Bưởi Diễn "xịn" có nguy cơ biến mất trên thị trường

Đất trồng bị thu hẹp, đặc sản bưởi Diễn đang đứng trước nguy cơ “đồng hóa” và có thể biến mất vĩnh viễn trong thời gian không xa.

Vườn bưởi nhà anh Lượng sai trĩu quả

Còn hơn một tháng nữa mới đến Tết Bính Thân, nhưng mùa bưởi Tết ở hai phường Phú Diễn và Phúc Diễn (quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội) gần như đã “an bài”, khi tất cả những quả bưởi trên cây đều đã có chủ từ nhiều tháng trước.

Mất mùa bưởi Tết

Gia đình anh Nguyễn Văn Lượng (xóm Chùa, phường Phú Diễn) là một trong những hộ có diện tích trồng bưởi lớn nhất vũng Diễn. Nếu tính cả vườn bưởi ở sau nhà và ngoài đồng, nhà anh Lượng có hơn 2,5 ha với khoảng gần 100 gốc bưởi. Trong đó, phần lớn là bưởi có tuổi đời 15 - 20 năm trở lên. “Chưa đầy một tháng nữa người ta sẽ đến thu hái. Nhanh lắm, 1 - 2 ngày là hết veo. Chúng tôi chỉ giữ lại một ít làm quà biếu và cúng Tết thôi”, anh Lượng nói.

Theo anh Lượng, nhiều năm nay, điệp khúc mất mùa lặp đi, lặp lại với người trồng bưởi Phú Diễn. Nguyên nhân một phần bởi thời tiết, một phần vì sâu bệnh, nhưng phần lớn hơn là từ việc người trồng bưởi đã không còn nhiều thời gian dành cho vườn cây của mình như trước nữa. Họ bận rộn với bao chương trình, kế hoạch làm ăn khác, trong khi vườn bưởi dù có chăm sóc tốt bao nhiêu, được mùa đến mấy cũng chỉ thu về vài chục triệu đồng/năm. Do đó, cây bưởi đã không còn được quan tâm như trước nữa. Riêng đối với gia đình anh Lượng, dù vẫn giữ được “phong độ” ổn định, nhưng cây bưởi sai nhất cũng chỉ cho khoảng trên - dưới 50 quả. “Năm nào họ cũng vào tận vườn đặt mua trước. Đến gần Tết là hái mang đi. Giá khoảng 60 - 80 nghìn đồng/quả, nhưng thu nhập từ cây bưởi cũng chẳng đáng là bao”, anh Lượng cho hay.

Theo khảo sát của PV, các vườn bưởi ở hai phường Phú Diễn và Phúc Diễn năm nay đều cho rất ít quả. Theo người dân, nguyên nhân do thời tiết thất thường nên sinh ra nhiều loại bệnh dịch hại bưởi, trong đó, loài ruồi vàng tàn phá dữ dội nhất. Nhiều vườn bưởi ban đầu nở trắng hoa, trái đậu chi chít như sung, nhưng khi quả bưởi bắt đầu to bằng nắm tay hoặc cái bát con thì đua nhau rụng sạch.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Phí Văn Chân, Phó chủ nhiệm Hợp tác xã Phú Diễn cho biết, hai phường Phúc Diễn và Phú Diễn trước đây là xã Phú Diễn. Hiện, diện tích trồng bưởi Diễn của cả hai phường chỉ còn khoảng trên 50 ha. Trong đó, 1/3 là diện tích bưởi mới trồng (1 - 4 năm), 2/3 còn lại cũng chỉ có 1/3 cho quả nhưng lượng quả cũng không cao. “Năm nay, bưởi Diễn mất mùa nặng lắm. Trung bình mỗi cây chỉ được 20-30 quả. Đi đến vườn nào cũng thấy toàn lá với cành thôi”, ông Chân nói.

Bưởi vỉa hè mạo danh bưởi Diễn

Trái với không khí ảm đạm vì mất mùa trong các vườn bưởi, tại nhiều tuyến đường trên địa bàn TP Hà Nội, không khí quảng bá, rao bán bưởi gắn mác bưởi Diễn diễn ra vô cùng sôi động. Ngay tại tuyến đường Phúc Diễn, chỉ một đoạn đường chừng hơn một cây số đã có hàng chục sạp hoa quả bày bán bưởi với những dòng quảng cáo đỏ choét như: “Bán bưởi Diễn” hay “Đặc sản bưởi Diễn”… Bên trong nhiều cửa hàng, bưởi được đóng bao sẵn, chất thành đống lớn. Người bán sẵn sàng cung ứng mọi nhu cầu của khách dù số lượng đặt mua có nhiều đến bao nhiêu đi chăng nữa.

Ghé vào một sạp bán “bưởi Diễn” ven đường, chủ quán tên Giang chào bán 45 nghìn đồng/quả. Theo quan sát, những quả bưởi bày bán trên sạp không có sự đồng nhất về kích cỡ, màu sắc, hình dạng. Đặc biệt, phần vỏ bưởi rất mềm và xốp, chỉ cần dùng tay ấn nhẹ là bị móp vào trong. Khi PV ngỏ ý muốn “đánh hàng” về quê bán Tết, chị Giang hào hứng nhận lời. “Anh lấy luôn bây giờ hay thế nào? Muốn bao nhiêu cũng có, em gọi điện một cái là có người mang ra luôn. Vườn bưởi nhà em ngay gần đây thôi”, chị Giang khoe. “Nếu mua nhiều, em bớt cho 5 nghìn/quả. Yên tâm, bưởi này là bưởi Diễn xịn, mang về quê làm quà thì nhất”.

Vừa nghe chúng tôi kể lại câu chuyện trên, ông Phí Văn Chân khẳng định, chắc chắn đó không phải bưởi Diễn. Theo ông Chân, bưởi Diễn “xịn” phải là giống bưởi được trồng ở đất hai phường Phúc Diễn và Phú Diễn và một số làng thuộc phường Minh Khai. Những nơi này được coi là “đất Tổ” của cây bưởi Diễn. Tuy nhiên, khoảng 10 năm trở lại đây, giống bưởi Diễn ở địa phương được nhân giống và đem đi trồng ở rất nhiều nơi trên khắp miền Bắc, thậm chí năng suất, sản lượng bưởi Diễn trồng ở những vùng đất mới này còn cao hơn cả “đất Tổ”. Loại bưởi bày bán dọc đường gắn mác bưởi Diễn phần lớn là những loại bưởi này. “Bưởi ở chỗ chúng tôi đã lâu lắm rồi không ra được đến cổng làng chứ đừng nói bán ngoài đường”, ông Chân cho biết.

Tương tự, ông Nguyễn Tiến Lạc (xóm Chùa, phường Phú Diễn), một trong những người có kinh nghiệm trồng bưởi lâu năm nhất cũng khẳng định, bưởi Diễn chỉ có thể đạt chất lượng tốt nhất khi được trồng trên “đất Tổ”. “Chúng tôi không rõ đất ở Phú Diễn có gì khác biệt so với nơi khác nhưng cùng là giống bưởi Diễn, nếu đem trồng ở nơi khác, chất lượng sẽ khác nhau hoàn toàn”, ông Lạc nói. Theo ông Lạc, đặc điểm của quả bưởi Diễn chính hiệu to vừa phải nhưng căng mọng, vỏ săn và cầm rất chắc tay. Vị bưởi Diễn ngọt thanh và đặc biệt chỉ bưởi Diễn trồng ở “đất Tổ” mới có là mùi thơm đặc trưng.