Đoán tỷ số
Lịch vạn niên
Những tác động từ chiến dịch “Mạng nhện” tới cuộc xung đột Nga - Ukraine
Ukraine đã mất 18 tháng để lên kế hoạch và thực hiện chiến dịch “Mạng nhện” nhằm tập kích phi đội máy bay ném bom chiến lược của Nga. Vậy chiến dịch này sẽ ảnh hưởng ra sao đến cuộc xung đột Nga - Ukraine, cũng như tiến trình đàm phán giữa hai bên?
Vị trí các địa điểm ở Nga bị Ukraine nhắm tới trong cuộc tấn công ngày 1-6 (Đồ họa: ABC)
Âm thầm huấn luyện AI cho UAV suốt 18 tháng
Theo tờ Kyiv Post, vào ngày 1-6-2025, lực lượng tình báo Ukraine đã thực hiện một chiến dịch táo bạo tầm xa khi đồng loạt tấn công 5 sân bay quân sự tại các vùng của Nga. Những cơ sở bị tấn công được cho là nơi đặt các máy bay ném bom Tu-95 và Tu-22M3. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) xác nhận đứng sau chiến dịch này khi công bố một bức ảnh cho thấy lãnh đạo cơ quan - ông Vasily Malyuk - đang xem bản đồ 5 sân bay của Nga. Kế hoạch được cho là bắt đầu hình thành từ năm 2023. SBU đã sử dụng mẫu là loạt máy bay thời Liên Xô được trưng bày tại một bảo tàng hàng không ở miền Trung Ukraine. Từ dữ liệu này, họ xác định các điểm yếu dễ tổn thương nhất trên thân máy bay, sau đó phát triển các thuật toán trí tuệ nhân tạo (AI) để UAV có thể tự động nhận diện và tấn công chính xác mục tiêu. Các video ghi lại đợt tấn công hôm 1-6 cho thấy, UAV của Ukraine không chỉ đâm vào máy bay mà còn nhắm tới các khu vực gây thiệt hại tối đa như giá treo vũ khí và các thùng nhiên liệu trên cánh. Để huấn luyện AI đạt được khả năng như vậy, các chuyên gia Ukraine đã trải qua nhiều giai đoạn phức tạp, kết hợp với yêu cầu bảo mật, kỹ thuật, hậu cần và vận hành. Đây là lý do vì sao phải mất nhiều thời gian để đưa vào tác chiến thực tế.
Theo trang Al Jazeera, chiến dịch “Mạng nhện” của Ukraine khiến các nhà chiến lược quân sự của Nga bất ngờ vì họ đã thiết kế hệ thống phòng không để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc thiết bị bay không người lái tầm xa nặng hơn. Tuy nhiên, SBU đã sử dụng 117 UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) giống như đồ chơi, mỗi chiếc chỉ có giá vài trăm USD, được cất giấu trong các thùng gỗ chất lên xe tải và âm thầm vận chuyển vào Nga. Những người lái xe không hề hay biết về món hàng và đã chở chúng đến gần các sân bay. Cơ quan An ninh Ukraine tuyên bố các phi cơ bị đánh trúng gồm máy bay cảnh báo sớm A-50, oanh tạc cơ Tu-95MS, Tu-22M3, vận tải cơ An-12, máy bay tiếp dầu Il-78. Trong bài phát biểu tối 1-6, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhấn mạnh chiến dịch này là kết quả của 18 tháng chuẩn bị.
Phản ứng của Nga về cuộc tập kích
Về phần mình, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, tại các vùng Ivanovo, Ryazan và Amur, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine đã bị đẩy lùi và không gây thiệt hại hay thương vong. Tại vùng Murmansk và Irkutsk có “một số máy bay bị cháy”, nhưng các đám cháy đã được dập tắt nhanh chóng. Không có thương vong nào được báo cáo và Nga không xác nhận có máy bay nào bị phá hủy. Một số đối tượng liên quan đến các cuộc tấn công đã bị bắt giữ. Hãng thông tấn TASS ngày 5-6 dẫn lời ông Sergey Ryabkov - Thứ trưởng Ngoại giao Nga, cho biết những chiếc máy bay bị hư hại này “sẽ được sửa chữa”. Ông Ryabkov cũng bác bỏ các tuyên bố của Ukraine về hậu quả của cuộc tấn công, đồng thời nói thêm rằng cần dựa vào “các dữ liệu được Bộ Quốc phòng Nga công bố”.
Sau cuộc tập kích nêu trên của Ukraine, trong cuộc điện đàm song phương hôm 4-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói một cách “rất mạnh mẽ” rằng Matxcơva phải đáp trả cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine. “Chúng tôi đã thảo luận về cuộc tấn công do Ukraine thực hiện nhằm vào các máy bay Nga đang đỗ tại căn cứ, cũng như nhiều cuộc tấn công khác từ cả hai phía. Đó là một cuộc trò chuyện tốt, nhưng không phải là cuộc trò chuyện có thể dẫn đến hòa bình ngay lập tức” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. “Tổng thống Putin đã nói một cách rất cứng rắn rằng ông ấy sẽ phải đáp trả cuộc tấn công gần đây nhằm vào các sân bay” - ông Trump viết tiếp trong bài đăng, nhưng không nói rõ Nga sẽ đáp trả thế nào.
Trong khi đó, hai quan chức Mỹ giấu tên nói với hãng tin Reuters rằng, cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào cuối tuần trước đã nhắm vào 20 máy bay của Nga và chỉ phá hủy được 10 trong số đó. Con số từ phía giới chức Mỹ đưa ra cũng chỉ bằng một nửa con số mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo trước đó. Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết 41 máy bay Nga bị tấn công và khoảng một nửa đã bị hư hỏng tới mức không thể sửa chữa được.
Khói đen bốc lên từ một sân bay quân sự của Nga bị UAV tấn công (Ảnh: The Australian)
Ukraine vẫn có khả năng gây bất ngờ
Mặc dù con số cụ thể về số lượng máy bay bị phá hủy hoặc hư hại vẫn đang được tranh luận, nhưng cuộc tập kích bất ngờ của Ukraine được cho là đòn giáng mạnh vào lực lượng không quân vũ trụ Nga. Giới chức Mỹ cho rằng nó có thể khiến Matxcơva phải đưa ra lập trường đàm phán nghiêm túc hơn để chấm dứt cuộc chiến.
Trung tướng Ihor Romanenko - cựu Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Ukraine, nói với Al Jazeera rằng, mặc dù cuộc tấn công làm giảm năng lực của Nga phóng tên lửa vào Ukraine, nhưng nó sẽ không ảnh hưởng đến các hoạt động trên bộ. Ông Romanenko đã so sánh phạm vi và tính sáng tạo của chiến dịch “Mạng nhện” với một loạt các cuộc tấn công của Ukraine vào năm 2023 nhằm vào Hạm đội Biển Đen của Nga. Tại thời điểm đó, mặc dù Hải quân Ukraine chỉ có một số ít chiến hạm cỡ nhỏ, tuổi đời nhiều thập kỷ, nhưng Kiev đã tấn công và đánh chìm các tàu của Nga bằng tên lửa và các phương tiện không người lái trên không và trên biển. Matxcơva đã phải chuyển Hạm đội Biển Đen về phía Đông đến cảng Novorossiysk.
Một số chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng, chiến dịch của Ukraine có thể đã khoét một lỗ hổng cho lực lượng không quân chiến lược vốn là 1 trong 3 trụ cột răn đe hạt nhân của Nga. Tuy nhiên, cuộc tập kích khó gây thiệt hại đủ lớn để làm suy yếu ưu thế hỏa lực vượt trội của Nga, cũng như không đảm bảo ngăn cản họ mở các đợt tập kích quy mô lớn nhằm vào Ukraine như hai tuần qua. Về cơ bản, cuộc tấn công bất ngờ này đã giúp nâng cao sĩ khí của Ukraine sau nhiều tháng chịu áp lực liên tục từ phía Nga trên chiến trường. Nó cũng chứng minh rằng quân đội Ukraine vẫn có khả năng gây bất ngờ cho Nga và chạm tới các mục tiêu nằm rất sâu bên trong lãnh thổ, dù đang ở thế bất lợi hơn so với đối phương.
“Không ảnh hưởng đến quá trình đàm phán”
Cuộc tấn công diễn ra 1 ngày trước khi các nhà ngoại giao Ukraine và Nga nhóm họp tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) để nối lại các cuộc đàm phán hòa bình bị đình trệ từ lâu. Nhưng theo một nhà phân tích chính trị tại Kiev nhận định, nó sẽ không ảnh hưởng đến “logic” của các cuộc đàm phán. “Về mặt tình cảm, tâm lý và chính trị, hoạt động này củng cố vị thế của các nhà đàm phán Ukraine. Nhưng logic của tiến trình đàm phán sẽ không thay đổi” - Volodymyr Fesenko, người đứng đầu nhóm nghiên cứu Penta nói với Al Jazeera. “Cả hai bên sẽ coi (Tổng thống Mỹ) Donald Trump là trọng tài và bất kỳ ai là người đầu tiên rời khỏi cuộc đàm phán đều thua cuộc, phá hỏng vị thế đàm phán của mình với Mỹ” - nhà phân tích chính trị Fesenko nói.
Thực vậy, giống như vòng đàm phán đầu tiên vào ngày 16-5, cuộc đàm phán hôm 2-6 cũng kết thúc mà không đạt được tiến triển rõ rệt nào hướng tới lệnh ngừng bắn lâu dài hay một thỏa thuận hòa bình. Thay vào đó, hai bên chỉ đạt được đồng thuận về một đợt trao đổi tù binh mới. Matxcơva đã lên án mạnh mẽ các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong những tuần gần đây, cho rằng chúng làm suy yếu các nỗ lực ngoại giao đang diễn ra nhằm chấm dứt xung đột. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tuyên bố, các cuộc tấn công mới nhất là một nỗ lực nhằm làm chệch hướng tiến trình hòa bình.
Ngày 5/6, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov khẳng định, các máy bay ném bom chiến lược bị hư hại trong cuộc tấn công bằng máy bay không người...
Nguồn: [Link nguồn]
-08/06/2025 07:41 AM (GMT+7)
