Đừng “doping” với World Cup 2018

Khi một vận động viên thể thao, nhất là cầu thủ bóng đá, sử dụng phương tiện hoặc một chất nào đó để tăng lực và nâng cao thành tích thi đấu một cách bất hợp pháp, ta gọi là doping. Tôi mạn phép dùng luôn “doping” để chỉ dân ghiền bóng đá dùng thứ gì đó để “tăng lực”, tỉnh bơ, thức thâu đêm suốt sáng để xem bóng đá quyến rũ tột cùng là World Cup.

Cầu thủ Maradona trong World Cup năm 1994, do xét nghiệm nước tiểu có ephedrin, phenylpropanolamin (hai thuốc vừa kể thường có trong thuốc trị cảm-sổ mũi) và 3 chất nữa cũng là dẫn chất của ephedrin thuộc danh sách cấm nên Maradona bị cho là doping và đã bị phạt cấm thi đấu một thời gian. Như vậy, doping mang ý nghĩa xấu.

Do vị trí của nước Nga, nơi khai diễn World Cup 2018, lệch với nước ta về múi giờ, lịch thi đấu có trận xảy ra khi ở ta là nửa đêm về sáng. Khá nhiều trận đấu bóng được trực tiếp truyền hình làm không ít dân ghiền bóng đá thức trắng đờ con mắt. Để vượt qua sự mệt mỏi do thức thâu đêm suốt sáng, để vui khỏe cùng World Cup, chắc chắn các loại thức uống gọi là “tăng lực” hoặc thuốc bổ, thuốc bồi dưỡng sức khỏe sẽ được tiêu thụ nhiều. Bên cạnh đó, việc sử dụng thức ăn nhanh như mì gói và ăn sao cũng được sẽ được đặt ra.

Nếu ngoại cảnh có ngày và đêm thì hoạt động của con người phải có thức và ngủ. Ngủ là một hoạt động khác của cơ thể và cần thiết để phục hồi năng lực sống mà khi thức ta tiêu hao nhiều. Sau một ngày làm việc căng thẳng, vào ban đêm lúc đánh dấu chấm dứt giai đoạn thức, ta cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ. Buồn ngủ là dấu hiệu cho biết cơ thể đã mỏi mệt, đã tiêu hao nhiều năng lượng cần được nghỉ ngơi. Nếu đúng vào thời điểm này, ta ngủ là rất tốt. Một giấc ngủ tốt sẽ giúp phục hồi mọi hoạt động, đặc biệt là hoạt động thần kinh. Còn nếu ta tìm cách thức bằng cách dùng chất kích thích làm cho tỉnh táo (nên lưu ý tính hấp dẫn của một trận đấu thuộc tầm World Cup cũng là một loại chất kích thích) thì đó là sự đánh lừa. Cơ thể vốn đã mệt mỏi nhưng lại được tạo cảm giác không mệt mỏi sẽ hoạt động quá sức của nó. Sau giai đoạn dùng chất kích thích, cơ thể sẽ mệt mỏi suy sụp nhiều hơn. Nếu sự thức thâu đêm suốt sáng xảy ra trong thời gian ngắn, ngày hôm sau được ngủ bù, cơ thể của ta không bị ảnh hưởng nhiều, sức khỏe vẫn duy trì. Nhưng nếu tình trạng thiếu ngủ vẫn kéo dài (theo suốt thời gian của lịch thi đấu World Cup) chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe như có thể bị bệnh mất ngủ, suy giảm chức năng tâm trí, cơ thể suy nhược… Vì vậy xin có lời khuyên là nên sắp xếp để nếu thức đêm để xem World Cup thì vào ngày hôm sau phải có thời gian (chỉ cần 1 - 2 tiếng đồng hồ) để ngủ bù. Không nên thức trọn 2 - 3 đêm mà không ngủ bù hoặc nên “hy sinh” tức không xem một số trận trực tiếp phát sóng vào giờ khuya, rạng sáng nếu cảm thấy quá mệt mỏi.

Đừng “doping” với World Cup 2018 - 1

Ảnh minh họa

Thế còn tác dụng của nước uống “tăng lực”, thuốc bổ dùng doping ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào? Để chống lại sự mệt mỏi, buồn ngủ khi xem trận bóng đá diễn ra vào rạng sáng, người ta dùng chất kích thích, và “tăng lực” ở đây đồng nghĩa với kích thích làm cho tỉnh táo. Thức uống dùng lâu đời và hiện nay vẫn dùng rất phổ biến là cà phê, trà đậm. Cả hai có chứa caffein là chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương làm cho tỉnh táo. Nhiều người dùng cà phê, trà đậm thì chẳng hại gì, lắm khi thấy thêm phấn chấn. Nhưng ở một số ngườikhi dùng cà phê, trà đậm mà thấy khó chịu (hồi hộp, run tay, tim đập nhanh) thì không nên dùng. Còn các thức uống giải khát gọi là “tăng lực” hiện nay đều chứa caffein, ngoài ra còn chứa thêm một số chất gọi là bổ dưỡng như tinh chất nhân sâm, taurin (một acid amin thường có trong chất đạm), cùng với hương liệu tạo mùi và lượng rất cao đường mía (đối với người đã ăn uống đầy đủ chất đường rồi thêm lượng đường này chỉ thừa đường chứ chẳng được gì gọi là “tăng lực”, và lưu ý đã bị “hội chứng chuyển hóa” mà cơ thể luôn thừa đường thì rất dễ bị bệnh đái tháo đường). Có một thuốc kích thích trước đây đã lâu bị giới trẻ lạm dụng để thức thêm là amphetamin (biệt dược Maxiton) tưởng cũng cần nhắc lại. Đây là thuốc bị lạm dụng do kích thích làm mất sự buồn ngủ, cảm thấy tỉnh táo, có thể làm cho thức trọn đêm (trước đây, học sinh, sinh viên lạm dụng để thức học thi). Amphetamin nguy hiểm vì gây nghiện (như nghiện ma túy), gây rối loạn tâm thần. Cần phải cảnh giác thuốc kích thích amphetamin vì cácdẫn chất amphetamin nay được gọi tên là estasy (tức thuốc lắc), ma túy đá đang lạm dụng một cách bất hợp pháp trong thanh niên. Giới trẻ tuyệt đối không nghe sự rủ rê, mời mọc dùng thuốc lắc, ma túy đá để gọi là kích thích cho tỉnh táo để xem World Cup. Chắc chắn sẽ khốn đốn nếu sau đó sa vào nghiện ngập. Nhiều người cho rằng thuốc lắc, ma túy đá không gây nghiện như các loại ma túy khác là thuốc phiện, heroin và tác dụng kích thích, làm cho tỉnh táo vui chơi của nó, chỉ thoáng qua cho cuộc vui và tác hại thì không đáng ngại. Thực chất đây là thuốc gây nghiện thuộc loại rất nguy hiểm.

Buồn ngủ là dấu hiệu cho biết cơ thể đã mỏi mệt, đã tiêu hao nhiều năng lượng cần được nghỉ ngơi

Loại thuốc được gọi là thuốc bổ cũng được hay dùng để chống mỏi mệt. Đó là thuốc bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C, và khoáng chất. Dùng loại đa sinh tố (multivitamins, tức chứa nhiều loại vitamin) ngày 1 viên khi thức đêm xem bóng đá thì chẳng hại gì. Ở đây cần nêu lên sự nhầm lẫn tai hại là nhiều người suy nghĩ dùng thuốc uống “tăng lực”, thuốc bổ đa sinh tố có thể thay thế thức ăn bổ dưỡng và cứ thế thức nhiều đêm mà chẳng ăn uống gì. Người phải thức khuya, thức thâu đêm suốt sáng rất cần ăn thêm bữa ăn phụ đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để bù đắp sự tiêu hao năng lượng mất đi do thức, do hưng phấn hay căng thẳng khi xem bóng đá. Xin có lời khuyên với các fan bóng đá, nếu có thức khuya xem bóng đá nên chuẩn bị có thức ăn cho bữa ăn phụ. Nếu ăn mì gói cũng nên có thêm thịt, trứng, rau củ để đa dạng chất dinh dưỡng. Không nên ăn mì gói suông mà thiếu chất. Nếu được nên uống thêm ly sữa. Cần lưu ý là không nên nhân cuộc vui World Cup mà vừa xem bóng đá vừa nhậu bia rượu say bí tỉ. Đã thức khuya mà lại say xỉn rất có hại cho sức khỏe, phải xem nhậu nhẹt xả láng là thứ doping rất có hại.