Xe máy không nộp phí đường: Phạt ra sao?

Có người mua xe máy về dựng trong nhà, thi thoảng đi từ thôn này sang thôn khác, không ra quốc lộ vẫn sẽ phải đóng phí bảo trì đường bộ.

Thông tư vừa ban hành của Bộ Tài chính hướng dẫn quy định thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện. Theo đó, từ đầu năm 2013, ô tô, xe máy sẽ phải nộp phí đường bộ. Hầu hết xe máy tại Việt Nam sẽ phải nộp khoảng 100 - 150 nghìn đồng/năm. Riêng ô tô, có loại xe tải sẽ phải nộp hơn 12 triệu đồng/năm.

Vậy nhưng, nhiều người vẫn tỏ ra khó hiểu với quy định này và đặt câu hỏi việc thu phí sẽ thực hiện thế nào?

Theo thông tư, UBND tỉnh xây dựng phương án và tổ chức thu rồi chỉ đạo xuống UBND cấp dưới. UBND xã, phường, thị trấn là cơ quan thu phí đối với xe mô tô. Tuy nhiên, trả lời PV, một lãnh đạo UBND huyện tại Hà Nội cho biết đến nay vẫn chưa nhận được chỉ đạo hay kế hoạch triển khai như thế nào.

Không nộp phí có bị phạt?

Ông Bùi Danh Liên (Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP. Hà Nội) cho rằng thu phí bảo trì đường bộ qua đầu phương tiện là cách làm hết sức phi lý.

Các hiệp hội vận tải, ô tô đã có kiến nghị thu phí qua xăng dầu nhưng cơ quan có thẩm quyền không đồng ý mà lại thu qua đầu phương tiện. Theo ông Liên, điều này sẽ thiếu công bằng bởi có người sử dụng phương tiện nhiều nhưng có người chẳng mấy khi lái xe ra khỏi nhà. Vậy nhưng mức đóng phí lại ngang nhau.

Nói riêng về thu phí bảo trì đường bộ đối với khoảng 35 triệu xe máy hiện nay, ông Bùi Danh Liên cho rằng sẽ rất khó thực hiện. Ông Liên nêu ra một số ví dụ: Nếu tôi có 2 xe máy để trong nhà không đi ra đường, vẫn phải nộp phí bảo trì đường bộ. Hay tôi có người quen đi nước ngoài gửi xe trong nhà mấy năm, không ai đi cả, ai phải nộp khoản phí đó? Nếu một tháng, chiếc xe chỉ được lấy ra chạy một lần vẫn phải đóng phí như xe chạy suốt cả tháng.

Ông Bùi Danh Liên (Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP. Hà Nội) cho rằng thu phí bảo trì đường bộ qua đầu phương tiện là cách làm phi lý

Ở nông thôn, có người mua xe về gần như chẳng mấy khi đi đâu, dựng trong nhà lau chùi bóng loáng. Thậm chí nếu có việc đi thăm bạn bè, cưới hỏi lễ Tết, cũng loanh quanh trong xã, trong làng, đâu có ra đường quốc lộ. Mà đường làng, người ta đã huy động nhân dân bỏ tiền đóng góp đổ bê tông xi măng sắt thép làm đường. Không lẽ bây giờ thu tiền của người ta?

Ông Liên phân tích tiếp: Thu phí ô tô sẽ được thể hiện ở tem kiểm định dán trên xe, còn xe máy thì làm thế nào? Nếu không nộp phí bảo trì đường bộ có bị xử phạt không? Xử phạt thế nào? Ai xử phạt? Không lẽ lại giao cho CSGT kiểm tra, xử phạt lỗi không nộp phí bảo trì đường bộ.

Tôi mượn xe của bạn đi một bữa. Mặc dù bạn nộp phí bảo trì đường bộ rồi. Tôi đã mượn đăng ký xe, nay phải mượn luôn cả hóa đơn chứng minh xe đã nộp phí bảo trì đường bộ để xuất trình khi bị kiểm tra?

Cuối cùng, Người đứng đầu Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, đáng lẽ chúng ta thu phí đường bộ qua xăng dầu để đảm bảo công bằng. Người đi nhiều nộp nhiều, đi ít nộp ít. Lại đỡ mất công, phí sẽ vào thẳng quỹ Trung ương.

Những tổ chức thu phí bảo trì đường bộ qua đầu phương tiện sẽ phải xây dựng bộ máy cồng kềnh, mất nhiều nhân lực, thời gian. Trong phương án thành lập quỹ có Hội đồng quỹ Trung ương và các địa phương, có tư cách pháp nhân riêng, tài khoản riêng, con dấu riêng... Đã nói đến tài khoản riêng thì phải có kế toán trưởng, có tiền lương, thưởng...

Thông tư chỉ rõ, các cơ quan đăng kiểm thu phí ô tô thì để lại 1%, chuyển 99% về quỹ. Trong 1% đó lại chuyển cho Cục đăng kiểm 30% để xây dựng phần mềm quản lý. Đối với mô tô, chính quyền phường, xã thu và để lại 10-20%. Điều này gây tốn kém chi phí, thất thoát cho quỹ bảo trì đường bộ là không nhỏ.

Thu qua đầu phương tiện không công bằng

Cũng với câu hỏi: "Nếu người dân không nộp phí này có bị sao không? Chúng ta có chế tài xử phạt chưa?". Theo ông Nguyễn Văn Thanh (Nguyên phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục đường bộ Việt Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam), trong Nghị định 71 có quy định xử phạt nếu không mua hoặc nộp phí cho phương tiện khi tham gia giao thông theo quy định.

"Thu phí bảo trì đường bộ qua xăng dầu mới đảm bảo công bằng" - Ông Nguyễn Văn Thanh, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhận định

Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cũng khẳng định, quy định thu phí bảo trì đường bộ là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết. Các nước trên thế giới đều quy định thu phí đường bộ.

Luật giao thông đường bộ đã quy định Nhà nước xây dựng quỹ bảo trì đường bộ, nhưng hiện nay quỹ này không được gây dựng mà phân tán lẫn ngân sách chung. Thành thử, nguồn tiền bảo trì đường sá không đảm bảo. Đường bộ xuống cấp nghiêm trọng.

Tuy nhiên, ông Thanh chia sẻ: "Phương pháp thu như thế nào là điều cần phải tính toán".

Ông Nguyễn Văn Thanh cũng cho hay, lâu nay, Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam đề xuất thu phí qua xăng dầu. Việc này sẽ hết sức công bằng, hợp lý. Nhưng có ý kiến lại không đồng tình, vì cho rằng 60% nhiên liệu không dùng cho đường bộ mà cho đường sắt, đường thủy, đường hàng không và một số ngành công nhiệp khác. Hoặc bà con nông dân sử dụng máy khoan, máy nổ bằng xăng dầu nhưng ko dùng đường bộ. Tuy nhiên, những trường hợp này có thể hoàn lại tiền phí dựa trên hóa đơn chứng từ khi mua nhiên liệu.

"Nhưng không hiểu sao, Nhà nước vẫn quyết định thu phí qua đầu phương tiện?" - Ông Thanh nêu câu hỏi.

Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhận định, thu phí ô tô theo kỳ đăng kiểm là chiếm dụng vốn của dân, của doanh nghiệp. Đáng lẽ ô tô đi đến chỗ nào có trạm thu phí mới phải nộp phí. Giờ thu theo kỳ đăng kiểm. Như vậy là xe chưa chạy đã thu trước 6 tháng hoặc 1 năm. Doanh nghiệp nào nhiều xe, sẽ phải nộp trước một khoản không nhỏ mà đáng lẽ họ có thể sử dụng để đầu tư sản xuất.

"Tốt nhất, nên cho doanh nghiệp nợ một kỳ đăng kiểm. Xe chạy được 6 tháng, 1 năm rồi mới thu phí. Hoặc nếu thu trước, chúng tôi kiến nghị chỉ 1 tháng." - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN gợi ý.