Lịch vạn niên
Tại sao máy bay để lại vệt khói trắng trên bầu trời?
Những vệt trắng trên máy bay là hiện tượng tự nhiên do hơi nước gây ra. Chúng đã được chứng minh là không có tác động tiêu cực đối với môi trường.
Mỗi khi nhìn lên bầu trời, chúng ta có thể thấy máy bay để lại một vệt trắng bí ẩn như thế nào. Những vệt này, thường được gọi là vệt ngưng tụ, đã tạo ra sự tò mò và suy đoán trong nhiều năm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét hiện tượng hấp dẫn đằng sau vệt khói và tiết lộ lý do khiến nó xuất hiện trên bầu trời.
Vệt khói trên bầu trời do máy bay tạo ra đơn giản chỉ là vệt ngưng tụ.
Trước tiên cần biết rằng, có những tin đồn đại về sự xuất hiện của vệt ngưng tụ này. Một số người cho rằng đó là hóa chất do máy bay thải ra, hoặc cách mà nhiều máy bay đi ngang qua một quốc gia khác như là một lời chào… Tuy nhiên, những tuyên bố này đã bị bác bỏ bởi các chuyên gia trong lĩnh vực này, những người chỉ ra rằng các vệt đen chỉ đơn giản là hệ quả tự nhiên của chuyến bay ở độ cao lớn.
Vì sao có vệt ngưng tụ
Các vệt ngưng tụ được tạo ra bởi máy bay khi ở độ cao lớn, nơi có nhiệt độ cực kỳ lạnh. Động cơ máy bay phát ra khí nóng có chứa các hạt hơi nước nhỏ. Khi những khí này trộn lẫn với không khí lạnh giá của bầu khí quyển phía trên, hơi nước nhanh chóng đóng băng, tạo thành các tinh thể băng nhỏ, kết tụ lại với nhau và tạo ra những vệt dài màu trắng mà chúng ta nhìn thấy trên bầu trời.
Vệt ngưng tụ chủ yếu được chia thành hai loại: ngắn và dài. Những khác biệt này phụ thuộc phần lớn vào điều kiện khí quyển nơi chúng hình thành và tốc độ mà các tinh thể băng phân tán hoặc vẫn có thể nhìn thấy trên bầu trời.
Loại ngắn
Đây là loại có xu hướng biến mất nhanh chóng sau khi máy bay đi qua. Điều này xảy ra chủ yếu trong điều kiện độ ẩm thấp ở tầng trên của khí quyển. Ở những khu vực có độ ẩm thấp, các tinh thể băng do máy bay giải phóng nhanh chóng bay hơi trước khi có cơ hội tạo thành vệt dài. Kết quả là, những vệt này có xu hướng ngắn hơn và ít được chú ý hơn.
Có hai dạng vệt ngưng tụ là dài hoặc ngắn xuất hiện trên bầu khí quyển.
Ngoài ra, tốc độ và góc bay của máy bay cũng có thể ảnh hưởng đến việc hình thành các vệt bay ngắn. Khi một chiếc máy bay bay ở tốc độ cao hoặc ở một góc dốc hướng lên trên, sự phân tán của các tinh thể băng được tăng tốc, góp phần làm cho quãng đường vệt bay ngắn hơn.
Loại dài
Mặt khác, những vệt mờ dài tồn tại trên bầu trời trong thời gian dài hơn, đôi khi kéo dài hàng giờ. Những vệt này hình thành trong điều kiện độ ẩm cao và sự ổn định của khí quyển. Khi độ ẩm cao và nhiệt độ đủ mát, các tinh thể băng do máy bay giải phóng sẽ không bay hơi nhanh chóng và thay vào đó, chúng có thể nhìn thấy trên bầu trời trong một thời gian dài hơn.
Những vệt dài này có thể lan rộng ra và tạo thành các mô hình phức tạp hơn do sự hiện diện của gió trong bầu khí quyển phía trên làm phân tán và trộn lẫn các tinh thể băng. Khi các vệt mờ mở rộng và trộn lẫn với các đám mây khác, chúng có thể tạo ra các hình thù ngoạn mục. Chúng có thể được nhìn thấy trong vài giờ.
Vì sao dễ nhận thấy hơn trong những ngày trong?
Các vệt ngưng tụ có thể nhìn thấy rõ nhất vào những ngày trời quang đãng, không có mây do điều kiện thời tiết xảy ra. Trong số những điều kiện này, độ ẩm và nhiệt độ lạnh kết hợp với nhau để cho phép hình thành và tồn tại những vệt ngưng tụ trên bầu trời. Vào những ngày nhiều mây hoặc có độ ẩm cao, ở tầng khí quyển thấp, chúng ta ít có khả năng nhìn thấy các vệt mờ do sự hiện diện của các đám mây khác hấp thụ độ ẩm và ngăn các tinh thể băng hình thành và duy trì khả năng nhìn thấy được.
Thời tiết càng trong xanh, vệt ngưng tụ càng dễ nhìn thấy.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành vệt ngưng tụ
Ngoài độ ẩm và sự ổn định của khí quyển, các yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến sự hình thành vệt ngưng tụ. Điều này bao gồm:
- Loại động cơ và độ cao chuyến bay: Động cơ máy bay khác nhau về lượng hơi nước mà chúng thải ra trong khí thải. Máy bay phản lực có xu hướng tạo ra các vệt mờ đáng chú ý hơn do nhiệt độ hoạt động cao của động cơ và lượng hơi nước mà chúng chứa.
- Giao thông hàng không: Ở những khu vực có lưu lượng hàng không dày đặc, vệt ngưng tụ dài có nhiều khả năng hình thành do tích tụ từ nhiều máy bay.
- Điều kiện thời tiết: Sự hiện diện của các đám mây tầng cao có thể ảnh hưởng đến sự hình thành và sự tồn tại của vệt ngưng tụ. Sự tương tác giữa các vệt và các đám mây hiện có có thể tạo ra các mô hình phức tạp hơn trên bầu trời.
- Địa lý: Điều kiện thời tiết có thể thay đổi theo vị trí địa lý. Một số khu vực có thể dễ hình thành vệt dài hơn do đặc điểm khí hậu cụ thể của chúng.
Tác động của vệt ngưng tụ
Bản thân vệt ngưng tụ không phải là hóa chất nguy hiểm. Chúng chủ yếu bao gồm các tinh thể băng và hơi nước đã có sẵn trong khí quyển. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho rằng sự tồn tại của những vệt khói này có thể ảnh hưởng đến khí hậu, với những giả thuyết rằng nó góp phần vào sự nóng lên toàn cầu bằng cách hoạt động như một loại “hiệu ứng nhà kính” giữ nhiệt trong khí quyển. Mặc dù vậy, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ mức độ tác động có thể xảy ra này.
Đã có những lo ngại liên quan đến tác động hiệu ứng nhà kính bởi vệt ngưng tụ.
Mặc dù bản thân chúng tương đối vô hại, một số nhà khoa học đang điều tra xem liệu lưu lượng vệt ngưng tụ dài có thể tác động đến khí hậu trong thời gian dài hay không. Sự gia tăng của lưu lượng vệt ngưng tụ trong những năm qua có thể góp phần làm tăng độ che phủ của mây ở độ cao lớn, do đó có thể ảnh hưởng đến cân bằng năng lượng của Trái đất.
Dựa trên quan điểm điều hướng hàng không, vệt ngưng tụ có thể là một yếu tố cần xem xét. Các hãng hàng không và kiểm soát viên không lưu đang theo dõi sự hình thành vệt sọc liên tục trên các đường bay thường xuyên sử dụng. Những đường sọc này có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn và trong một số trường hợp, ảnh hưởng đến việc lựa chọn các tuyến đường thay thế để tránh sự tích tụ quá mức của chúng.
Còn trong một số trường hợp nhất định, các vệt ngưng tụ cũng có thể hữu ích để xác định máy bay, đặc biệt cho các mục đích quân sự hoặc an ninh. Ví dụ, trong Thế chiến 2, máy bay quân sự đã sử dụng các kỹ thuật tránh hoặc giảm thiểu sự hình thành vệt ngưng tụ để duy trì yếu tố bất ngờ trong các hoạt động của mình. Ngày nay, các máy bay chiến đấu hiện đại cũng tính đến vệt ngưng tụ khi lập kế hoạch cho các nhiệm vụ bay của chúng.
Và cuối cùng, nếu đang tự hỏi “Tại sao một số vệt ngưng tụ tồn tại trên bầu trời hàng giờ, trong khi những vệt khác nhanh chóng biến mất sau khi máy bay đi qua?” thì câu trả lời đơn giản là chúng phụ thuộc chủ yếu vào các điều kiện khí quyển nơi chúng được hình thành.
Nguồn: [Link nguồn]
Theo quyết định mới nhất tới từ Ủy ban châu Âu, bắt đầu từ năm 2023 tới đây, các hành khách đi máy bay sẽ không cần phải phải bật chế độ máy bay mà sẽ vẫn được tiếp...
