là cần thiết. Chúng tôi sẽ xem xét nghiên cứu cùng cơ quan y tế để sửa đổi Quy định tiêu chuẩn sức khoẻ người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới. Tuy nhiên, cá nhân tôi cho rằng các văn bản hướng dẫn cần quy định rõ khám như thế nào, đối tượng nào phải kiểm tra sức khỏe đột xuất, ví dụ như lái xe kinh doanh vận tải, lái xe gây tai nạn, vi phạm Luật Giao thông...