Cô gái 20 năm mới dám cười

Khi lên sáu tuổi, một buổi sáng ngủ dậy, cô bé V. súc miệng nhưng nước cứ trào ra, mắt phải không nhắm được.

“Hơn 20 năm qua tôi sống trong thầm lặng, khép kín, ngại giao tiếp với mọi người vì gương mặt biến dạng. Nay tôi có thể tự tin xuất hiện trước đám đông với nụ cười trên môi. Điều khiến cha mẹ tôi vui nhất là tôi sắp lập gia đình”. Chị NTTV (26 tuổi, ở Bình Phước) đã trải lòng với mọi người trong buổi tái khám tại khoa Chấn thương Chỉnh hình BV Nhân dân 115 TP.HCM sáng 15-5.

Bỗng dưng méo miệng

Chị V. kể khi đó mới sáu tuổi. Một hôm ngủ dậy, cô bé (chị V - PV) đánh răng súc miệng nhưng nước cứ trào ra, không thể ngậm được. Chưa hết, V. còn phát hiện nước mắt chảy dài. Soi gương chị thấy miệng mình bị méo bên trái, còn mắt phải không nhắm được. “Quá hoảng sợ tôi la lớn “mẹ ơi, miệng con sao bị méo rồi”. Mẹ tôi lật đật chạy lại” - chị V. nhớ lại.

Từ hôm đó cô bé rất khó ăn, khó nói theo nghĩa đen của từ này vì không thể ngậm kín miệng, tiếng nói phát ra cũng không tròn trịa. Do ở vùng sâu vùng xa, ít hiểu biết nên mẹ V. cứ ra tiệm mua thuốc Tây cho uống. Miệng cô bé ngày càng méo bên trái, còn mắt phải cứ mở trừng trừng. Đến trường luôn bị bạn bè trêu ghẹo nên V. không dám chơi với ai. Những lúc cô kêu trả bài là V. hoảng vì phát âm ngọng nghịu. Mỗi lần ra đường V. mang khẩu trang kín mít. Khi lên lớp 6, V. chính thức nghỉ học vì không chịu nổi sự châm chọc và những ánh mắt tò mò của người khác. “Tôi suốt ngày ru rú trong nhà, thấy khách lạ là trốn trong buồng” - chị V. tâm sự.

Năm 24 tuổi, V. tìm tới nhiều bệnh viện ở TP.HCM khám. Có người quen mách bảo nên V. tìm đến khoa Chấn thương Chỉnh hình BV Nhân dân 115. Sau hai đợt phẫu thuật, các bác sĩ tại đây đã trả lại nụ cười cho chị.

Cô gái 20 năm mới dám cười - 1

Gương mặt chị V. biến dạng do liệt nửa mặt (trái) và miệng chị V. hết méo sau khi phẫu thuật. Ảnh: CAO VIỄN - TRẦN NGỌC

Phục hồi gần như hoàn hảo

BS Nguyễn Cao Viễn, khoa Chấn thương Chỉnh hình BV Nhân dân 115, là người cầm dao mổ chính để tái tạo gương mặt cho chị V. và nhiều bệnh nhân khác.

Theo BS Viễn, trường hợp chị V. có thể do bị nhiễm lạnh đột ngột dẫn đến liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên khiến liệt nửa khuôn mặt, méo miệng. Ngoài ăn uống và trò chuyện khó khăn do các cơ vùng miệng bị liệt, bệnh nhân còn bị khô giác mạc, nước mắt chảy liên tục do không nhắm được và bị giảm thị lực.

“Do chị V. không thể điều trị bằng vật lý trị liệu nên chúng tôi thực hiện phẫu thuật chuyển khối cơ từ đùi lên, nối ghép thần kinh và mạch máu vùng mặt nhằm phục hồi một phần chức năng đã bị mất. Thời gian phẫu thuật kéo dài 6-8 tiếng. Sau phẫu thuật 3-6 tháng, chị V. có thể cử động cơ ghép và cân bằng lại vùng mặt. Sau khi phẫu thuật phục hồi cơ vùng mặt, chúng tôi tiếp tục phẫu thuật phục hồi phần mắt chưa nhắm kín của chị bằng cách lấy sụn để tái tạo. Thời gian phẫu thuật khoảng hai tiếng. Hiện gương mặt chị V. đã gần hoàn hảo, chỉ chỉnh sửa thêm ở mắt” - BS Viễn cho biết.

Cũng theo BS Viễn, thực tế có nhiều người rơi vào tình trạng như chị V. nhưng lại không biết nơi điều trị. Hiện tại khoa Chấn thương Chỉnh hình BV Nhân dân 115 hoàn toàn có thể điều trị căn bệnh nói trên. Chi phí phẫu thuật được bảo hiểm y tế chi trả nên bệnh nhân chỉ đóng khoảng 10 triệu đồng” - BS Viễn nói.

Có hai dạng liệt khuôn mặt

Đó là liệt dây thần kinh số 7 trung ương và liệt thần kinh số 7 ngoại biên. Liệt thần kinh số 7 trung ương chỉ liệt 1/4 dưới mặt và mắt vẫn nhắm được. Liệt thần kinh số 7 ngoại biên sẽ làm mất cân đối hai bên mặt. Mặt bên liệt mất nếp nhăn, bất động và bị kéo về bên lành, má xệ xuống. Ngoài ra, người bệnh còn mất khả năng nhăn trán, phồng má, chu môi. Bên cạnh đó, mắt không thể nhắm lại.

Theo BS Nguyễn Cao Viễn, liệt mặt có nhiều nguyên nhân. Có thể do u não, u nền sọ, do biến chứng thần kinh của u vòm họng; do sang chấn, ngã, đụng dập gãy rạn nứt xương đá; do viêm nhiễm màng não, nhất là viêm màng não do lao. Ngoài ra, liệt mặt còn do biến chứng của viêm tai cấp tính, mạn tính, viêm tuyến mang tai, viêm xương đá; do cảm lạnh đột ngột.

____________________________

Châm cứu là phương pháp điều trị liệt mặt tốt nhất. Phát hiện sớm, điều trị sớm thì trong vòng một tuần sẽ hồi phục. Cũng có trường hợp 1-2 tháng. Nếu bị liệt mặt quá lâu thì phương pháp châm cứu không mang lại hiệu quả, không phục hồi gương mặt hoàn toàn.

BS NGUYỄN MẠNH TRÍ, Phó Chủ nhiệm bộ môn Y học
cổ truyền, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM)