Vì sao "tỷ phú" Zimbabwe không thích đổi tiền?

100.000 tỷ đôla Zimbabwe bán trên eBay có giá khoảng 35 USD, còn nếu đem đến ngân hàng dự trữ Zimbabwe để đổi, người dân chỉ được trả 0,4 USD.

Những nỗ lực ngăn chặn lạm phát đang được Zimbabwe thực hiện, khi quốc gia này bắt đầu chiến dịch khai tử đồng nội tệ hôm thứ hai vừa qua. Từ 15/6 đến 30/9, người dân có thể mang nội tệ cũ tới các ngân hàng để quy đổi ra USD.

Tuy nhiên, những gì diễn ra trong những ngày đổi tiền đầu tiên không cho thấy sự ủng hộ của người dân đối với chính sách của Chính phủ.

Phần lớn số người được hỏi đều cho rằng, họ không hài lòng với tỷ giá RBZ đưa ra, theo thông tin từ The Herald. Trước đó, theo thông báo của Chính phủ, bất kỳ tài khoản nào có số dư từ 0 đến 175 triệu tỷ đôla Zimbabwe sẽ được nhận một khoản tiền đồng hạng 5 USD. Với những tài khoản có số dư cao hơn, mỗi 35 triệu tỷ đôla Zimbabwe sẽ được đổi lấy 1 USD.

Ở Zimbabwe, trẻ con cũng là "triệu phú"

Đối chiếu với tình hình thực tế, người dân Zimbabwe - được gọi là các "tỷ phú" do ai cũng có trong tay hàng nghìn, triệu tỷ đôla - rõ ràng có cơ sở để phàn nàn về mức tỷ giá RBZ đưa ra. Trên các trang web thương mại điện tử, những tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ đôla Zimbabwe là mặt hàng rất được giới sưu tập ưa chuộng.

Một tờ 100.000 tỷ đôla Zimbabwe tiền mặt bán trên eBay sẽ có giá khoảng 35 USD, trong khi đó, nếu đem đến RBZ để đổi, người dân chỉ được trả 0,4 USD. Giá trị khi bán nội tệ Zimbabwe trên eBay gấp 87,5 lần so với mức được trả khi đem đổi khiến người dân không hào hứng.

Tại khu nghỉ dưỡng ở khu vực thác nước Victoria, du khách phải trả 20 USD để sở hữu 1 tờ 100.000 tỷ đôla Zimbabwe. Trong khi đó, một nhà buôn cho biết, ông sẵn sàng bỏ ra 10 USD cho mỗi tờ 100.000 đôla Zimbabwe. Mức giá nói trên cũng cao hơn so với khi đổi trong ngân hàng.

"Tôi nghĩ chính phủ Zimbabwe đang làm một việc vô nghĩa. Với mức tỷ giá họ đưa ra, tôi thà để tiền bán cho khách du lịch còn hơn", Shadreck Gutuza, một người dân nói trên trang Boingboing.

Rất nhiều khách du lịch tới đất nước này sẵn sàng trả ít nhất 5 USD cho mỗi tờ 100.000 tỷ đôla nội tệ.

Alice Mhandara, một người sống tại Harare, thủ đô Zimbabwe, phải bỏ ra 1 USD để có thể di chuyển tới ngân hàng thực hiện việc đổi tiền. Tuy nhiên, Alice thất vọng ra về, khi 90.000 tỷ mang theo thậm chí không đủ để cô có thể mua vé xe bus.

"Tôi mất 1 USD để đến đây đổi tiền, rồi thêm 1 USD nữa để đi về. Nếu chỉ trả tôi 36 xu cho 90.000 tỷ thì nói làm gì", Alice bức xúc. Cô đã phải sử dụng những chiếc túi để có thể mang nội tệ Zimbabwe tới ngân hàng.

Một tờ 100.000 tỷ đôla Zimbabwe tiền mặt bán trên eBay sẽ có giá khoảng 35 USD. Trong khi đó, nếu đem đến RBZ để đổi, người dân chỉ được trả 0,4 USD

Bất chấp những phàn nàn của người dân, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Zimbabwe, ông John Mangudya, vẫn rất tự tin với chính sách đổi tiền này. "Người dân đang rất hào hứng. Ít nhất, họ cũng được nhận lại chút gì đó từ những đồng bạc kia", Mangudya trả lời hãng tin AP hôm thứ 2 vừa qua.

Elijah Risinamhodzi, một người sở hữu 410.000 tỷ đôla Zimbabwe tiền tiết kiệm, tỏ ra bức xúc trước tỷ giá RBZ đưa ra. "Thật không công bằng. Tôi đã phải rất vất vả tiết kiệm tiền trong nhiều năm, vậy mà bây giờ chỉ đổi được 1,4 USD", Elijah nói.

Theo Elijah, lượng tiền mặt người dân ở Zimbabwe tích trữ vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên, sẽ không một ai đồng ý đổi tiền với tỷ giá "bèo bọt như vậy".

Ở một số ngân hàng lớn tại Zimbabwe như CABS, CBZ hay FBC, lượng người đến đổi tiền trong ngày 15/6 không nhiều. Thông tin tại một số trung tâm tài chính khác lại cho thấy, Ngân hàng Trung ương Zimbabwe chưa chuẩn bị đầy đủ cho cuộc “thay máu” nội tệ lần này. Không đủ ngoại tệ, cùng với thông tin tỷ giá chưa đầy đủ là 2 nguyên nhân chính ảnh hưởng tới quá trình đổi tiền cho người dân.

Standard Chartered (SC), một trong những ngân hàng lớn nhất thế giới có trụ sở tại Zimbabwe, cho biết vẫn chưa nhận được thông báo cụ thể về chương trình đổi tiền từ RBZ. Trong khi đó, Barclays Bank tiết lộ, quá trình đàm phán với Chính phủ Zimbabwe về chương trình đổi tiền vẫn chưa hoàn tất.

Tại một số ngân hàng khác như POSB, Ecobank hay ZB Bank, hoạt động đổi tiền cũng chưa thể diễn ra.

Theo ghi nhận từ truyền thông Zimbabwe, trong ngày đầu tiên tiến hành đổi tiền, một số người dân chưa được nhận USD do không làm đúng yêu cầu của Chính phủ. Những người này hoặc không sở hữu, hoặc chưa mang đúng loại tiền nằm trong diện quy đổi của RBZ.