Giáp mặt "cò" làm giấy tờ giả siêu tốc

Theo quan sát và tìm hiểu của phóng viên, “công nghệ” làm giấy tờ giả này hết sức thô sơ, chứ không “tinh vi” như những gì các “tay cò” đã quảng cáo.

Huyện Dĩ An (tỉnh Bình Dương) vốn được biết đến là một trong những địa bàn tập trung dày đặc các khu công nghiệp, thu hút nhiều lao động ngoại tỉnh tìm đến. Bởi tính chất khác biệt như vậy, nên Dĩ An cũng được xem là nơi tồn tại nhiều vấn nạn gây nhức nhối cho xã hội. Trong thời gian qua, lại nở rộ thêm dịch vụ làm hồ sơ, giấy tờ giả giúp hợp thức hóa nhiều người lao chưa đến tuổi lao động đi làm công nhân tại các khu công nghiệp. Lợi dụng kẽ hở này, nhiều đối tượng “xã hội” bị tầm nã, hay bọn lừa đảo cũng có thể dễ dàng mua hồ sơ giả, sau đó trà trộn vào làm việc tại các doanh nghiệp một cách dễ dàng.

Thích hồ sơ “đẹp” có ngay

Nắm được thông tin trên, sau nhiều ngày vào vai lao động không giấy tờ đi xin việc tại khu vực huyện Dĩ An (tỉnh Bình Dương), PV báo GĐ&XH Cuối tuần đã lần ra manh mối những đường dây làm hồ sơ, giấy tờ giả tại đây, với lời bảo đảm nhanh chóng và an toàn. Tại chợ Dĩ An 2, chúng tôi lân la tới những địa chỉ được cho rằng có dịch vụ “phù phép” này. Với đường dây được tổ chức khá chặt chẽ, việc tiếp cận để giáp măt trực tiếp “cò” là vô cùng khó khăn, bởi các đối tượng này luôn cảnh giác cao độ với người lạ mặt. Sau thời gian làm quen, tôi được một công nhân chỉ mối đến một tay chuyên làm hồ sơ giả có thâm niên, từng “phù phép” nhiều lao động bất hợp pháp vào làm các công ty trên địa bàn.

Một tấm bằng tốt nghiệp THPT được “cò” phù phép cho một công nhân. (Ảnh D. Bình)

Thông qua cuộc điện thoại ngắn gọn hẹn gặp, người viết có mặt tại một quán cà phê thuộc khu vực “Xóm Nghèo” (Dĩ An). Đối tượng chúng tôi gặp là một thanh niên bụi bặm, tự giới thiệu mình quê gốc Nam Định. Ngay khi vào vấn đề, anh ta chắc mẩm khẳng định có thể chạy cho chúng tôi bất cứ hồ sơ dạng nào nếu muốn, hợp lý, hợp pháp với dấu đỏ, chữ ký đàng hoàng để đi xin việc. Tôi trình bày, bản thân đã mất hết giấy tờ, đồng thời đưa anh ta một Chứng minh nhân dân (CMND) mua từ hiệu cầm đồ đã được tháo ảnh ra, hỏi chừng ấy có hoàn chỉnh được một bộ hồ sơ không. Chưa nói hết lời, đối tượng đã gật đầu khẳng định: “Khó gì, chỉ cần ông anh nhớ số CMND là bọn em “đục lại số” được hết, đảm bảo giống y như thật, chỉ có người trong “nghề” hoặc công an mới biết thôi, các công ty thì có mà bó tay, còn không cùng lắm thì đưa ảnh 3x4 để em làm chứng minh giả, đáng bao nhiêu tiền đâu”. Anh ta cho biết thêm, một bộ hồ sơ xin việc đầy đủ con dấu, chữ kí chỉ mất 250 ngàn đồng, vì chứng CMND của tôi có “vấn đề” nên anh ta ra giá 500 ngàn. Nếu đồng ý thì cho anh ta ngay thông tin cá nhân, “hàng” sẽ giao tận tay sớm như yêu cầu.

Chúng tôi cố gắng “móc ngoặc” câu chuyện để đối tượng dẫn đến tận nơi làm thì bị từ chối ngay, bởi như anh ta nói đó là bí mật làm ăn và sợ nhỡ lộ thì công an sẽ “sờ gáy”. Tôi vờ đang kẹt tiền nên sẽ liên lạc sau. Trước khi chia tay, tay “cò” còn quảng cáo thêm, nếu có người bạn nào muốn làm hồ sơ, giấy tờ giả rẻ…cứ alo, đảm bảo sẽ làm được hết.

Rời khu vực “xóm nghèo”, tôi tiếp tục có mặt tại khu vực 434 cách đó không xa (địa bàn TX. Thuận An). Địa bàn này lâu nay vốn nổi tiếng là vùng “đen”, bởi sự hoạt động phức tạp của nhiều thành phần bất hảo, gây mất trật tự an toàn xã hội. Tại đây, tôi nhận được sự giúp đỡ “nhiệt tình” của một người đồng hương vốn có chút “số má”. Người này nói, nếu cần bất cứ loại hồ sơ, giấy tờ gì sẽ giúp liền. “Thực ra trước đây, hoạt động này khá nhộn nhịp, nhưng thời gian này, lực lượng công an truy quét gắt nên có trầm xuống, nhưng không có nghĩa là không làm được. Chỉ cần bỏ ra một ít tiền, những người lao động bất hợp pháp có thể dễ dàng có trong tay một bộ hồ sơ mỹ mãn theo đúng yêu cầu, với những bằng cấp, giấy tờ liên quan cần thiết”, người này nói.

Trên thực tế, theo quan sát và tìm hiểu của PV báo GĐ&XH Cuối tuần, “công nghệ” làm giấy tờ giả này hết sức thô sơ, chứ không “tinh vi” như những gì các “tay cò” đã quảng cáo. “Đục” lại số CMND chỉ đơn giản là ép thêm một lớp plastic mỏng lên số cũ đã mờ, sau đó khắc số mới phủ lên trên và cuối cùng là ép dẻo lại, nếu nhìn thoáng qua thì nó giống như thật. Tuy nhiên, những người trong nghề hoặc cơ quan chức năng thì chỉ cần vận dụng con mắt nghề nghiệp là có thể nhận ra ngay...

Một địa chỉ thường là nơi tiếp nhận làm hồ sơ giả (Ảnh D. Bình)

Hệ lụy từ “dịch vụ” hồ sơ giả

Theo tìm hiểu của PV, thì những trường hợp sử dụng hồ sơ giả đi xin việc phần lớn chưa đủ tuổi lao động, đến từ những vùng quê nghèo đang khan việc. Nhưng cũng vì miếng cơm manh áo, họ vô tình biến mình thành những người vi phạm pháp luật, đằng sau đó là tiếp tay cho đội ngũ “cò” giấy tờ giả trục lợi bất chấp pháp luật. Khi làm việc trong môi trường phức tạp, nhiều áp lực như các khu công nghiệp, nhiều công nhân trẻ phải trả giá bằng sức khỏe, bệnh tật. Chưa kể, trong môi trường làm việc phức tạp, nhiều cám dỗ, những lao động chưa đủ nhận thức này rất dễ sa chân vào cạm bẫy.

Bên cạnh đó, việc sử dụng hồ sơ giả để “lách luật” còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Các công nhân này sẽ không được hưởng đầy đủ quyền lợi của người lao động theo quy định của pháp luật. Với kiểu làm việc “hồn Trương Ba da hàng thịt”, khi bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc muốn đổi công ty, những người này hoàn toàn phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”, chịu mất trắng các quyền lợi trên.

Trong những ngày thâm nhập tìm hiểu, chúng tôi cũng thu thập được nhiều nhân chứng liên quan đến vấn nạn này. Trường hợp em Nguyễn Ngọc B. (quê Hà Tĩnh) vì hoàn cảnh nghèo nên phải sớm tha hương vào Bình Dương kiếm việc, nhưng chưa đủ tuổi nên không ai nhận. Quá sốt ruột, em đã nhờ những công nhân đi trước chỉ đường đi làm hồ sơ giả. Theo đó, năm sinh gốc của em ghi trong CMND là năm 1996, sau khi qua bàn tay “phù thủy” chuyên biến hóa hồ sơ giả, năm sinh của em được “đục” lại thành 1990. Sau khi “đủ tuổi”, B. được nhận ngay vào một công ty nhưng với năm sinh giả, em hoàn toàn không được hưởng quyền lợi của người lao động như mọi người. Bởi khi công ty yêu cầu giấy tờ  thì em không dám xuất trình giấy tờ giả ra, vì không may nếu bị phát hiện, đồng nghĩa với chuyện mất việc.

Cần phải nói thêm, chính nhờ dịch vụ làm hồ sơ giấy tờ giả này mà những tay cò đã “danh chính ngôn thuận” cho không ít kẻ lừa đảo, kẻ có lệnh truy nã vẫn “minh bạch” ngoài vòng pháp luật với mác công nhân. Gần đây nhất, ngày 27/3, Phòng Cảnh sát truy nã (PC52) Công an tỉnh Bình Dương đã bắt giữ được 3 đối tượng trốn truy nã. Các đối tượng bị bắt, gồm: Bùi Văn Trường (SN 1989), Bạch Công Nam (SN 1985, cả 2 cùng quê huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình) và Trần Xuân Bình (SN 1987, quê Hà Nội). Trước đó, Trường, Nam và Bình là 3 đối tượng đã bị Công an huyện Lạc Sơn (tỉnh Hòa Bình), Công an TP Hà Nội truy nã về hành vi cố ý gây thương tích trong 3 vụ án khác nhau. Sau khi gây án, hai đối tượng bỏ trốn vào Bình Dương, rồi dùng thủ đoạn nhờ môi giới làm giả hồ sơ xin làm công nhân hòng trốn tránh sự truy bắt của công an.

Để có thể triệt phá hoàn toàn những tổ chức làm hồ sơ giấy tờ giả như thế này là điều vô cùng khó khăn. Bởi những đường dây này, nếu không quen biết thì rất khó tiếp cận. Vấn đề tiên quyết nhất vẫn là ý thức của người lao động, họ cần hiểu việc sử dụng hồ sơ giả để hợp pháp hóa công việc, không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của bản thân, vô tình tiếp tay cho bọn lừa đảo gây hậu quả nghiêm trọng với xã hội.