Ảnh: Người HN làm bánh trôi, chay cúng tổ tiên

Ngày Tết Hàn Thực (mùng 3/3 âm lịch) dọc ngõ phố, vỉa hè Hà Nội, các hàng quán bán bánh trôi, bánh chay tấp nập người mua bánh cúng Tết.

Vào dịp này, các gia đình đều quây quần, cùng nhau nặn bánh để cúng ông bà, tổ tiên và không kiêng đốt lửa. Việc nặn bánh khá đơn giản, vui vẻ nên trẻ con cũng háo hức xúm vào học làm. Nhiều gia đình bận rộn hơn thì lại đi mua bánh để đón Tết.

Từ sáng sớm, trên các con phố Hàng Điếu, Hàng Bồ, chợ Đồng Xuân, Chợ Hôm… của Thủ đô, những hàng quán bày bột nếp, đường phên, đậu xanh quanh nồi nước nghi ngút khói, người vào ra tấp nập.

Bà Thanh (60 tuổi, phố Hàng Bồ) đem theo khay đĩa sang quán cạnh nhà chờ mua bánh từ 7h sáng nhưng bà không vội mua ngay mà xắn tay nặn bánh cùng. Bà Thanh chia sẻ: “Hôm nay là ngày thứ, con cháu đều bận đi làm, đi học cả nên tôi không làm bánh như mọi năm. Tôi làm cùng cho có chút không khí ngày Tết cổ truyền”.

Người bán bánh hầu hết là người không chuyên, mỗi năm chỉ làm dịp để tranh thủ kiếm thêm. Từ người bán hàng hoa, bán chè, bán phở cho đến những người bán hàng xén, hàng nước…Họ tạm nghỉ bán thứ hàng quen thuộc để làm bánh trôi, bánh chay.

Bà Bạch Tuyết Minh (55 tuổi) chủ một hàng bán bánh đầu phố Hàng Điếu luôn tay nặn bánh, chốc chốc lại đảo qua nồi nước luộc. Bà Minh cho hay, thường ngày bà bán quần áo ở chợ Hàng Da hôm nay mới nghỉ việc để làm bánh. Thường ngày này khách mua rất đông, bà Minh chuẩn bị 60kg bột nếp và huy động 5 người thân trong gia đình làm bánh.

“Từ sáng tới giờ, người đến mua bánh lúc nào cũng đông. Mọi người thường mua theo số lẻ từ 3 – 5 đĩa cả bánh trôi lẫn bánh chay, vì thường số lẻ đem lại may mắn”, bà Minh nói.

Ngoài việc làm bánh trôi bánh chay lễ Phật, cúng gia tiên thì ngày mồng 3/3 cũng là ngày chính tiệc lễ của đạo Mẫu. Tại đền Nhân Nội (84 Hàng Bồ), nhiều người bận rộn làm bánh trôi bánh chay cũng Mẫu theo phong tục “Tháng 8 tiệc cha, tháng 3 tiệc mẹ”.

Bà Nguyễn Thị Lan phụ trách việc làm bánh cúng đền Nhân Nội cho biết, ngày 3/3 là ngày chính tiệc cúng Mẫu. Khách về lễ rất đông, nhà đền thường chuẩn bị từ 20-25 mâm bánh trôi bánh chay để cúng và để khách thụ lộc.

Tết Hàn Thực (ngày 3/3 âm lịch) vốn bắt nguồn từ một điển tích của Trung Quốc. Ở Việt Nam, đây được coi là ngày Tết lễ Phật, lễ Mẫu, cúng gia tiên dịp cuối xuân và không kiêng lửa. Dù bận rộn đến đâu, mỗi người cũng không quên sửa soạn bánh trôi bánh, bánh chay đón Tết.

Một số hình ảnh ngày Tết Hàn Thực ở Hà Nội:

Cuộc sống ở thành phố bận rộn nên nhiều người mua bánh thay vì tự làm trong ngày Tết Hàn Thực

 Bà Bạch Minh Tuyết, chủ hàng trên phố Hàng Điếu nhờ 5 người trong gia đình tham gia làm bánh bán

Bánh trôi bánh chay theo những gánh hàng rong rao khắp phố

 Bột nếp, đường phên và đậu xanh là những nguyên liệu chính để làm bánh trôi bánh chay

 Những chiếc bánh được vo tròn khéo léo

Bánh luộc sao cho đủ “bảy nổi, ba chìm” thì vớt vào nước lạnh

Ngày Tết Hàn Thực 3/3 cùng là ngày chính tiệc cúng Mẫu tại đền Nhân Nội (Hàng Bồ)

 Sau khi bánh ráo nước người ta thường rắc thêm vừng để tăng vị thơm

 Bánh trôi bánh chay là thứ không thể thiếu trên ban thờ cúng gia tiên của người Việt

Ông Lê Văn Báu (76 tuổi, phố Hàng Thiếc) thưởng thức đĩa bánh trôi trước hiên nhà. Ông Báu nhớ lại : “Cách đây hơn 20 năm khi các con tôi chưa ra ở riêng, cứ đến ngày này, cả gia đình lại quây quần làm bánh trôi bánh chay để cúng tổ tiên rồi thụ lộc”.