Mỹ chao đảo vì những vụ phá sản đình đám

Chỉ trong vài năm trở lại đây, số lượng các thành phố Mỹ nộp đơn xin bảo hộ phá sản tăng lên nhanh chóng. Mới cách đây ít lâu, thành phố San Bernardino trở thành thành phố thứ ba của California tìm đến phá sản kể từ đầu năm nay.

Cùng nhìn lại những vụ phá sản đình đám nhất của các thành phố Mỹ.

Thành phố Central Falls, bang Rhode Island

Năm xin phá sản: 2011

Central Falls, là thành phố nhỏ nhất bang Rhode Island, đã nộp đơn xin phá sản vào tháng 8 năm ngoái.

Kinh tế của Central Falls đã bắt đầu có dấu hiệu đi xuống từ những năm 1970 khi các nhà sản xuất dệt may từ bỏ ngành. Từ 1997 đến 2000, có ít nhất 11 nhà máy dệt phải đóng cửa.

Bên cạnh sự sụt giảm của nền kinh tế, thành phố phải đối mặt với khoản chi 80 triệu USD cho trợ cấp hưu trí và bảo hiểm hưu trí. Trong khi đó, nguồn thu của thành phố lại hết sức hạn hẹp. Tổng ngân sách hàng năm cho các khoản chi này chỉ là 17 triệu USD, điều này buộc thành phố đi đến quyết định xin phá sản.

Cùng với quá trình tái cơ cấu, một số các biện pháp được thực hiện như giảm lương hưu, cắt giảm lao động và giảm tài trợ hoặc tạm ngưng một số dịch vụ công cộng.

Năm xin phá sản: 1994

Là một trong những hạt đông dân và giàu có nhất bang California, Orange là một ví dụ điển hình cho sự thất bại trong hoạt động quản lý đầu tư dẫn đến khủng hoảng trong tài chính.

Trung tâm của vụ phá sản là ông Bob Citron, người quản lý khoản đầu tư trị giá 7,6 tỷ USD của hạt này. Nguồn vốn được huy động từ gần 200 cơ quan địa phương trong đó có cả trường học, quận huyện… Citron đã hấp dẫn các nhà đầu tư với lời hứa hẹn mức lãi suất cao.

Citron đã sử dụng số tiền huy động được để đầu tư vào các loại chứng khoán phái sinh, trái phiếu lãi suất thả nổi ngược, các hợp đồng mua bán thế chấp hay các loại trái phiếu dài hạn lãi suất cao…Theo Viện chính sách công bang California, thu nhập lãi suất của Orange County đạt 12% so với 3% ở các hạt khác. Và với triển vọng đó thì doanh thu từ những khoản đầu tư này sẽ chiếm 35% tổng doanh thu của hạt vào năm 1995.

Số tiền vay để đầu tư ngày một lớn thậm chí lên mức 20 tỷ USD với lãi suất đi vay tương đối thấp. Tuy nhiên, khi lãi suất tăng vào năm 1994, các khoản đầu tư này đã nhanh chóng mất giá trị. Các nhà cho vay ở phố Wall tỏ ra lo lắng về khả năng trả nợ của Orange nên từ chối khoản vay ngắn hạn 1,2 tỷ USD. Nỗi lo sự bao trùm lên toàn khu vực. Hạt này đã nộp đơn phá sản vào tháng 12/1994 để giải quyết những nan giải quá lớn về tài chính.

Citron đã phải từ chức vào tháng 12/1994, vài ngày trước khi nộp đơn xin phá sản.

Thành phố Vallejo, bang California

Năm xin phá sản: 2008

Với số dân 116.000, thành phố vùng vịnh Vallejo trở thành thành phố lớn nhất của California xin phá sản vào thời điểm năm 2008.

Bắt đầu từ năm tài khóa 2005-2006, ngân sách thành phố đã bị thâm hụt khi mức chi vượt mức thu từ 3 đến 4 triệu USD mỗi năm. Đến tháng 6/2008, ngân sách gần như cạn kiệt.

Trong suốt khoảng thời gian này, hơn 75% nguồn ngân sách thành phố được chi cho lĩnh vực lương thưởng nhân viên và quỹ hưu trí. Vallejo đã không đạt được thỏa thuận với các nhà cho vay và giải pháp cuối cùng là nộp đơn xin phá sản.

Sau khi nộp đơn xin phá sản, lực lượng cảnh sát bị cắt giảm đến 40%. Điều này là nguyên nhân tình hình tội phạm tại thành phố trở nên vô cùng nan giải. Bên cạnh đó, các dịch vụ công cộng như thư viện, cứu hỏa đều bị hạn chế.

Hạt Jefferson, bang Alabama

Năm xin phá sản: 2011

Vào ngày 9/11/2011, vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ tính tới thời điểm đó đã xảy ra. Hạt Jefferson, thuộc Birmingham thành phố lớn nhất bang Alabama với số dân 212.237 quyết định xin phá sản sau khi tái cơ cấu 3,1 tỷ USD trái phiếu huy động để xây dựng hệ thống thoát nước thải.

Lượng trái phiếu này được phát hành sau sự cố năm 1996 khi chính phủ liên bang cáo buộc hạt này làm rò rỉ nước thải ra hệ thống kênh mương trong khu vực. Họ yêu cầu Jefferson phải nâng cấp lại hệ thống xử lý.

Sự phá sản không chỉ là kết quả của những vấn đề liên quan đến hệ thống thoát nước mà còn là những nan giải về quy định pháp luật và nạn tham nhũng.

Thị trấn Westfall, bang Pennsylvania

Năm xin phá sản: 2009

Sau một vài vụ kiện, Westfall đã phải đi đến quyết định phá sản vào đầu năm 2009. Vụ việc liên quan đến 20 triệu USD tiền thanh toán cho một nhà xây dựng sau khi thanh tra thị trấn yêu cầu dừng một dự án khủng.

Vào thời điểm đó, kinh tế Westfall khá tốt nhưng gánh nặng từ khoản nợ 20 triệu USD là quá lớn đối với một thị trấn chỉ có 2.400 dân với doanh thu mỗi năm khoang 1 triệu USD.

Việc phá sản cho phép thị trấn tái cơ cấu khoản nợ ban đầu trị giá 6 triệu USD với hình thức trả 75.000 USD mỗi quý trong vòng 2 năm năm. Thị trấn này cũng chọn giải pháp tăng thuế nhà đất lên mức 200 USD mỗi năm cho mỗi họ gia đình bình thường. Trường hợp phá sản như Westfall là rất hiếm gặp bởi nguyên nhân của nó chỉ đơn thuần từ một vụ kiện tụng lớn chứ không phải vì khoản nợ với rất nhiều chủ nợ như thường thấy.

Thị trấn Moffett, bang Oklahoma

Năm xin phá sản: 2007

Chỉ vài tuần sau khi Oklahoma ban hành bộ luật trong có có điều khoản không cho phép Moffett phát hành giấy phạt tại đoạn đường 4 dặm trên cao đường cao tốc 64, thị trấn này đã nộp đơn xin phá sản.

Việc phát hành giấy phạt đã mang đến 78% doanh thu cho hạt Sequoyah và quyết định này của bộ luật đã làm tê liệt khả năng thanh toán khoản nợ 200.000 USD.

Desert Hot Springs, bang California

Năm xin phá sản: 2003

Sự phá sản của Desert Hot Springs khởi nguồn vào năm 1990 khi một nhóm các nhà phát triển khu vực có kế hoạch mua đất và phát triển khi nhà di động. Thành phố đã khước từ thỏa thuận. Và sau đó họ bị các nhóm này kiện vì vi phạm luật nhà đất công bằng. Kết quả là phán quyết của tòa án chống lại thành phố. Chính quyền thành phố phải bồi thường số tiền lên đến 3,1 triệu USD vào năm 1995.

Khoản bồi thường và chi phí pháp lý đã trở thành một gánh nặng quá lớn đối với thành phố nhỏ bé này. Tính đến nay, lãi suất và khoản vay dùng để giải quyết vụ việc đã lên tới 10 triệu USD.

Thị trấn Prichard, bang Alabama

Năm xin phá sản: 2009

Vào những năm 1960, Prichard là một thị trấn phát triển bùng nổ. Tuy nhiên tầng lớp trung lưu suy yếu trong suốt những thập kỷ qua đã khiến doanh thu thuế của thị trấn này giảm mạnh. Năm 2009, ngân sách hưu trí cạn kiệt và đã không thanh toán cho 150 trường hợp.

Sau khi bị kiện, thanh phố đã cân nhắc xin bảo hộ phá sản như một giải pháp để ngăn chặn làn sóng kiện tụng. Cuối cùng họ đã bị buộc phá sản vào ngày 18/10/2009. Đây là lần thứ hai thị trấn này tuyên bố phá sản. Lần đầu tiên là năm 1999.

Stockton, California

Năm xin phá sản: 2012

Thành phố Stockton, California, nằm ở phía đông San Francisco, trở thành thành phố lớn nhất tuyên bố phá sản của Mỹ. Thành phố với 292.00 dân đang cân nhắc kế hoạch tạm dừng việc thanh toán khoản nợ 10,2 triệu USD và cắt giảm lương thưởng cho người lao động cũng như trợ cấp hưu trí với tổng trị giá lên tới 11,2 triệu USD.

Theo các chuyên gia phân tích thì nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phá sản của Stockton là sự chi tiêu hào phóng một cách tùy tiện và thái quá. Huy động nợ để đầu tư tràn lan cho các dự án.

Năm 2004, thành phố thực hiện đợt phát hành trái phiếu trị giá 47 triệu USD để xây dựng các trung tâm thể thao và giải trí. Tuy nhiên, khoản tiền khổng lồ đó không mang lại kết quả như mong đợi. Kinh tế suy thoái, bong bóng bất động sản vỡ đã khiến nguồn thu của thành phố bị cạn kiệt. Thêm vào đó, chi phí dành cho lương hưu ở mức cao khiến cho ngân sách của Stockton bị thâm hụt nặng (26 triệu USD).

Stockton trở thành một ví dụ điển hình cho sự thất bại do quan điểm và khả năng điều hành vĩ mô yếu kém.

San Bernardino, California

Năm xin phá sản: 2012

Là một thành phố lớn 210.000 dân nhưng bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng tài chính vừa qua. Thâm hụt ngân sách lên tới con số 46 triệu USD cộng với việc phải đối mặt với hàng loạt các vụ kiện tụng từ các chủ nợ đã buộc thành phố tìm đến giải pháp phá sản. Không những vậy, cơ quan chức năng cũng đang tiến hành điều tra về tình hình tài chính thiếu minh bạch của thành phố.

Từng rất thành công với thị trường bất động sản, tuy nhiên sau khi thị trường bị sụp đổ, San Bernardino lâm vào tình trạng khốn khó và trở thành một trong những thành phố phá sản đình đám của Mỹ chỉ sau Stockton ít ngày.