World Cup 2014: “Lời cáo chung” của tiki-taka?

Bayern Munich bị Real loại vì chơi tiki-taka. Barcelona chết chìm cùng tiki-taka. Bây giờ nhiều người chờ đợi một cái kết tiếp theo cho TBN, “sào huyệt” cuối cùng của thứ bóng đá “chạy và chuyền”.

Brazil 2014 hứa hẹn sẽ có sự góp mặt của nhiều anh tài đáng chú ý, ngoài Neymar và một Brazil tái sinh còn có một đội tuyển Bỉ với dàn cầu thủ đầy tài năng và cả câu hỏi liệu ĐT Đức và Italia có soán ngôi vương thế giới sau nhiều năm phải đứng dưới TBN.

Tất nhiên, nhà đương kim vô địch TBN vẫn là đội bóng được chú ý nhiều nhất, nhưng câu chuyện chủ yếu xoay quanh việc ai sẽ hóa giải được tiki-taka.

Hứa hẹn… nhàm chán

Tiki-taka đã bị nghiên cứu và khắc chế ngày càng quyết liệt ở cả cấp độ ĐTQG lẫn CLB. Ở cấp độ quốc tế, TBN vất vả lọt vào chung kết Confeds Cup 2013 trước khi bị Brazil thực dụng của Felipe Scolari đánh bại. Ở cấp CLB, Barca bị Atletico cho phơi áo ở tứ kết Champions League và đã để mất điểm trước những đối thủ yếu ở La Liga, nhưng đáng kể hơn là Bayern Munich của Pep Guardiola bị Real Madrid biến thành cựu vương với tổng tỷ số 0-5, chỉ thiếu 2 bàn để ngang với kết quả 0-7 mà Barca hứng chịu trước chính Bayern một năm trước.

Thất bại ở Confeds Cup 2013 là đòn cảnh tỉnh ĐT TBN

Có một vấn đề là, càng ngày các đội dựng xe bus trước Barcelona càng đạt được hiệu quả, hoặc chiến thắng hoặc ít nhất cũng là cầm hòa. Nó đã và sẽ tạo thành một trào lưu tại World Cup 2014 sắp tới khi các đội tuyển yếu hơn đá với một TBN với đa phần là người của Barca trong đội tuyển. Sẽ lại là lối chơi phòng ngự nhiều tầng, che lấp mọi không gian hoạt động và chờ TBN dẫn bóng đến rồi mới cướp chứ không tự dâng lên để cướp.

Và một trận đấu sẽ diễn ra thế nào? TBN cầm bóng ép sân 75%, đối thủ tự động rút về phòng bị, và TBN chỉ biết chuyền ngang ở giữa sân rồi mỗi lần phát động tấn công là lập tức bị đánh bật trở lại. Trận đấu diễn tiến như vậy cho tới khi hết giờ, hoặc khi một trong hai đội ghi được bàn thắng. Nếu những trận đấu như vậy xảy ra, Brazil 2014 hoàn toàn có thể soán ngôi Italia 90 để trở thành kỳ World Cup nhạt nhẽo nhất trong lịch sử, hoàn toàn chỉ vì cái chiến thuật của TBN.

Những phương án ngăn chặn

Nhưng không phải là không có đội bóng dám hóa giải lối chơi ấy bằng những cách chơi khác. Tất cả những gì cần thiết là sự dũng cảm, từ HLV cho tới cầu thủ. Có những cách chơi nào đã khiến TBN và Barcelona gặp vất vả?

1. Những đội như Athletic Bilbao tranh chấp bóng một cách quyết liệt với Barca ngay ở giữa sân để đạt được tỷ lệ ép sân ngang bằng. Real Madrid cũng áp dụng chiến thuật này trong một số trận El Clasico, dù họ vẫn hay quen lùi sâu hơn.

Các CLB bây giờ nghĩ ra nhiều phương án phá lối chơi tiki-taka

2. Italia đấu với TBN ở Confeds Cup 2013 với 3 hậu vệ và 5 tiền vệ. Họ tranh chấp số đông ngay ở giữa sân nhưng đội hình lùi tương đối sâu và cố gắng che lấp những khoảng trống mà TBN có thể tận dụng để chuyền chéo. Khi phản công, Italia phát bóng nhanh ở hai cánh và đặc biệt nhắm vào bên chân nghịch của hậu vệ biên bên phía TBN. Italia thua TBN về ép sân, nhưng tấn công rất dũng mãnh.

3. Jose Mourinho khi còn ở Real Madrid tự động cho Barca chiếm lấy thế trận mỗi lần gặp nhau, dùng 6 hậu vệ bao bọc khu cấm địa, và 4 cầu thủ còn lại thực chất đều là tiền đạo, dàn đều ra ngang mặt sân để buộc các cầu thủ phòng ngự của Barca không dám dâng cao và khi phản công thì có thể phối hợp được với nhau ngay.

4. Bayern Munich năm 2013 của Jupp Heynckes đặc biệt có cách phòng ngự người-kèm-người chi tiết cho các cầu thủ của Barcelona. Tiền đạo Mario Gomez được phân công khóa Sergio Busquets, Javi Martinez bắt chặt Andres Iniesta, Thomas Muller áp sát thật nhanh khi Xavi có bóng, Lahm và Alaba bám theo sát hai cầu thủ tiền đạo cánh của Barca, Robben và Ribery thì đuổi theo Alba với Alves để buộc hai người này không vào gần khung thành Bayern quá 30m. Riêng Bastian Schweinsteiger đứng ở trung lộ để trực tiếp đối phó với Lionel Messi, và nếu Messi vượt qua được Schweini thì cũng không thể sống nổi với Dante và Boateng.

5. Chelsea của Roberto Di Matteo năm 2012 có một cách tiếp cận đơn giản. Hai lớp phòng ngự gồm 4 người, trong đó 4 hậu vệ khống chế 4 góc của vòng cấm, 2 tiền vệ cánh che 2 biên, 2 tiền vệ giữa chắn ở trung lộ. 2 cầu thủ tấn công còn lại đứng ở giữa sân để chờ có bóng và phối hợp phản công. Đây cũng là cách tiếp cận của nhiều đội bóng khác, trong đó có cả Atletico ở mùa giải này.

Nếu may mắn, World Cup 2014 này chúng ta sẽ được chứng kiến TBN bị soán ngôi vì cách chống tiki-taka của các ĐTQG. Nhưng đánh bại TBN không dễ, bởi không phải đội nào cũng có HLV với cầu thủ giỏi để thi triển chiến thuật.