Lương công chức thấp là “mảnh đất” sinh ra tiêu cực

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Thang Văn Phúc cho rằng lương thấp là mảnh đất cho tình trạng quan liêu, tham nhũng có cơ hội phát triển đã trở thành vấn nạn của quá trình phát triển đất nước.

Tại hội thảo khoa học “Về Bối cảnh và khả năng cải cách tiền lương” do Bộ Nội vụ tổ chức ngày 12-10 tại Hà Nội, ông Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng tiền lương công chức hiện nay không phản ánh đúng giá trị sức lao động của họ, một loại lao động đặc biệt - lao động quyền lực.

Ông Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ (người đứng), có nhiều ý kiến sâu sắc tại hội thảo

Do đó, các giá trị xã hội của người công chức bị giảm sút, làm cho hiệu lực thực thi công vụ thấp, dễ bị tổn thương và là mảnh đất cho tình trạng quan liêu, tham nhũng có cơ hội phát triển đã trở thành vấn nạn của quá trình phát triển đất nước. Do đó, cần phải sớm cải cách cơ bản chính sách tiền lương hiện nay.

Mặt khác, thiết kế hệ thống bảng lương, mức lương, các loại phụ cấp theo lương ngày càng tỏ ra bất cập, mâu thuẫn, không phản ánh vị trí việc làm của người cán bộ, công chức.

“Nhiều lần chúng ta bàn tới cải cách tiền lương. Nhưng khi nói tới "tiền đâu?" thì dừng. Đây là một thách thức phải vượt qua”- ông Thang Văn Phúc nói.

Theo ông Thang Văn Phúc, cần có bước đi cụ thể quá trình tiền tệ hoá tiền lương, các thu nhập ngoài lương phải được kiểm soát. Nguyên tắc chủ đạo là phải có những bứt phá mới trong việc thiết kế lại hệ thống thang bảng lương đơn giản, phù hợp hơn.

Phải tiến hành tổng rà soát, sắp xếp tinh giản tổ chức - biên chế nhà nước, tiến hành quyết liệt việc tách quản lý hành chính Nhà nước với quản lý sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước và sự nghiệp dịch vụ công.

Nước ngoài, người ta chỉ cần thuê vài tầng của một toà nhà là đủ cho một cơ quan cấp Bộ làm việc. Trong khi ở ta cứ xây trụ sở cả ngàn tỉ đồng, gây tốn kém cho ngân sách nhà nước.

Tương tự, PGS-TS Trần Đình Thảo, Trưởng khoa Tổ chức và quản lý nhân lực, Đại học Nội vụ Hà Nội, cho rằng việc tăng lương tối thiểu không dựa vào năng suất cùng việc ràng buộc lương tối thiểu với hệ thống an sinh tạo nên sức ép lên cả doanh nghiệp và ngân sách Nhà nước, đồng thời thu nhập người lao động (NLĐ) không thực sự được cải thiện.

Cách xác định mức lương tối thiểu chung bị phụ thuộc ngân sách nhà nước, chưa gắn với nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Hệ số trung bình quá thấp nên chưa cải thiện được đời sống, chưa khuyến khích được cán bộ, công chức và NLĐ có hệ số lương thấp.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn chủ trì cuộc hội thảo

Điều này dẫn đến hệ quả tiêu cực là người hưởng lương không sống được bằng lương, thu nhập ngoài tiền lương ở nhiều ngành, nghề, vị trí công tác, chức vụ ngày một cao, phức tạp, vượt khỏi tầm kiểm soát của nhà nước.

Tiền lương thấp cũng là lý do dẫn đến hiện tượng “chảy máu chất xám” từ khu vực nhà nước sang khu vực ngoài quốc doanh, đồng thời là nguyên nhân khó thu hút nhân tài và gây nên các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, tạo lực cản trong cải cách hành chính ở nước ta.

Ông Trần Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nội vụ chủ trì hội thảo, cũng cho rằng cải cách chính sách tiền lương là một trong những chương trình trọng tâm cải cách hành chính. Trong thời gian qua, cải cách chính sách tiền lương được Đảng, Nhà nước quan tâm giải quyết.

“Tuy nhiên, chính sách tiền lương là câu chuyện rất khó, liên quan tới rất nhiều cải cách hành chính, công vụ công chức. Khi tiến hành cải cách tiền lương, chúng ta không thể bỏ qua được. Trước đây trong đội ngũ cán bộ công chức, viên chức theo tiêu chuẩn quản lý biên chế, tiêu chuẩn chức danh. Nhưng Luật công chức, viên chức có rất nhiều nội dung đổi mới trong cơ chế quản lý như xác định vị trí việc làm. Ngoài ra, một nguyên tắc mới là xác định tiêu chuẩn chức danh với vị trí việc làm để quản lý tốt hơn về biên chế" - Thứ trưởng Tuấn nói.

Cũng theo ông Tuấn, chính sách tiền lương, chế độ tiền lương đã trải qua 4 đợt cải cách. Qua 1 lần thì chế độ tiền lương được cải thiện, đổi mới lên 1 bước nhưng đều gắn liền với cơ chế quản lý đội ngũ cán bộ công chức.